Chiến thuật dùng 'vũ khí đồ cổ' của Ukraine săn tìm UAV Nga

Khi chiếc máy bay cánh quạt thời Liên Xô cũ kỹ hạ cánh xuống một đường băng ở vùng nông thôn Ukraine, hai quân nhân bước xuống, một người mang theo súng trường.

Phi công là một người đàn ông 56 tuổi, có sở thích bay lượn trước khi xung đột với Nga nổ ra tháng 2/2022, phía sau ông là xạ thủ 38 tuổi, người trước đây là thợ cơ khí ôtô và chưa từng ngồi lên máy bay. Họ là hai thành viên của phi đội chịu trách nhiệm tiêu diệt các máy bay không người lái (UAV) trinh sát và tấn công của Nga.

Đại tá Mykola Lykhatskiy, phó chỉ huy Lữ đoàn Không quân số 11 Ukraine, cho hay trong năm qua, hai chiến binh không quân "bất đắc dĩ" này đã thực hiện khoảng 300 nhiệm vụ chiến đấu và hạ gần một nửa trong tổng số 120 UAV mà đơn vị đã tiêu diệt.

Ukraine sở hữu một số hệ thống phòng không hiện đại của phương Tây, gồm tên lửa Patriot và một số tiêm kích F-16, đôi khi được sử dụng để bắn hạ tên lửa và UAV Nga sắp lao xuống các thành phố. Bên cạnh đó, họ cũng phát triển những chiến thuật hiệu quả khác với chi phí thấp hơn để chống lại các cuộc không kích của Nga, như sử dụng lưới hay hệ thống gây nhiễu tín hiệu.

Lực lượng Ukraine cũng sử dụng súng máy hạng nặng gắn trên xe bán tải để chống lại UAV tự sát Nga. Một số khác sử dụng tên lửa cũ từ thời Liên Xô được phóng từ các bệ phóng tái chế từ thùng container.

Khi một chiếc UAV xuất hiện trên màn hình radar quân sự, các phi công của Lữ đoàn 11 sẽ nhanh chóng leo lên chiếc máy bay huấn luyện Yak-52 hai chỗ ngồi. Chiếc máy bay nhỏ có vòm kính trượt, gợi nhớ đến dòng máy bay sử dụng trong Thế chiến II. Họ thường cất cánh trong vòng 15 phút.

Họ áp dụng chiến thuật có từ thời Thế chiến I, khi máy bay tiếp cận mục tiêu ở cự ly gần và xạ thủ phải thò người ra khỏi buồng lái để khai hỏa.

Chiếc Yak-52 tối giản tới mức không có radar riêng và phải bay vào ban ngày. Phi hành đoàn sẽ nhận hướng dẫn qua bộ đàm trước khi nhìn thấy mục tiêu bằng mắt thường. Buồng lái rất lạnh vào mùa đông, vì thế họ cần mặc áo khoác dày, đeo găng tay và đội mũ bay lót lông.

Các phi công thường ngồi gần máy bay để sẵn sàng nhận lệnh. Chiếc máy bay đầu tiên của họ bị phá hủy trong một cuộc tập kích tên lửa của Nga vào căn cứ của Lữ đoàn 11. Họ sau đó được cấp một chiếc Yak khác.

Mục tiêu chính của họ là những chiếc UAV trinh sát Orlan và Zala. Hai loại UAV này cũng có cánh quạt, khiến chúng trông giống như máy bay hoặc diều thu nhỏ, bay với tốc độ 185 km/h, dễ dàng bị Yak truy đuổi, bởi dòng máy bay đời cổ này có thể đạt vận tốc hơn 290 km/h.

Mỗi ngày, đơn vị bắn hạ khoảng 10-12% tổng số UAV Ukraine đánh chặn thành công, theo đại tá Lykhatskiy. Tháng trước, khoảng 11% UAV tầm xa của Nga xuyên qua hệ thống phòng không của Ukraine, theo phân tích của Trung tâm Phục hồi Thông tin ở Anh.

Máy bay của Ukraine thường bay cách UAV Nga khoảng 60-90 m, trước khi xạ thủ mở mái vòm, nhoài người ra ngoài và bắn vào mục tiêu.

"Có rất nhiều công nghệ mới tuyệt vời hiện nay, thế nhưng tôi vẫn phải thò ra ngoài buồng lái để bắn UAV bằng shotgun hoặc súng trường", người thợ cơ khí nói. Anh ví trải nghiệm này giống như vừa cưỡi ngựa vừa bắn súng. Xạ thủ này đã thử nhiều loại vũ khí và hiện thích dùng nhất là khẩu súng trường tự động Haenel MK55 của Đức.

Đôi khi các phi công bay rất gần, đến mức họ có thể dùng cánh máy bay để làm nghiêng cánh UAV và khiến chúng bị chệch hướng. Đây là chiến thuật mà các phi công Anh sử dụng trong Thế chiến II để chống lại V-1 của Đức, được xem là loại tên lửa hành trình đầu tiên trên thế giới.

Nga liên tục cập nhật công nghệ và chiến thuật sử dụng UAV để tập kích Ukraine. Đại tá Lykhatskiy cho hay Nga đã lắp camera phía sau UAV Orlan, cho phép chúng phát hiện máy bay hoặc tên lửa đang tiếp cận để kịp thời tránh né.

Năm ngoái, phi công Maestro và xạ thủ Ninja kể họ phải mất tới 40 phút để tiêu diệt chiếc Orlan sau khi nó bay vòng tròn khi họ tiếp cận. Maestro đã lái chiếc Yak bay xuống phía dưới UAV Orland và cố gắng di chuyển theo chiều bay của nó nhưng với bán kính rộng hơn để Ninja có thời gian ngắm bắn.

"Sẵn sàng", Maestro hét lên mỗi khi đưa chiếc UAV vào tầm ngắm của Ninja. Cuối cùng họ đã bắn trúng mục tiêu, khiến chiếc Orland rơi xuống đất.

Đây là lý do các phi đội chống UAV Ukraine đã trở thành mục tiêu tập kích của tên lửa Nga. Tháng 5 năm ngoái, máy bay của họ đã bị một tên lửa phòng không Nga tấn công, buộc họ phải nhanh chóng hạ độ cao để tránh. Hồi tháng 7, chỉ huy Kostyantyn Oborin đã thiệt mạng khi một tên lửa bắn trúng nhà kho chứa máy bay của ông.

Thùy Lâm (Theo WSJ)