Mỹ ngày 6/8/1945 thả bom nguyên tử xuống thành phố Hiroshima, miền tây Nhật Bản, khiến ít nhất 78.000 người thiệt mạng và lượng lớn người bị thương. Ninoshima, hòn đảo nhỏ cách tâm nổ khoảng 4 km về phía nam, trở thành bệnh viện dã chiến. Trong vòng vài tuần sau đó, khoảng 10.000 nạn nhân, cả đã thiệt mạng lẫn còn đang hấp hối, đã được chuyển đến Ninoshima bằng thuyền quân sự.
Theo các ghi chép lịch sử, do điều kiện y tế kém, chỉ vài trăm người trong số này sống sót khi bệnh viện dã chiến ngừng hoạt động ngày 25/8 cùng năm. Những người chết được chôn cất vội vã, giữa hỗn loạn, tại nhiều địa điểm.
Kể từ năm 1947, hài cốt của khoảng 3.000 nạn nhân được đưa đến Ninoshima đã được tìm thấy, chủ yếu nằm trong các hầm trú bom. Tuy nhiên, lời kể của các nhân chứng cho thấy còn lượng lớn hài cốt vẫn đang ẩn dưới lòng đất.
Khi nhận tin báo từ con trai một người dân địa phương về địa điểm nghi có hài cốt ở Ninoshima năm 2014, ông Rebun Kayo, 47 tuổi, đã tự tiết kiệm tiền. 4 năm sau đó, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Hiroshima bắt đầu một mình tìm kiếm hài cốt nạn nhân vụ ném bom.
Kayo đến Ninoshima vài chục lần mỗi năm. Giống như nhiều tình nguyện viên khác, ông được thôi thúc bởi mong muốn tưởng nhớ các nạn nhân và xoa dịu nỗi đau cho những người sống sót vẫn còn bị ám ảnh bởi ký ức về người thân thất lạc.
"Với những người này, chiến tranh chưa kết thúc, cho đến khi họ tìm thấy thân nhân", ông Kayo chia sẻ với AP.
Một buổi sáng nắng gắt đầu tháng 7, Kayo trở lại khu vực khai quật để tiếp tục công việc dang dở từ ba tuần trước đó. Ông mang ủng cao su, đội mũ bảo hộ và xịt thuốc chống côn trùng.
Ông cắm hoa cúc, cầu nguyện rồi bắt đầu cẩn thận xúc dần sỏi đá từ một hố sâu cỡ bồn tắm. Khi đất trở nên đủ mềm, ông dùng rây để sàng tìm mảnh xương. Sau hơn một giờ rưỡi làm việc, nhà nghiên cứu trung niên tìm thấy và cẩn thận nhặt hai mảnh xương nhỏ bằng ngón tay cái vào hộp.
Tính đến nay, ông Kayo đã tìm thấy khoảng 100 mảnh xương, trong đó có các mảnh sọ và một xương hàm trẻ sơ sinh với vài chiếc răng nhỏ.
"Đứa trẻ bị chôn ở đây đã cô độc suốt từng ấy năm", ông nói. "Thật không thể chịu nổi cảm giác đó".
Kayo dự định đưa toàn bộ mảnh xương đến một ngôi chùa Phật giáo để các linh hồn có thể an nghỉ.
Trong số những người chưa nguôi ngoai về ký ức vụ ném bom có bà Tamiko Sora, 83 tuổi. Khi ba tuổi, bà Sora cùng cha mẹ và hai chị em ở cách tâm nổ 1,4 km. Vụ nổ phá hủy nhà của họ và làm mặt bà bị bỏng, hầu hết thành viên trong gia đình sống sót.
Trên đường gia đình di chuyển đến nhà người thân, bà Sora gặp một bé gái 5 tuổi tên Hiroko không có người thân đi cùng và một người phụ nữ bị bỏng nặng cầu xin mọi người cứu đứa bé trên tay. Sora vẫn thường nghĩ về họ và hối hận vì gia đình bà không thể giúp đỡ. Họ từng tìm kiếm Hiroko ở các trại trẻ mồ côi nhưng không có kết quả.
Bà Sora tin rằng những người bà gặp hôm ấy, cùng với người cô và chú mất tích của bà, có thể đã được đưa đến đảo Ninoshima.
Theo tài liệu của thành phố Hiroshima, chỉ hai giờ sau vụ nổ, các nạn nhân bắt đầu được đưa bằng thuyền từ Hiroshima đến trung tâm kiểm dịch số 2 trên đảo. Các tòa nhà tại đây nhanh chóng chật kín bệnh nhân bị thương nặng. Nhiều người tử vong ngay trên đường đến đảo. Số nạn nhân nhiều đến mức binh sĩ đế quốc Nhật phải thay phiên để hỏa táng và chôn cất đêm ngày.
Eiko Gishi, khi đó 18 tuổi, chịu trách nhiệm chuyển bệnh nhân từ bến tàu đến khu cách ly để sơ cứu. Ông và các binh lính khác phải chặt tre để làm cốc và khay. Nhiều người bị thương nặng qua đời ngay sau khi uống ngụm nước đầu tiên.
Trong hồi ký được thành phố Hiroshima công bố, Gishi kể rằng lúc đầu binh lính xử lý từng thi thể một cách cẩn trọng, nhưng nhanh chóng bị quá tải. Họ dùng đến cả lò hỏa thiêu vốn dành cho ngựa quân đội nhưng vẫn không đủ. Sau cùng, họ buộc phải đặt thi thể vào các hầm trú bom và hố chôn tập thể.
"Tôi chết lặng vì sốc khi thấy nhóm bệnh nhân đầu tiên được đưa lên đảo", cựu bác sĩ quân y Yoshitaka Kohara viết năm 1992. "Tôi đã quen nhìn thương binh nặng trên chiến trường, nhưng chưa bao giờ thấy ai trong tình trạng tàn khốc và thê thảm như thế. Đó là địa ngục trần gian".
Kohara ở lại bệnh viện dã chiến cho đến khi nó đóng cửa và còn khoảng 500 người sống sót. Ông nhớ lại gương mặt của các nạn nhân khi báo tin chiến tranh kết thúc ngày 15/8/1945. Họ trống rỗng, "nước mắt chảy ra từ đôi mắt bầm dập, và không ai nói một lời nào".
Sau khi biết tin về hoạt động tìm kiếm hài cốt ở Ninoshima, bà Sora đã hai lần đến đảo để cầu nguyện tại đài tưởng niệm các nạn nhân. "Tôi cảm thấy họ đang chờ tôi đến thăm", bà chia sẻ. "Khi cầu nguyện, tôi đọc tên người thân và nói rằng tôi vẫn khỏe, kể cho họ nghe những chuyện vui".
Trong một lần thăm bà Sora tại viện dưỡng lão gần đây, ông Kayo mang theo hộp nhựa đựng hàm răng trẻ em và mảnh sọ ông tìm được ở Ninoshima. Các mảnh xương được đặt cẩn thận trên lớp bông mềm.
Kayo nói ông muốn cho bà Sora thấy những mảnh xương này, bởi chúng có thể thuộc về một đứa trẻ bằng tuổi với bé gái bà từng gặp 80 năm trước. Bà Sora lặng lẽ cầu nguyện khi nhìn vào chiếc hộp.
"Cuối cùng cháu cũng được tìm thấy rồi. Mừng cháu trở về", bà khẽ nói với những mảnh xương.
Như Tâm (Theo AP, Reuters)
Showroom: D11-47 KĐT Geleximco Lê Trọng Tấn, Hà Đông, Hà Nội
Điện thoại: 1900 98 98 36
Email: info@daisan.vn