Tại sao nhiều người chọn ăn chay trường?

Cuốn sách này mang đến những kiến thức bổ ích về dinh dưỡng, giúp người đọc xây dựng chế độ ăn hợp lý, từ đó giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

Ăn chay trường là lựa chọn của nhiều người để phòng chống bệnh tim mạnh, béo phì. Ảnh minh họa: L.C.

Trẻ sơ sinh khỏe mạnh, loài linh trưởng hoang dã không có hoặc hầu như không dung nạp thức ăn có chứa cholesterol (thức ăn có nguồn gốc động vật). Cholesterol trong máu của chúng nằm trong khoảng 2,6 đến 3,6 mmol/l, thấp hơn nhiều so với mức trung bình quốc gia là 4,9 mmol/l hiện nay.

Vào những năm 70 của thế kỷ 20, lượng cholesterol trong máu của đa số người dân khu vực châu Á là 3,3 mmol/l. Tại thời điểm đó, chúng ta dung nạp rất ít chế phẩm động vật.

Trên thực tế, một nghiên cứu tổng hợp năm 1992 đã phát hiện ra rằng khẩu phần ăn hàng ngày có lượng cholesterol càng nhiều thì lượng cholesterol trong máu càng cao, cho đến khi bão hòa

Điều gì đã gây ra sự khác biệt giữa hai bài báo năm 1992 và 2013? Có hai điểm chính:

- Khi cholesterol trong máu có xu hướng bão hòa, nó sẽ “kém nhạy” với cholesterol trong khẩu phần ăn. Vì vậy, cholesterol trong khẩu phần ăn nhiều hay ít cũng không ảnh hưởng nhiều đến cholesterol trong máu. Đối tượng của các thử nghiệm lâm sàng được tiến hành trong những năm gần đây chủ yếu là người phương Tây hiện đại, vừa vặn rơi đúng vào tình huống này.

- Sau bữa ăn chứa nhiều thực phẩm có nguồn gốc động vật, lượng cholesterol trong máu sẽ tăng nhanh chóng nhưng vì loại chất béo này rất có hại đối với thành mạch, gan của chúng ta sẽ phải ra sức làm việc để kéo giảm lượng cholesterol trong máu xuống càng nhiều càng tốt.

Quá trình này cần vài giờ đồng hồ. Nói cách khác, trong vòng vài giờ sau bữa ăn, lượng cholesterol tăng cao thực sự sẽ tạo nên những tổn hại đối với thành mạch.

Bởi lẽ đa số các nghiên cứu lâm sàng đều sử dụng chỉ số cholesterol lúc đói ở các đối tượng nghiên cứu, tức là thời gian lấy máu cách bữa ăn trước đó hơn 8 giờ. Khi ấy, chỉ số đã quay về mức thấp. Do đó, ảnh hưởng của cholesterol trong khẩu phần ăn đối với cholesterol trong máu không được ghi nhận.

Không có thay đổi đáng kể trong ngắn hạn không có nghĩa sẽ không có thay đổi rõ ràng trong dài hạn. Ngoài ra, trong những chế phẩm từ động vật, cholesterol và chất béo bão hòa là “đôi bạn cùng tiến”, dung nạp cholesterol đồng nghĩa với việc tiêu thụ chất béo bão hòa. Dung nạp chất béo bão hòa cũng sẽ làm tăng cholesterol trong máu.

Vì thế, xóa bỏ hạn mức lượng cholesterol tiêu thụ hoàn toàn không phải là xóa bỏ hạn mức lượng thực phẩm có nguồn gốc động vật. Tuy Phiên bản cuối cùng của Chỉ dẫn khẩu phần ăn hàng ngày của Mỹ năm 2015 -2020 đã xóa bỏ hạn mức lượng cholesterol dung nạp mỗi ngày nhưng đoạn sau vẫn còn một câu là:

“Individuals should eat as little dietary cholesterol as possible while consuming a healthy eating pattern.” Nghĩa là: “Mọi người nên tiêu thụ lượng cholesterol trong chế độ ăn uống lành mạnh càng ít càng tốt.”

Bởi vì cholesterol chỉ tồn tại trong thực phẩm có nguồn gốc động vật. Trên thực tế, chỉ dẫn khẩu phần ăn hàng ngày khuyến nghị mọi người cố gắng ăn chay.

Mặc dù thức ăn có nguồn gốc động vật làm tăng cao lượng cholesterol trong máu không phải lúc nào cũng gây ra cảm giác khó chịu một cách rõ rệt, nhưng xơ vữa mạch máu trường kỳ là nguyên nhân cơ bản của nhiều bệnh gây ra tử vong hoặc tàn phế, bao gồm đột quỵ, nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, suy giảm trí nhớ từng phần, thoái hóa đĩa đệm cột sống…

Ngày nay, bệnh tim mạch đã là nguyên nhân gây tử vong của gần nửa dân số khu vực châu Á và vẫn có xu hướng tăng lên. Bảo vệ mạch máu của chúng ta chính là có trách nhiệm với sức khỏe bản thân, cũng là có trách nhiệm với các thành viên trong gia đình.

Về sau, khi những người xung quanh bạn khổ sở vì bệnh tim mạch, bạn sẽ cảm thấy may mắn vì năm xưa đã có người nhắc nhở bạn về cách hiểu chính xác bản Chỉ dẫn khẩu phần ăn hàng ngày của Mỹ.