Công chức liên thông - khơi thông chính sách

Từ thực tiễn công tác, tôi nhận thấy rằng, trước đây nhiều người khi có nguyện vọng làm việc trong bộ máy công quyền thường có xu hướng thích được làm việc ở các cơ quan, đơn vị cấp tỉnh hơn thay vì ở cấp xã.

Một số đề án thu hút sinh viên vừa tốt nghiệp đại học về làm việc như công chức cấp xã đã từng gặp khó khăn trong khâu tuyển chọn, thậm chí không đạt chỉ tiêu số lượng theo kế hoạch đề ra (dù không có tỷ lệ chọi). Trong khi đó, các kỳ thi tuyển công chức cấp tỉnh, cấp huyện (cũ) lại thu hút lượng lớn thí sinh tham gia, với tỷ lệ cạnh tranh rất cao.

Điều này đặt ra vấn đề rất đáng quan tâm, bởi cấp xã là nơi gần dân nhất, đóng vai trò quan trọng trong việc triển khai chính sách và phục vụ, xử lý công việc hàng ngày của người dân một cách trực tiếp nhất so với các cấp chính quyền còn lại.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ít người lựa chọn làm việc tại cấp xã là do tâm lý và quan niệm xã hội. Nhiều người cho rằng cán bộ, công chức cấp xã không được đánh giá cao như ở cấp tỉnh; ít cơ hội hơn trong vấn đề phát triển chức nghiệp, nâng cao trình độ, dẫn đến sự e ngại trong việc ứng tuyển.

Về mặt pháp lý, Luật Cán bộ, công chức trước đây từng dành riêng một chương để quy định về cán bộ, công chức cấp xã, tách biệt với các cấp còn lại. Bên cạnh đó, chế độ tiền lương của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cũng có sự khác biệt nhất định so với các nhóm đối tượng cán bộ, công chức khác trong nền công vụ.

Trong quá trình xây dựng dự án Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi), Bộ Nội vụ đã có đề cập đến một quan điểm xây dựng luật mới, đó là: “Thống nhất quản lý đội ngũ cán bộ, công chức từ trung ương đến cấp xã, không phân biệt công chức cấp xã với công chức cấp tỉnh, bảo đảm đúng chủ trương của Đảng về liên thông trong công tác cán bộ”. Luật Cán bộ, công chức năm 2025 mới được ban hành đã chính thức loại bỏ chương quy định dành riêng cho cán bộ, công chức cấp xã. Đây được xem là bước chuyển lớn trong công tác quản lý nhân sự khu vực công, không chỉ đơn thuần về mặt pháp lý mà còn thể hiện tư duy, định hướng xây dựng chế độ công chức liên thông.

Song song đó, nhằm đảm bảo tính thống nhất của nền công vụ quốc gia, chính sách cử cán bộ, công chức, viên chức ở các cơ quan trung ương, địa phương tăng cường đi công tác ở cơ sở đã được quan tâm thực hiện.

Ngày 29/7, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 2172/QĐ-BCT về việc cử công chức lãnh đạo, quản lý đi công tác tại địa phương. Theo quyết định này, 34 công chức giữ các chức vụ Phó Cục trưởng, Phó Vụ trưởng đã được cử đến 34 tỉnh, thành phố trên cả nước.

Lãnh đạo Bộ Công Thương đã yêu cầu các công chức được cử đi công tác tại địa phương phải dành phần lớn thời gian để trực tiếp làm việc với lãnh đạo Sở Công Thương và các đơn vị liên quan tại địa bàn. Đồng thời, phải chủ động tiếp nhận đề xuất, kiến nghị và trực tiếp hướng dẫn, hỗ trợ chuyên môn cho đội ngũ cán bộ, công chức địa phương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ theo cơ chế phân quyền, phân cấp mới, phù hợp với bộ máy chính quyền địa phương hai cấp.

Bộ Nội vụ cũng cho biết sẽ lựa chọn 34 cán bộ có năng lực, trình độ chuyên môn, có tinh thần trách nhiệm cao để tăng cường về các tỉnh, thành phố trong thời gian 3 tháng.

