Thông điệp của Nga khi tập kích lớn chưa từng có vào Kiev

Theo Bộ tư lệnh Không quân Ukraine, Nga hôm 7/9 tập kích thủ đô Kiev bằng 9 tên lửa hành trình Iskander, 4 tên lửa đạn đạo Iskander-M và 810 máy bay không người lái (UAV) tự sát kèm mồi bẫy. Tên lửa bắn trúng tòa nhà Nội các Bộ trưởng, tòa nhà chính của chính phủ đặt ở quận Pecherskyi, cùng một số tòa công trình cao tầng khác.

Cuộc tập kích khiến 4 người thiệt mạng và hơn 10 người bị thương. Đây là đòn tấn công bằng tên lửa và UAV có quy mô lớn nhất của Nga nhằm vào Ukraine kể từ đầu chiến sự.

"Những cuộc tấn công gây chết người này, vốn diễn ra vào thời điểm nỗ lực ngoại giao thật sự lẽ ra đã có thể bắt đầu từ lâu, là tội ác có chủ đích và sẽ kéo dài cuộc xung đột", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết, đồng thời kêu gọi Mỹ đưa ra "phản ứng mạnh mẽ" đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Theo giới quan sát, thực tế, các cuộc không kích của Nga vào Ukraine đã tăng mạnh kể từ tháng 6, với nhiều đợt cao điểm dữ dội. Cuộc tấn công lớn gần nhất trước đó là vào ngày 9/7 khi Moskva phóng tổng cộng 741 UAV và tên lửa.

Quân đội Nga từ đầu tháng đến nay đã phóng 2.022 UAV và tên lửa vào Ukraine, tăng 42% so với 8 ngày đầu tháng 7. Trong 8 ngày đầu tháng 8, Nga chỉ phóng 683 UAV và tên lửa, ít hơn cuộc tập kích chỉ riêng trong ngày 7/9. Nhưng suốt cả tháng 8, cường độ tấn công dần gia tăng, đạt tổng cộng 4.288 UAV và tên lửa vào ngày cuối cùng của tháng.

Theo các nhà phân tích từ Viện Nghiên cứu Chiến tranh (IWS), trụ sở tại Mỹ, cường độ tập kích của Nga tăng đáng kể sau cuộc đàm phán song phương với Ukraine tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ, ngày 15/5. Trong cuộc đàm phán này, hai nước đồng ý trao đổi tù binh quy mô lớn nhưng không đạt được đồng thuận về việc chấm dứt giao tranh.

Phân tích từ IWS cho thấy Nga đã thực hiện 16 cuộc tấn công lớn kể từ sau cuộc đàm phán. Họ cũng lưu ý đòn tập kích hồi cuối tuần là đợt tấn công thứ 5 sử dụng trên 500 UAV và tên lửa kể từ sau hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Trump và Tổng thống Putin ở Alaska hôm 15/8.

Federico Borsari, chuyên gia tại Chương trình An ninh và Quốc phòng xuyên Đại Tây Dương thuộc Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu (CEPA), nhận định quân đội Nga có khả năng đã lên kế hoạch tăng cường các cuộc tấn công như vậy trong vòng ít nhất một năm.

"Có những dấu hiệu cho thấy Nga đang cố gắng tăng quy mô vũ khí phóng vào Ukraine so với năm 2024", ông nói, thêm rằng việc tăng cường số lượng UAV là một nỗ lực nhằm khiến các cuộc tập kích trở nên hiệu quả hơn.

Theo Borsari, trong hơn ba năm qua, những cuộc tấn công do Nga tiến hành "không thực sự hiệu quả" trong việc làm suy giảm năng lực sản xuất công nghiệp của Ukraine. Quân đội Nga cũng không thể "tạo ra cảm giác hoảng loạn và sợ hãi đủ lớn trong dân chúng nhằm làm mất uy tín của chính phủ Ukraine".

Đây được coi là lý do Nga tung ra cuộc tập kích dữ dội như vậy hôm 7/9, lần đầu đánh trúng tòa nhà chính phủ Ukraine. "Mục đích của Nga hiện nay không chỉ là phá hủy các nhà máy năng lượng hay cơ sở hạ tầng khác mà còn nhằm gieo rắc sâu hơn nữa nỗi sợ hãi và tạo ra cảm giác hoang mang trong dân chúng", Borsari nhận định.

