Ngày Doanh nhân Việt Nam (13/10) năm nay diễn ra trong bối cảnh kinh tế thế giới đầy biến động, với những ngã rẽ khó lường từ cạnh tranh công nghệ, bảo hộ thương mại đến dịch chuyển chuỗi cung ứng. Cộng đồng doanh nhân Việt Nam đang đứng trước thời khắc lịch sử. Họ không chỉ là lực lượng kiến tạo giá trị kinh tế, đổi mới sáng tạo mà còn là người giữ lửa xã hội và khẳng định bản lĩnh Việt Nam trên thương trường quốc tế.
Vững tin chèo lái con thuyền doanh nghiệp trong biển động, gió ngược
Trong 4 thập kỷ đổi mới, thể chế kinh tế tuy đã tiến một bước dài, nhưng không thể phủ nhận môi trường kinh doanh còn nhiều rào cản, chưa đồng bộ, chưa phù hợp với logic thị trường, tàn dư của cơ chế mệnh lệnh, hành chính khiến doanh nghiệp khó phát huy hết năng lực. Chính sách nhiều khi thay đổi nhanh, thiếu tính dự báo gây khó cho doanh nghiệp xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh dài hạn. Thủ tục hành chính tuy được cải thiện đáng kể nhưng vẫn phức tạp, chi phí tuân thủ cao, tạo ra những “ẩn số” mà không một doanh nhân nào mong muốn.
Theo khảo sát Niềm tin kinh doanh 2025 do Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân tiến hành, “khó khăn trong thực hiện thủ tục hành chính và đáp ứng các quy định pháp luật” đã vượt qua nhiều vấn đề khác, trở thành thách thức lớn nhất của khu vực doanh nghiệp, với 69,1% doanh nghiệp lựa chọn. Điều này cho thấy, dù Chính phủ đã có nhiều nỗ lực trong việc cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục, nhưng hiệu quả thực thi vẫn là một dấu hỏi lớn. Doanh nhân đang đối mặt với các thách thức từ những vấn đề nội tại của nền kinh tế chưa có hồi kết.
Bên cạnh đó, phần lớn doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, vốn mỏng, thiếu công nghệ lõi, hạn chế về nhân lực chất lượng cao. Trong khi các tập đoàn đa quốc gia với ưu thế về công nghệ, tài chính và mạng lưới toàn cầu đang trực tiếp cạnh tranh ngay tại thị trường trong nước. Hội nhập thế hệ mới cũng đặt ra các yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng, môi trường, lao động.
Những yêu cầu này không phải doanh nghiệp nào cũng đáp ứng ngay được. Đội ngũ doanh nhân Việt Nam đang chèo lái con thuyền doanh nghiệp trong vùng biển động, nơi gió ngược mạnh mẽ hơn bao giờ hết.
Lực lượng kiến tạo giá trị kinh tế, tiên phong trong đổi mới sáng tạo
Trong bức tranh kinh tế với nhiều thách thức, vai trò và bản lĩnh của đội ngũ doanh nhân Việt Nam càng được khẳng định là lực lượng kiến tạo giá trị kinh tế, tiên phong trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Những năm qua, kinh tế Việt Nam đạt được nhiều kết quả quan trọng trong chuyển dịch cơ cấu ngành, các thành phần kinh tế năng động hơn, cơ cấu sở hữu đa dạng và hài hòa hơn, khu vực kinh tế tư nhân có những bước phát triển vượt bậc, trở thành động lực chủ yếu cho tăng trưởng. Tập đoàn Vingroup đi tiên phong vào ngành công nghiệp công nghệ cao; Tập đoàn FPT đưa trí tuệ Việt Nam vươn tới hơn 20 quốc gia, mở đường cho Việt Nam trở thành điểm sáng trên bản đồ công nghệ thế giới…, là minh chứng sống động cho khả năng dẫn dắt chuyển dịch cơ cấu kinh tế phù hợp với xu hướng thay đổi của kinh tế thế giới. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, đất nước không thể vươn tới thịnh vượng nếu cơ cấu kinh tế vận hành lạc nhịp với xu thế kinh tế thời đại.
Đặc biệt, trong kỷ nguyên công nghiệp 4.0, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo trở thành con đường tất yếu nâng cao năng suất, cải thiện năng lực cạnh tranh và khẳng định vị thế quốc gia. Trên con đường này, doanh nhân là lực lượng thúc đẩy, dẫn dắt đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, là những người đầu tiên nhận thấy cơ hội từ công nghệ đem lại. Từ nhiều năm trước, khi kinh tế số còn là khái niệm mới mẻ, doanh nhân Việt Nam đã bắt tay vào xây dựng nền tảng của kinh tế số, sớm đầu tư vào trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, điện toán đám mây không chỉ phục vụ cho thị trường nội địa mà còn xuất khẩu giải pháp công nghệ cho nhiều tập đoàn toàn cầu.
Cùng với đó, một thế hệ doanh nhân trẻ đang tạo nên làn sóng khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo; kết hợp với các tập đoàn lớn trong nước hình thành hệ sinh thái công nghệ nội địa. MoMo đã từ một startup nhỏ trở thành ví điện tử lớn nhất Việt Nam với hàng chục triệu người dùng, góp phần phổ cập tài chính số.
Đổi mới sáng tạo không chỉ gói gọn trong lĩnh vực công nghệ cao mà còn lan sang nhiều ngành truyền thống như nông nghiệp, logistics. TH True Milk ứng dụng số hóa trong quản lý trang trại, kiểm soát chất lượng, minh bạch hóa chuỗi cung ứng. Những bước đi này cho thấy chuyển đổi số đang trở thành động lực bao trùm nhiều lĩnh vực nền tảng của nền kinh tế.
