Sách sinh tồn ăn khách khiến hàng chục người thiệt mạng vì làm theo

Theo chính tác giả, những hướng dẫn tập thở dưới nước trong “What Doesn't Kill Us” đã khiến hàng chục người chết đuối, theo Wall Street Journal (WSJ).

Minh hoạ. Ảnh: scottcarney.

Năm 2017, nhà báo điều tra Scott Carney đã viết cuốn What Doesn't Kill Us, lần theo hành trình tiến hóa của con người ngược về thời kỳ phụ thuộc hoàn toàn vào thiên nhiên. Tổ tiên loài người đã vượt qua sa mạc, núi non và đại dương hoàn toàn bằng chính những kỳ tích bền bỉ, điều giờ đây dường như là bất khả thi.

Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu con người hiện đại có thể lấy lại một phần nguồn sức mạnh cổ xưa bằng cách rèn luyện trong các điều kiện mô phỏng môi trường của tổ tiên?

Cuốn sách có sự góp mặt của Wim Hof, một huấn luyện viên thể hình đến từ Hà Lan, người thực hành và đưa ra nhiều hướng dẫn nhằm giúp độc giả vượt qua những rào cản thể chất mà trước đây không thể tưởng tượng được.

Ngay khi xuất bản năm 2017, cuốn sách nhanh chóng lọt vào danh sách ăn khách của New York Times và giúp Hof cùng các phương pháp tập luyện của mình trở nên nổi tiếng, đặc biệt là việc ngâm mình trong nước lạnh nhiều lần và vài phút mỗi lần.

Đấu tố lẫn nhau hay chiêu trò bán sách?

Trong khi What Doesn't Kill Us có kèm tuyên bố miễn trừ trách nhiệm từ Carney, cảnh báo rằng các phương pháp được mô tả trong cuốn sách "về cơ bản là nguy hiểm và có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng hoặc tử vong", thì tờ WSJ cho rằng chúng chỉ là chiêu trò thu hút sự chú ý để bán sách và không có hiệu quả cảnh báo.

Cuốn sách được cho là có nhiều hướng dẫn quá khắc nghiệt. Ảnh: Amazon.

Một thực tế đáng ngại là có rất nhiều người đã làm theo các phương pháp có phần cực đoan của Hof và gây ra hậu quả xấu. Trong lần tái bản mới nhất, chính Carney đã phải viết lời bạt, thông tin rằng ông đã "thu thập được hơn 30 báo cáo về những người chết đuối khi thực hành các kỹ thuật thở dưới nước của Hof".

Trong lời bạt dài 15 trang, tác giả Carney cho biết đại diện của ông Hof phản hồi rằng phía họ đã đưa ra cảnh báo tại các video của Hof đăng tải trên Youtube, khẳng định không nên sử dụng các kỹ thuật thở của ông "trong hồ bơi, trước khi xuống nước, dưới vòi hoa sen hoặc khi đang lái bất kỳ phương tiện nào". Carney phản đối, cho rằng trong khi lời mô tả thì đưa ra cảnh báo còn nội dung Hof nói trong video lại trái ngược.

Tác giả Carney cũng giải thích cho bản thân rằng ông không hề biết về những rủi ro trên khi lần đầu viết cuốn What Doesn't Kill Us và giờ đây ông có "nhiệm vụ cập nhật" những thông tin mới nhất liên quan trong ấn bản mới.

Dù thừa nhận mắc phải một số sai sót, như không đề cập thông tin Hof đã bỏ rơi con cái và có tiền sử nghiện rượu và hút thuốc, tác giả dường như vẫn quy trách nhiệm phần nhiều cho Hof khi cho rằng chính Hof mới là người đã làm hoen ố hình ảnh truyền cảm hứng của bản thân trong những năm gần đây.

Theo Carney, trong đại dịch Covid-19, Hof cho rằng các phương pháp của ông có thể "ngăn chặn căn bệnh, thậm chí còn nói rằng "các công ty dược phẩm muốn che giấu công trình của ông". Một số tuyên bố khiêm tốn hơn của Hof, như cải thiện giấc ngủ và giảm căng thẳng - đã dựa vào sự hỗ trợ từ các nghiên cứu có chất lượng "rất thấp", theo một bài báo năm 2024 trên tạp chí khoa học PLOS One.

Tờ WSJ đặt ra nghi ngờ về việc Carney không biết rõ hiệu quả từ các biện pháp sinh tồn của Hof.

Carney đã áp dụng chế độ tập luyện của Hof và dành rất nhiều thời gian hoạt động cùng nhau. Họ đã cùng leo lên đỉnh Kilimanjaro, ngọn núi cao nhất châu Phi, và chỉ mất 28 giờ (so với thông thường là từ năm đến chín ngày). Dựa trên phương pháp của Hof, Carney thậm chí đã cởi trần trong hầu hết quá trình leo núi.

Thúc đẩy tinh thần thử thách

Dù vậy, WSJ vẫn dành lời khen cho nhiều chương sách được viết rất hay, xoay quanh việc con người tự nguyện dấn thân vào những điều kiện khắc nghiệt, cung cấp thông tin về những cuộc đua vượt chướng ngại vật như Tough Mudder và cả chương trình tập tạ dưới nước với Laird Hamilton, vận động viên lướt sóng người Mỹ. Trong khi đó, xét về mặt chiến lược, việc lựa chọn Hof cũng phần nào giúp cuốn sách hấp dẫn hơn, xét đến tính cách lập dị của ông.

Ngoài ra, một ý tưởng quan trọng khác cũng đã được đề cập, đó là những cải tiến công nghệ trong khoảng một thế kỷ qua đã góp phần khiến con người ít vận động hơn, ăn uống quá no và thiếu cảm giác kích thích.

Carney cũng chỉ ra tỷ lệ mắc các bệnh như tiểu đường và bệnh viêm đường ruột ngày càng tăng. Carney viết: "Con người gần như không còn phải đối mặt với nhiều mối đe dọa bên ngoài, đến nỗi tất cả năng lượng dự trữ của chúng ta lại quay lại tàn phá bên trong cơ thể".