Sức hút của trị liệu đọc sách

Đọc sách từ lâu được coi là một sở thích lành mạnh, vừa cung cấp kiến thức và vừa giải trí. Tuy nhiên, sách cũng có lợi cho sức khoẻ tinh thần và trị liệu bằng sách đang ngày càng trở nên phổ biến.

USA Today dẫn chia sẻ của Emely Rumble, giáo sư tại Đại học Queens ở New York kiêm chuyên gia xã hội lâm sàng rằng, lần đầu tiên bà biết đến thuật ngữ liệu pháp đọc sách khi du học đại học tại Anh. Bà đã tìm thấy Hiệu thuốc thơ ở London, nơi bán "những cuốn sách hỗ trợ thay đổi tâm trạng và chữa lành cảm xúc”.

Emely Rumble có nhiều kinh nghiệm trong trị liệu đọc sách. Ảnh: USA Today.

Cho đến nay, sau gần 15 năm tìm hiểu về liệu pháp này, cuốn Bibliotherapy in the Bronx (Trị liệu đọc sách tại Bronx) của Rumble đã ra mắt, nhằm đưa giải pháp này đến với những người cần được an ủi.

Tuy nhiên, ngoài Rumble, còn rất nhiều chuyên gia khác cũng đang lan tỏa liệu pháp này. Như Ella Berthoud, một nhà trị liệu đọc sách tại Sussex, Anh hay Susan Elderkin, nhà báo, tiểu thuyết gia kiêm chuyên gia trị liệu sách. Cuốn The Novel Cure của họ đã giúp ích được cho nhiều độc giả.

Những cuốn sách phù hợp với hoàn cảnh đặc biệt của độc giả có tác dụng nhất định. Ảnh: Amazon.

BBC dẫn chia sẻ của Russell, một giáo viên và thủ thư tại một trường tiểu học ở Connecticut, sau khi trải qua khoảng thời gian căng thẳng sau ly hôn, đã được truyền cảm hứng từ The Novel Cure và tìm đến Ella Berthoud.

Sau khi hỏi Russell về thói quen đọc sách và những khó khăn bà gặp phải, Berthoud đã đề xuất một số cuốn sách liên quan đến cuộc sống của bà, đặc biệt là khi các nhân vật phải đưa ra những quyết định khó khăn trong hôn nhân, như George and Lizzie của Nancy Pearl.

Russell chia sẻ: "Tôi thực sự bị cuốn hút".

Việc học hỏi từ những bài học và sai lầm của các nhân vật giúp Russell đương đầu với điều mình đang phải trải qua và khiến bà cảm thấy bớt cô đơn hơn.

Sức hút của trị liệu đọc sách

Ở Mỹ, Anh và nhiều nơi khác, liệu pháp đọc sách, bao gồm cuốn sách phi hư cấu và sách tự lực, đã trở nên phổ biến như một trong các phương thức giúp cải thiện sức khỏe, giúp đưa ra những quyết định khó khăn trong cuộc sống và thậm chí có thể điều trị các tình trạng tinh thần cụ thể.

Mặc dù lợi ích của sách tự lực đã được nhiều người nói tới, thì tiểu thuyết và các tác phẩm viết sáng tạo cũng đang được cho là mang lại nhiều tác dụng tích cực. Những người ủng hộ liệu pháp đọc sách cho rằng việc đắm mình vào thế giới mô phỏng phong phú và thường phản ánh những trải nghiệm trong đời thực có thể giúp người đọc xử lý cảm xúc, khám phá các chiến lược ứng phó hoặc đơn giản là thoát khỏi những nỗi đau trong chốc lát.

Như Ella Berthoud và Susan Elderkin đã viết trong một bài báo năm 2016 trên tạp chí The Lancet, việc đắm mình vào những tác phẩm văn học tuyệt vời có thể "giúp giải tỏa, phục hồi và tiếp thêm sinh lực cho tinh thần trong lúc bối rối, và có thể giúp giải tỏa căng thẳng và lo lắng, cũng như các trạng thái tâm trí bất ổn khác".

Kể từ năm 2013, chương trình Reading Well của tổ chức phi lợi nhuận The Reading Agency của Anh đã biên soạn danh sách sách cho những người mắc các chứng bệnh như chứng mất trí hoặc trầm cảm.

Gemma Jolly, giám đốc bộ phận sức khỏe và hạnh phúc của tổ chức, cho biết các danh sách này được giới chuyên gia và những người có kinh nghiệm sống về các chứng bệnh đó lựa chọn và đánh giá.

Ngay cả một số cơ quan y tế của Anh cũng đã lưu ý đến liệu pháp đọc sách trong một số trường hợp nhất định. Chẳng hạn như với chứng rối loạn ăn uống, sách tự lực được công nhận là một công cụ trị liệu trong các hướng dẫn lâm sàng

Trong khi các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tinh thần giá cả phải chăng còn đang thiếu hụt ở nhiều quốc gia, hiệu quả của liệu pháp đọc sách là rất hấp dẫn.

Hiểu đúng về trị liệu đọc sách

Với những người từng đọc và yêu thích một tác phẩm kịch, thơ hoặc tiểu thuyết, rõ ràng là các câu chuyện có tác động mạnh mẽ đến tâm trí và cảm xúc. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là bất kỳ loại tiểu thuyết nào cũng có thể giúp ích cho sức khoẻ tinh thần.

Tuy nhiên, một số chuyên gia đang lo ngại về điều họ coi là lời hứa quá mức về công dụng của liệu pháp đọc sách trong việc điều trị các tình trạng sức khỏe tinh thần cụ thể, điều còn chưa được chứng minh bằng nhiều bằng chứng khoa học. Trên thực tế, nghiên cứu cho thấy một số cuốn sách thậm chí có thể gây hại.

Thay vào đó, các nghiên cứu hiện tại vẽ nên một bức tranh đa sắc thái hơn, cho thấy tiểu thuyết có thể giúp tăng cường sức khỏe tổng thể, nhưng điều này phụ thuộc rất nhiều vào người đọc, cuốn sách và cách họ tương tác với nó, James Carney, một nhà khoa học nhận thức tại Trường Liên ngành London cho biết.

Carney nói: "Có ý kiến cho rằng sách là một vật được sùng bái nên chúng sẽ khiến mọi thứ trở nên tốt đẹp hơn. Tôi nghĩ rằng đối với một số tình trạng nhất định và đối với một loại tính cách nhất định, điều đó có thể đúng, nhưng việc cho rằng chúng là một loại thuốc phổ quát là sai lầm".