'Bảo tàng' của rác thải tái chế kể chuyện sống xanh

Nếu xem rác thải là vở bi hài kịch thì trong đó con người vừa đóng vai tác giả vừa là diễn viên, nhưng hiếm ai đủ kiên nhẫn ngồi lại làm khán giả để nhìn rõ hậu quả do mình tạo ra.

Vì lẽ đó, không ít 'bãi rác tự họa' nghiễm nhiên được "tô vẽ" từ "nét cọ" vô tâm, thoái thác trách nhiệm. Giữa bức tranh còn lem nhem nhiều gam màu hỗn tạp ấy, Hue Eco Homestay đã chấm vào một điểm sáng, chọn cách đối thoại với môi trường bằng "tuyên ngôn sống xanh" được viết nên từ rác thải tái chế trên nền di sản cố đô.

Trăn trở trước thực trạng rác nhựa, túi nilon tràn lan gây ô nhiễm khắp phố xá, đầm phá, trong khi việc chôn lấp chỉ là giải pháp tạm thời và sớm muộn gì cũng quá tải, hành động là điều kiện tiên quyết đem tới sự khác biệt. Sở hữu bề dày kinh nghiệm qua các dự án phi chính phủ về trồng rừng, bảo tồn đa dạng sinh học, phát triển du lịch cộng đồng và năng lượng tái tạo, chị Quỳnh Anh - người sáng lập Hue Eco Homestay manh nha ý tưởng "tái sinh môi trường - hồi sinh du lịch", từng bước hiện thực hóa mô hình lưu trú sinh thái.

Sau 2 năm dưỡng nuôi hình hài, "cơ ngơi xanh" chính thức khai sinh vào cuối năm 2019, trở thành trạm dừng chân mang đến liệu pháp chữa lành tinh thần song hành cùng trải nghiệm du lịch bền vững. Đề cao lối sống "Zero Waste", dứt khoát nói không với đồ nhựa, túi nilon, homestay vận hành theo nguyên tắc 4R: Rethink, Reuse, Reduce and Recycle (suy nghĩ lại - tái sử dụng - giảm thiểu và tái chế) cùng khẩu hiệu đậm dấu ấn địa phương: "Không chừ biết khi mô" (When if not now).

Luôn tâm niệm: "Hãy ứng xử tử tế với rác", chủ nhân nơi đây đã khéo léo lấy thiên nhiên làm chủ đạo để kiến tạo nên "bảo tàng của rác thải", khiến những "tàn dư tiêu dùng vô tri" từng bị gắn mác phế thải có cơ hội tái sinh và hóa thân thành các tác phẩm nội thất độc bản.

Toàn bộ đồ dùng sinh hoạt tại khu lưu trú đều được đánh thức vòng đời, từng bản thể "thay da đổi thịt", khoác lên một diện mạo mới mẻ và lạ thường. Vỏ chai thủy tinh, lon sữa, hộp nhựa, sắt vụn không kết thúc số phận ở thùng rác mà lột xác thành chụp đèn trần, giá đựng bàn chải, lọ hoa, móc khóa, đồng hồ... Thậm chí những vật liệu đã hết "nhiệm kỳ" sử dụng như ống nước, quả sứ điện lỗi thời, vòi bơm xăng "cổ lỗ sĩ", vành - lốp xe lam cũ kỹ... đều được tái định vị công năng thành chân bàn, đèn đọc sách, kệ đựng đồ, bồn rửa mặt phá cách.

Cảnh quan trong "địa hạt xanh" bài trí công phu chẳng khác nào một "kịch bản sắp đặt" có chủ đích, khiến mỗi góc nhỏ như một tổ hợp thị giác, chi tiết dàn dựng có vẻ tình cờ nhưng thực chất là kết quả của sự miệt mài tìm tòi, sưu tầm, chọn lọc, đẽo gọt, cưa cắt, ghép nối thủ công.

Chẳng phó thác gánh nặng rác thải cho môi trường, gia chủ xem rác vô cơ là tài nguyên, tự nguyện ôm vào lòng làm "của để dành", chờ đợi một giải pháp nhân văn hơn.

Mỗi phòng đều bố trí một "kho lưu trữ rác mini" kèm hướng dẫn cụ thể nhằm khuyến khích du khách tự tay nén rác vào chai đúng cách. Ước tính trung bình mỗi chai chứa khoảng 0,3 kg rác khô, sạch; 60 chai tương đương khoảng 18 kg rác được ngăn không thải ra môi trường - con số tuy nhỏ nhưng mang giá trị lớn trong nỗ lực "tích tiểu thành đại", tiết chế rác thải.

Homestay thiết kế theo tư duy thân thiện với môi trường, hạn chế phụ thuộc vào điều hòa nhờ giải pháp thông minh và tinh thần xanh hóa triệt để. Giếng trời thoáng đãng - lá phổi xanh kiêm trung tâm hô hấp của ngôi nhà, được "lập trình" để đón nắng sớm, lưu thông gió và khai thác tối đa ánh sáng ban ngày, đóng vai trò là thiết bị làm mát thụ động, miễn phí và dễ chịu. Cây xanh bố trí hợp lý, ưu tiên loài bản địa thích nghi tốt, giúp thiết lập hệ sinh thái thu nhỏ, tăng tính thẩm mỹ cũng như cải thiện vi khí hậu tự nhiên.

Nhận thức rõ tình hình thời tiết ngày càng cực đoan, nền nhiệt liên tục chạm ngưỡng kỷ lục, thay vì duy trì lối tiêu dùng điện năng truyền thống, chị Quỳnh Anh mạnh dạn "đảo chiều" thói quen tiêu thụ phổ biến bằng cách lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái công suất 8kW. Nguồn điện sạch này đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, được hòa lưới nhằm tối ưu chi phí vận hành và giảm phát thải. Đặc biệt, lượng điện dư thừa có thể bán lại cho ngành điện theo cơ chế ưu đãi năng lượng tái tạo - một lựa chọn tiết kiệm, lan tỏa lối sống xanh và hướng đến sự bền vững.

Homesat này còn là điểm hẹn xanh lý tưởng, thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể, thu hút đông đảo cá nhân, nhóm thiện nguyện và câu lạc bộ yêu môi trường (CLB Quốc học xanh, CLB Huế xanh) đến để cùng nhau chia sẻ ý tưởng, tham gia nhồi rác vào chai làm gạch sinh thái, thực hành ủ phân hữu cơ từ bã cà phê, vỏ trứng, rau củ thừa...

Khách du lịch đến đây không đơn thuần chỉ thuê phòng lưu trú, mà để "sống thử" một nếp sống ít rác hơn. Khi rời đi, thứ họ mang theo ngoài hành lý và những bức ảnh check-in là ý thức sống xanh như một phản xạ văn minh. Có thể nói, nơi đây không bán sự tiện nghi công nghiệp mà trao tặng cảm giác tỉnh thức: sống xanh là cần thiết và hoàn toàn khả thi.