Vì sao phụ nữ độc thân bị gọi là 'bà cô'?

Xuất phát từ podcast “The Psychology of Your 20s” với hơn 50 triệu lượt nghe trên toàn thế giới, “Nửa lo âu, nửa trưởng thành: Hành trình tìm mình ở tuổi hai mươi” là tấm bản đồ tâm lý sâu sắc, chi tiết và thiết thực, giúp bạn đọc khám phá từng góc khuất trong tâm trí mình.

Phụ nữ và trạng thái độc thân

Chúng ta không thể nói về định kiến đối với trạng thái độc thân mà không phân tích khía cạnh tâm lý đằng sau giới tính và sự kỳ thị phụ nữ. Gánh nặng đi kèm với sự kỳ thị về chuyện sống độc thân ở mỗi người mỗi khác. Hãy cùng nhớ lại những từ ngữ đang được dùng để nói về trạng thái độc thân sau ngưỡng tuổi 30: phụ nữ bị gọi là “bà cô”, trong khi cánh nam giới lại được gọi là các “quý ông độc thân”.

Từ ngữ không phải là những khái niệm rỗng tuếch! Chúng mang theo một thông điệp xã hội ngầm nhằm hạ thấp phụ nữ vì những lựa chọn của chính họ. Độc thân là lời nguyền đối với cánh phụ nữ, nhưng lại là thời kỳ tự do đối với cánh đàn ông. Chúng ta có thể hiểu điều này thông qua việc xem xét lý thuyết lược đồ giới.

Lý thuyết lược đồ giới được nhà tâm lý học Sandra Bem giới thiệu vào những năm 1980, cho rằng “sự khác biệt” giữa nam và nữ đã trở thành một trong những cấu trúc tổ chức cơ bản trong xã hội loài người: đàn ông là trụ cột gia đình, là người kiếm tiền, là người lãnh đạo, là phái mạnh, trong khi phụ nữ là vợ, là người nội trợ, là người mẹ. Lối tổ chức xã hội này đang ảnh hưởng tới cách các cá nhân đưa ra quyết định và tự nhìn nhận về mình.

Phụ nữ không kết hôn, sinh con là trạng thái nhận nhiều ý kiến trái chiều. Ảnh: CBC.

Theo khuôn mẫu, con gái được kỳ vọng sẽ cư xử duyên dáng, tinh tế, biết đồng cảm và quan tâm chăm sóc, trong khi con trai được kỳ vọng trở thành người lãnh đạo, được phép cộc cằn, tức giận và mạo hiểm. Khi hành xử theo lược đồ đó, hành vi của bạn sẽ được củng cố, còn bạn sẽ được khen ngợi và chú ý, rồi dần dần chấp nhận một cách thể hiện giới và bản dạng giới nhất định.

Chính bởi những ảnh hưởng rất sớm và nhất quán đó, nên việc tiếp tục phải sống theo những kỳ vọng giới được áp đặt cho mình sẽ khiến bạn cảm thấy như bổn phận đương nhiên. Và thế là, khi bạn không thể “hoàn thành” khuôn mẫu đó, bạn sẽ phải trải qua cảm giác bất an cả ở bên trong lẫn bên ngoài. Là một người phụ nữ, bạn sẽ là ai khi không có chồng con?

Giải pháp thay thế

Việc có thể “tận dụng” hoàn cảnh của chính mình dường như chỉ là một giải thưởng an ủi cho những người độc thân. Thế nhưng, cũng chính việc sống độc thân ấy lại có thể mang tới một phần thưởng vô cùng lớn. Thậm chí một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng nhóm dân số hạnh phúc và khỏe mạnh nhất trên thế giới là những người phụ nữ chưa từng kết hôn và có con.

Một số lợi ích có thể kể thêm là, sống độc thân đồng nghĩa bạn sẽ có không gian để thực sự hiểu rõ bản thân mình, xây dựng được những tình bạn bền chặt hơn, có thể linh hoạt và sống tùy hứng hơn vì bạn không cần phải liên tục bận tâm về những sở thích của người khác hay suy tính đến họ trong các kế hoạch của đời mình. Và sự tự do theo kiểu đó dường như lại chính là điểm tích cực lớn nhất.

Vào năm 2020, một nhóm các nhà nghiên cứu đã khảo sát một mẫu gồm 648 người Mỹ về lý do họ chọn sống độc thân. Một trong những câu trả lời phổ biến nhất, theo lời của họ, là niềm khao khát được “tự do làm bất cứ điều gì mà tôi muốn”. Có điều gì đó thực sự rất ý nghĩa trong việc nắm được quyền tự do để trở thành chính mình, cũng như khám phá những gì bản thân mong muốn có được từ tương lai.

Cuộc sống của bạn sẽ dần trở nên rộng lớn hơn thay vì chỉ gói gọn trong nhu cầu tìm kiếm một mối quan hệ. Việc tìm thấy người bạn đời phù hợp là điều rất quan trọng, nhưng trước khi làm được điều đó, bạn cần phải tìm thấy chính mình trước.

Có một số lý do khiến tôi tin rằng bạn cần phải tìm thấy chính mình trước khi bước chân vào hành trình tìm kiếm tình yêu. Thứ nhất, khi không hiểu rõ những giá trị cốt lõi làm nên con người mình, bạn sẽ có thể dễ dàng bị cuốn vào hình mẫu mà người khác muốn bạn trở thành. Điều này có nghĩa là bạn sẽ dồn nhiều tâm sức hơn vào việc làm cho người khác hạnh phúc, thay vì làm bản thân hạnh phúc, từ đó dẫn đến cảm giác mất kết nối với chính mình, ảnh hưởng tới ý thức về bản thân và cuối cùng là cả sức khỏe tinh thần.

Thứ hai, bản dạng của bạn được tạo thành từ rất nhiều yếu tố cần phải được ưu tiên ngang nhau, bao gồm những trải nghiệm cá nhân hằng ngày, sở thích, mục tiêu dài hạn, gu riêng, các mối quan hệ bạn bè, gia đình và cả công việc. Mặc dù tình trạng mối quan hệ của bạn chắc chắn là một khía cạnh quan trọng, nhưng khi toàn bộ bản dạng của bạn chỉ xoay quanh việc theo đuổi tình yêu, thiếu vắng tình yêu hay đang trong tình yêu, bạn sẽ có xu hướng bỏ qua những yếu tố khiến mình trở thành một con người thú vị và đáng để quan tâm.