Trường học hiện đại phải là một hệ sinh thái mở

Trong kỷ nguyên chuyển đổi số và học tập suốt đời, giáo dục đại học và đào tạo nghề không còn là hành trình truyền đạt kiến thức một chiều, mà trở thành quá trình kiến tạo năng lực thích ứng. Chúng tôi đã có cuộc trao đổi với TS. Nguyễn Tiến Mạnh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ - Quản trị Sonadezi liên quan đến hoạt động đào tạo...

Là một chuyên gia giáo dục có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy, đồng thời là nhà quản lý giáo dục, quan điểm của ông về quản trị giáo dục trong bối cảnh mới?

TS. Nguyễn Tiến Mạnh: Trong bối cảnh chuyển đổi số và truyền thông xã hội phát triển mạnh như hiện nay, tôi cho rằng nhà trường phải trở thành hệ sinh thái mở - nơi sinh viên (SV) được học tập trải nghiệm, qua công nghệ và các mối liên kết với doanh nghiệp, cộng đồng. Quản trị giáo dục hiện đại vì thế cần chuyển từ mô hình “kiểm soát” sang “trao quyền”, khuyến khích tự chủ, minh bạch và sáng tạo. Chỉ khi giáo dục thực sự đặt người học ở trung tâm và xem thay đổi là động lực phát triển, chúng ta mới có thể hình thành một lực lượng lao động có tay nghề, linh hoạt và sẵn sàng thích ứng với mọi sự thay đổi.

Theo ông, đâu là điểm khác biệt giữa người thầy thời “AI” so với người thầy truyền thống?

Điểm khác biệt giữa người thầy thời AI và người thầy truyền thống không nằm ở giá trị cốt lõi của nghề dạy học - mà ở cách họ tạo ra giá trị, năng lực, phẩm chất cho người học.

Người thầy truyền thống là trung tâm tri thức. Họ truyền đạt kiến thức, kiểm soát tiến độ học tập và là người “giữ chìa khóa” của sự hiểu biết. Người học, đặt trong mối quan hệ với họ, chủ yếu đóng vai trò tiếp nhận, ghi nhớ và tái hiện… Vai trò của thầy được gắn với sự uyên bác, kỷ luật, chuẩn mực và mô phạm.

Người thầy thời AI lại là người dẫn dắt, cố vấn và đồng hành. Khi kiến thức đã mở rộng và AI có thể “biết” nhiều hơn con người, người thầy không còn là “nguồn tri thức duy nhất”, mà trở thành người thầy hướng dẫn về phương pháp, giúp học trò biết cách học, cách chọn lọc, cách tư duy phản biện và sáng tạo. Họ dạy kỹ năng học suốt đời, bồi dưỡng năng lực cảm xúc, đạo đức và bản lĩnh con người - những điều mà máy móc không thể thay thế. Nói cách khác, người thầy truyền thống dạy để học trò biết, còn người thầy thời AI dạy để học trò trở thành người “tự giáo dục”, biết cách tự học và học tập suốt đời.

Là người quản lý một trường cao đẳng năng động như Sonadezi, ông có thể chia sẻ những dấu ấn nổi bật của nhà trường đạt được trong thời gian gần đây?

Những năm qua, Trường Cao đẳng Công nghệ và Quản trị Sonadezi luôn kiên định với định hướng “đào tạo gắn với doanh nghiệp - học đi đôi với hành”. Hiện nay, trường có quy mô đào tạo gần 4.000 SV, trong đó trên 90% SV có việc làm ngay sau khi tốt nghiệp.

Một trong những ưu thế của Trường Cao đẳng Sonadezi là 100% SV được đưa đi thực tập tại doanh nghiệp ngay khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Điều này giúp các em có cơ hội trải nghiệm, tích lũy kiến thức thực tế, rèn luyện kỹ năng nghề nghiệp và tăng cơ hội việc làm sau khi ra trường.

Trường Cao đẳng Sonadezi đã ký kết hợp tác với hơn 200 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh Đồng Nai, tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên hàng năm.

Nhà trường còn chú trọng phát triển các ngành nghề để bắt kịp xu hướng công nghệ như Thương mại điện tử; Truyền thông đa phương tiện; Công nghệ thông tin, Logistics… Các ngành đào tạo như Công nghệ kỹ thuật ô tô; Điện công nghiệp; Ngôn ngữ Trung Quốc; Thương mại điện tử… cũng đang thu hút đông đảo thí sinh đăng ký học tập tại trường.

Trong bối cảnh AI phát triển nhanh chóng, Trường Cao đẳng Sonadezi làm thế nào để giữ được “chất người” trong môi trường giáo dục số hóa?

Tôi cho rằng công nghệ chỉ là công cụ, còn “người thầy” vẫn phải là trung tâm, nhưng là trung tâm của sự thay đổi, sáng tạo và sự thích ứng trong hoạt động đào tạo. Dù ứng dụng AI trong quản lý đào tạo, đánh giá học tập, tư vấn tuyển sinh và truyền thông, Trường Cao đẳng Sonadezi vẫn luôn đặt con người làm trung tâm trong mọi hoạt động kiến tạo phát triển.

Hiện nay, trường chúng tôi có hơn 140 cán bộ, giảng viên luôn được khuyến khích đổi mới, học tập suốt đời và lan tỏa tinh thần nhân văn trong công việc.

Ở trường Sonadezi, AI giúp tiết kiệm thời gian và nâng cao hiệu quả học tập - nhưng sự tận tâm của người thầy mới là điều quan trọng giúp sinh viên thật sự trưởng thành và tự tin bước ra thế giới nghề nghiệp.

Cũng cần nhìn nhận một thực tế, giáo dục hôm nay đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Nhà trường không chỉ là nơi học kiến thức, mà là không gian để người học rèn năng lực thích ứng và sáng tạo. Đào tạo nghề cũng không còn “dạy để làm”, mà là “học để phát triển” - học để bắt kịp công nghệ, để tự tin thích ứng với sự thay đổi. Các nhà quản lý giáo dục vì thế cần đổi vai: từ người kiểm soát sang người kiến tạo, trao quyền và kết nối.

Nếu có một thông điệp nhắn gửi tới đội ngũ thầy cô giáo của trường nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20.11, ông muốn nói điều gì?

Tôi xin gửi lời tri ân sâu sắc đến toàn thể đội ngũ thầy cô giáo - những người vẫn lặng thầm thắp sáng ngọn lửa tri thức và lan tỏa khát khao chinh phục cho các thế hệ học trò. Nghề giáo của chúng ta đang đi qua một giai đoạn nhiều biến động, khi công nghệ, đặc biệt là AI đang thay đổi rất nhanh cách dạy, cách học và cả cách nhìn nhận về cuộc sống.

Trong bối cảnh đó, người thầy cần liên tục thích nghi, đổi mới và tự tin vượt lên chính mình để dẫn dắt thế hệ trẻ - những công dân toàn cầu của thời đại số. Dù bối cảnh có nhiều biến động, tôi tin rằng trái tim người thầy - với tình yêu thương, sự tận tâm và khát vọng cống hiến - chính là nền tảng cốt lõi, nguồn năng lượng giúp chúng ta tự tin hơn, tiếp tục hành trình gieo mầm tri thức.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi thú vị này!