Ông cho rằng tác động tâm lý từ những cuộc không kích có thể "làm giảm khả năng tuyển quân của lực lượng Ukraine" và "đây chắc chắn là vấn đề lớn đối với Kiev".

Cùng chung quan điểm, Marcel Plichta, cựu chuyên gia phân tích thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ, đánh giá "ngoài thu hút chú ý từ dư luận, các cuộc tấn công quy mô lớn còn có khả năng áp đảo hệ thống phòng không Ukraine và làm suy yếu tinh thần người dân nước này".

Mặt khác, theo giới quan chức cùng nhà phân tích ở cả Ukraine và châu Âu, Nga thường phát động các đợt tấn công dữ dội vào những thời điểm có ý nghĩa địa chính trị, nhắm vào các mục tiêu mang tính biểu tượng nhằm củng cố vị thế trên bàn đàm phán.

Cuộc tập kích Kiev diễn ra chỉ ba ngày sau khi các lãnh đạo châu Âu tập trung tại Paris để thảo luận về ý tưởng điều quân tới Ukraine để đảm bảo an ninh sau khi thỏa thuận hòa bình được ký kết. Hành động của Nga dường như muốn báo hiệu rằng những lực lượng phương Tây như vậy sẽ đối mặt rủi ro chết người nếu hiện diện tại Ukraine, giới chuyên gia suy đoán.

Tổng thống Putin từng cảnh báo bất kỳ binh sĩ nước ngoài nào được triển khai tới Ukraine, ngay cả với tư cách lực lượng gìn giữ hòa bình, cũng sẽ trở thành "mục tiêu hợp pháp".

Nga tuyên bố các cuộc tấn công gần đây của họ chủ yếu nhắm vào cơ sở hạ tầng công nghiệp - quân sự Ukraine, nhưng Moskva cũng coi những vị trí đặt cơ quan chính phủ hay nơi lực lượng nước ngoài đồn trú là mục tiêu quân sự hợp lệ.

"Đây là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy ông Putin đang muốn thăm dò thế giới", Tổng thống Zelensky nói về cuộc tấn công, thêm rằng nó cũng nhằm đánh giá mức độ phản ứng của các nước phương Tây sẽ quyết liệt đến mức nào.

Theo Đại diện Cấp cao về Chính sách An ninh và Đối ngoại của Liên minh châu Âu (EU) Kaja Kallas, mỗi cuộc tấn công của Nga đều được cân nhắc để gửi đi một thông điệp. Và trong cuộc tập kích Kiev lần này, Moskva dường như muốn tuyên bố rằng họ chưa sẵn sàng đàm phán hòa bình, bà cho hay.

Một phân tích gần đây do truyền thông Mỹ thực hiện về các cuộc không kích của Nga cho thấy sau các cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Putin từ tháng 2 đến tháng 7, Nga đã thực hiện các đợt tấn công dữ dội hơn mức trung bình vào Ukraine.

Ví dụ, một ngày sau cuộc điện đàm hôm 3/7, Nga đã phóng 550 UAV và tên lửa. Con số cao hơn nhiều so với mức trung bình 118 UAV và tên lửa mỗi ngày mà Nga phóng trong 6 tháng đầu năm nay.

Trước khi các cuộc đàm phán hòa bình gần đây diễn ra, các nhà phân tích quân sự đã cảnh báo rằng hòa đàm có thể mở ra một giai đoạn đẫm máu hơn của cuộc xung đột. Theo họ, quân đội hai nước sẽ tìm mọi cách giành nhiều lợi thế nhất trước khi các phòng tuyến bị "đóng băng", từ đó giúp họ chiếm ưu thế trên bàn thảo luận.

Xét trên phương diện này, đòn tập kích của Nga dường như là một lời thách thức đối với Tổng thống Mỹ. Hôm 7/9, ông Trump cho biết ông dự định gọi điện cho ông Putin trong vài ngày tới và gặp gỡ các lãnh đạo châu Âu tại Washington để tiếp tục nỗ lực chấm dứt xung đột.

Vũ Hoàng (Theo Independent, AFP, Reuters)