Trong thập kỷ qua, doanh nhân chính là một trong những lực lượng quan trọng nhất của tiến trình đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam. Nếu không có sự tiên phong, dấn thân, dám nghĩ, dám làm của họ, những khẩu hiệu “kinh tế số”, “chính phủ số”, “xã hội số” khó có thể đi vào đời sống thực tế nhanh chóng và hiệu quả.
Người giữ lửa xã hội
Trong những giai đoạn khó khăn nhất, đội ngũ doanh nhân đã chứng minh họ không chỉ chèo lái con thuyền doanh nghiệp mà còn là người giữ lửa xã hội, tiếp thêm niềm tin và lan tỏa trách nhiệm cộng đồng. Trong dịch Covid -19, nhiều doanh nhân không chọn con đường cắt giảm tối đa, mà nỗ lực duy trì sản xuất, duy trì việc làm cho hàng chục nghìn lao động, đảm bảo chuỗi cung ứng hàng hoá thiết yếu cho cuộc sống nhân dân, góp phần quan trọng giữ ổn định xã hội, giảm áp lực an sinh cho Nhà nước.
Không dừng lại ở ứng phó tình thế, nhiều doanh nhân coi trách nhiệm xã hội là một phần của chiến lược phát triển lâu dài, gieo thêm niềm tin vào giá trị nhân văn của kinh tế thị trường. Điều này minh chứng cho tinh thần “doanh nhân cũng là công dân” chung vai gánh vác, lan toả trách nhiệm và khơi dậy khát vọng vươn lên của đất nước. Có thể khẳng định, chính doanh nhân là người giữ lửa niềm tin xã hội, góp phần để ngọn lửa ấy không bao giờ tắt trong khó khăn, mà càng bùng sáng hơn bởi tinh thần chia sẻ và khát vọng vươn lên.
Khẳng định bản lĩnh Việt Nam trên thương trường quốc tế
Hội nhập kinh tế quốc tế mở ra cơ hội nhưng cũng phải đối mặt với cạnh tranh khốc liệt. Doanh nhân Việt Nam dám bước vào những lĩnh vực cạnh tranh toàn cầu khốc liệt, khẳng định bản lĩnh dấn thân và tinh thần đi trước mở đường. Với trí tuệ sáng tạo và khát vọng vươn xa, doanh nhân đi tiên phong trong các lĩnh vực công nghệ và năng lượng xanh; khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần định hình và lan tỏa thương hiệu quốc gia. Sản phẩm Vinamilk xuất khẩu đến hơn 50 quốc gia, mang theo uy tín và chất lượng chuẩn mực “Made in Vietnam”
Cộng đồng doanh nhân không chỉ minh chứng người Việt Nam có thể làm chủ công nghệ, vận hành những ngành công nghiệp mũi nhọn, mà còn truyền đi thông điệp mạnh mẽ: Việt Nam không chỉ là công xưởng gia công, mà còn là một nền kinh tế sáng tạo, có bản lĩnh, đầy khát vọng, sẵn sàng cạnh tranh sòng phẳng trên thương trường quốc tế. Từ những bước đi này, doanh nhân Việt đang chuyển từ vị thế đi sau sang vị thế cùng đi và bứt phá với thế giới.
Để cộng đồng doanh nhân Việt Nam thực sự trở thành lực lượng tiên phong đưa đất nước bứt phá trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động khó lường, điều quan trọng nhất là phải có thể chế kinh tế hiện đại, minh bạch, phù hợp với logic thị trường.
Doanh nhân trước thời khắc lịch sử của đất nước
Lịch sử phát triển của đất nước đã bước sang trang mới. Từ một nền kinh tế nghèo nàn, lạc hậu, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế năng động hàng đầu khu vực, trong quá trình đó, cộng đồng doanh nhân luôn là lực lượng tiên phong. Trong thời khắc lịch sử hôm nay - khi đất nước đứng trước những lựa chọn quan trọng để bứt phá hay tụt lại phía sau, vai trò của doanh nhân càng trở nên đặc biệt quan trọng.
Vừa qua mô hình “Toàn cảnh Kinh tế tư nhân Việt Nam” đã được công bố, đưa vào vận hành nhằm tạo lập tinh thần đồng hành sâu sắc, cùng nhau chia sẻ trách nhiệm giữa Nhà nước và khu vực tư nhân để kiến tạo một nền kinh tế mạnh, với mục tiêu "Công – Tư kiến quốc hùng cường, thịnh vượng".
Doanh nhân không chỉ là những người tạo ra việc làm, lợi nhuận, mà còn mang trong mình "lời thề" kiến tạo một nước Việt Nam giàu mạnh, phồn vinh. Họ không chỉ gánh trách nhiệm đưa doanh nghiệp vượt sóng gió, mà còn mang trong mình sứ mệnh lớn lao: khẳng định tầm vóc Việt Nam trong kỷ nguyên đổi mới và hội nhập.
Đó cũng chính là thông điệp thiêng liêng trong ngày doanh nhân Việt Nam. Tôn vinh doanh nhân không chỉ tôn vinh thành công trong kinh doanh, mà còn tôn vinh những người đang ngày đêm thắp sáng ngọn lửa niềm tin, ngọn lửa sáng tạo, khát vọng phát triển, kiến tạo một nền kinh tế độc lập, tự cường, hội nhập sâu rộng, xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.
Tác giả: TS. Nguyễn Bích Lâm nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư). Hiện tại, ông thường xuyên có những ý kiến đóng góp cho công tác điều hành trên góc độ một chuyên gia về lĩnh vực thống kê.
Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!