Sáng ngày 5/8, trong bài phát biểu chỉ đạo tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Xây dựng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn mạnh yêu cầu phải tăng cường cán bộ trung ương về địa phương. Thủ tướng cho biết, đã yêu cầu “mỗi bộ, ngành phải cử 1 cán bộ xuống địa phương theo chu kỳ 3 tháng/lần. Khi nào việc ở cơ sở, việc dưới tỉnh nhuần nhuyễn thì quay vòng”.

Việc mở rộng, tăng cường cử công chức từ các bộ, ngành trung ương về địa phương, cũng như từ cấp tỉnh về cấp xã, cho thấy những tín hiệu mới trong công tác tổ chức cán bộ. Ở nước ta, hệ thống chính sách phần lớn được chứa đựng trong các văn bản quy phạm pháp luật do cấp trung ương ban hành. Do đó, đội ngũ công chức (nhất là ở các bộ, ngành) sẽ nắm rõ hơn ai hết về nội dung, tinh thần của hệ thống chính sách; nhờ đó, đội ngũ này có thể kịp thời hỗ trợ xử lý những điểm nghẽn, nút thắt và những phát sinh, vướng mắc trong quá trình triển khai chính sách, gắn với chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan tại địa phương khi đã chuyển đổi sang mô hình tổ chức mới.

Cơ chế tăng cường công chức nói trên còn giúp tạo điều kiện để công chức trung ương hiểu rõ hơn thực tiễn địa phương, phục vụ đắc lực quá trình hoạch định chính sách trong thời gian tới.

Vì thế, chủ trương, phương thức này không chỉ góp phần thúc đẩy tiến độ, chất lượng triển khai nhiệm vụ tại địa phương mà còn đảm bảo tính thống nhất, chặt chẽ, liên hoàn của hệ thống chính sách quốc gia.

Để làm tốt công tác này trong thời gian tới, tôi cho rằng: Nên coi đây là công việc thường xuyên và cần đi vào nền nếp, chứ không chỉ xem đó là giải pháp mang tính “tình thế” khi thay đổi mô hình tổ chức chính quyền địa phương.

Bên cạnh đó, công chức được cử đi công tác tại địa phương phải là những người thực sự có năng lực nổi trội, chuyên môn vững và am hiểu sâu sắc về nội dung, tinh thần của các chính sách thuộc ngành, lĩnh vực công tác và các quy định của pháp luật có liên quan. Đặc biệt, cần ưu tiên lựa chọn những công chức trực tiếp tham gia xây dựng chính sách để đảm bảo việc hướng dẫn, hỗ trợ tại địa phương, cơ sở được thực hiện đúng định hướng, sát thực tiễn.

Các bộ, ngành, địa phương cũng cần ưu tiên tuyển chọn công chức được tuyển dụng từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc và cán bộ khoa học trẻ để cử đi công tác tại địa phương, cơ sở. Việc đưa lực lượng này về công tác tại địa phương, cơ sở không chỉ giúp họ có cơ hội cọ xát với thực tiễn, góp phần xây dựng đội ngũ công chức kế cận thật sự có năng lực, khả năng thích ứng linh hoạt.

Bên cạnh việc tăng cường công chức trung ương về địa phương, các cơ quan chức năng cũng có thể nghiên cứu cơ chế điều chuyển có thời hạn (khoảng từ 3 tháng – 1 năm) đối với công chức từ các địa phương lên công tác tại các bộ, ngành. Chính sách này sẽ mở rộng môi trường làm việc, tạo điều kiện để công chức địa phương phát huy năng lực thực thụ; bảo đảm sự “liên thông công chức hai chiều” giữa trung ương và địa phương.

Hoàn toàn có thể kỳ vọng hệ thống chính quyền 3 cấp từ trung ương đến cơ sở sẽ tiếp tục được kết nối chặt chẽ hơn nữa, trong đó, cơ chế liên thông công chức, thống nhất chế độ công vụ là nhân tố đóng vai trò quan trọng hàng đầu.

Chắc chắn rằng, khi công chức đã liên thông thì sẽ khơi thông được chính sách.

Chuyên mục TÂM ĐIỂM mong nhận được ý kiến của bạn đọc về nội dung bài viết. Hãy vào phần Bình luận và chia sẻ suy nghĩ của mình. Xin cảm ơn!