Thắng lợi ngoại giao của ông Kim Jong-un tại Trung Quốc

Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tuần này tới Bắc Kinh tham dự lễ duyệt binh lớn của Trung Quốc kỷ niệm 80 năm chiến thắng phát xít. Ông tự tin sải bước với nụ cười rạng rỡ tại một trong những sự kiện đa phương lớn nhất kể từ khi lên nắm quyền lãnh đạo Triều Tiên 14 năm trước.

Hình ảnh của ông ở Bắc Kinh chính là điều mà Triều Tiên nỗ lực xây dựng lâu nay: một nguyên thủ quan trọng, thậm chí đóng vai trò chủ chốt, trong các vấn đề thế giới, cũng như phong thái tự tin khi xuất hiện cùng những lãnh đạo cường quốc lớn ở lục địa Á - Âu.

Foster Klug, nhà phân tích của AP, nhận xét "sự kiện này là bước ngoặt quan trọng trong việc sử dụng ngoại giao quốc tế để thúc đẩy các mục tiêu của một quốc gia vốn phần lớn biệt lập với thế giới".

Ông Kim đã khéo léo xử lý mối quan hệ với hai đồng minh lớn nhất là Trung Quốc và Nga. Lãnh đạo Triều Tiên tươi cười trò chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin, cam kết hỗ trợ lâu dài cho Moskva trong cuộc chiến ở Ukraine và củng cố quan hệ với Bắc Kinh. Ông thậm chí còn đưa con gái, người có thể sẽ kế vị ông, đi theo trong chuyến công du lần này.

"Ông ấy đã trở thành một lãnh đạo dày dạn kinh nghiệm", Leif-Eric Easley, giáo sư nghiên cứu quốc tế tại Đại học Nữ sinh Ewha ở Seoul, nhận xét.

Ông Kim Jong-un trước đó đã có 5 cuộc gặp thượng đỉnh với ông Tập. Chính phủ hai nước cho biết trong mỗi cuộc gặp, họ đều thảo luận về việc phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, cuộc đàm phán song phương tại Bắc Kinh ngày 4/9 có một điểm khác biệt. Thông báo của cả hai chính phủ về kết quả cuộc gặp không có bất kỳ chi tiết nào đề cập đến phi hạt nhân hóa.

Giới quan sát tin rằng điều này đánh dấu một chiến thắng ngoại giao cho ông Kim. Lãnh đạo Triều Tiên từ lâu duy trì quan điểm rằng Bình Nhưỡng không cần được thế giới công nhận là cường quốc hạt nhân mới. Triều Tiên kể từ năm 2006 đã tiến hành 6 vụ thử hạt nhân.

"Trung Quốc sẽ không chính thức công nhận Triều Tiên là cường quốc hạt nhân, nhưng cuộc gặp mới nhất cho thấy họ không còn gay gắt về việc Bình Nhưỡng phải phi hạt nhân hóa như trước nữa", Lee Byong-chul, nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Viễn Đông ở Seoul, nói. "Đây là bước tiến lớn trong chiến lược của ông Kim nhằm để kho vũ khí hạt nhân của nước này được chấp như một sự đã rồi".

Giới phân tích cho hay chuyến đi của ông Kim tới Bắc Kinh vừa qua đã làm nổi bật giá trị địa chính trị ngày càng tăng của Triều Tiên, giúp thuyết phục Trung Quốc và Nga nhìn nhận quốc gia Đông Á này như một cường quốc hạt nhân.

Chủ tịch Tập đã mời ông Kim đứng cạnh ông và Tổng thống Putin trên khán đài quảng trường Thiên An Môn trong lễ duyệt binh ngày 3/9. Ba lãnh đạo đã sóng bước lên bục và bắt tay các cựu chiến binh thời kỳ Thế chiến II.

"Đã có một sự chú ý đặc biệt dành cho ông Kim", nhà phân tích Klug cho hay.

Ông Kim đã hỗ trợ Nga trong cuộc chiến ở Ukraine bằng cách gửi quân và vũ khí đến chiến đấu ở tỉnh Kursk. Trong cuộc gặp ông Kim tại Bắc Kinh ngày 2/9, ông Putin đã cảm ơn lãnh đạo Triều Tiên về những hỗ trợ này.

Khi mối quan hệ giữa Moskva và Bình Nhưỡng ngày càng thắt chặt, ông Tập dường như đã tìm cách ông Kim trở lại quỹ đạo của mình bằng cách mời lãnh đạo Triều Tiên tham dự lễ duyệt binh.

"Đó là một chiến thắng ngoại giao đáng chú ý, khi Triều Tiên từ một nước bị Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhất trí áp lệnh trừng phạt vì chương trình hạt nhân và tên lửa, giờ được chính hai ủy viên thường trực của cơ quan này chào đón", giáo sư Easley nói.

Nga và Trung Quốc vài năm qua đã sử dụng quyền phủ quyết tại Hội đồng Bảo an để cản trở nỗ lực của Mỹ nhằm áp thêm lệnh trừng phạt mới với Triều Tiên, cho phép Bình Nhưỡng thử tên lửa đạn đạo có khả năng mang đầu đạn hạt nhân mà không bị trừng phạt. Năm 2024, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Moskva coi khái niệm "phi hạt nhân hóa" Triều Tiên là "vấn đề đã khép lại".

Rodong Sinmun, cơ quan ngôn luận của đảng Lao động Triều Tiên, đã dành nửa đầu trong số 6 trang của ấn bản ngày 4/9 để viết về chuyến công du của ông Kim tại Bắc Kinh. Theo truyền thông Triều Tiên và Trung Quốc, trong cuộc gặp ngày 4/9, ông Kim và ông Tập đã cam kết củng cố quan hệ "bất kể tình hình quốc tế có thay đổi ra sao".

Ông Kim cũng tìm cách tăng cường "hợp tác kinh tế và thương mại với Trung Quốc", theo Xinhua. Dù quan hệ ngày càng phát triển với Nga, Triều Tiên vẫn phụ thuộc gần như hoàn toàn vào Trung Quốc về ngoại thương.

Giới chuyên gia cho hay mối quan hệ ngày càng gắn kết với Nga và Trung Quốc về chính trị, kinh tế, quân sự giúp Triều Tiên nâng cao đáng kể vị thế của mình. Điều này đồng nghĩa Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ gặp nhiều khó khăn hơn để đưa ông Kim ngồi vào bàn đàm phán về phi hạt nhân hóa so với trước đây.

"Ngưỡng để thiết lập một cuộc gặp thượng đỉnh Mỹ - Triều giờ đã cao hơn", Yang Moo-jin, cựu chủ tịch của Đại học Nghiên cứu Triều Tiên tại Seoul, nói. Ông Trump trong nhiệm kỳ thứ nhất đã hai lần gặp thượng đỉnh ông Kim để thảo luận về phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên, nhưng đều không thành công.

Thắng lợi ngoại giao ở Bắc Kinh sẽ mang lại cho ông Kim thêm đòn bẩy trong bất kỳ cuộc đàm phán nào trong tương lai, theo các chuyên gia. "Giờ đây ông ấy đã bước lên sân khấu quốc tế với sự tự tin của lãnh đạo một cường quốc chiến lược", Koh Yu-hwan, cựu chủ tịch Viện Thống nhất Quốc gia Hàn Quốc, nói.

Thanh Tâm (Theo AP, ABC News)