Giải thưởng sách bị hủy sau tranh cãi về tác giả kỳ thị chuyển giới

Ban tổ chức giải thưởng văn học LGBTQ+ Polari đã tạm dừng giải thưởng năm nay, sau tranh cãi về việc tác giả bài trừ chuyển giới lọt vào danh sách sơ khảo.

Theo The Guardian, ban tổ chức giải thưởng Polari, giải thưởng tôn vinh văn học LGBTQ+ ra đời từ năm 2011, vừa công bố hủy bỏ giải thưởng năm nay. Động thái này theo sau tranh cãi về việc danh sách sơ khảo có mặt tác phẩm Earth của John Boyne, tác giả tự mô tả mình là "Terf" - viết tắt của trans-exclusionary radical feminist, tức người ủng hộ nữ quyền nhưng bài trừ chuyển giới.

John Boyne, tác giả Chú bé mang pyjama sọc, người tự nhận mình ủng hộ nữ quyền nhưng phản đối chuyển giới, nhận làn sóng phản ứng sau khi tiểu thuyết Earth của ông lọt vào sơ khảo đề cử giải thưởng Polari.

Trong số 24 tác giả được đề cử, 16 tác giả và hai giám khảo đã rút lui khỏi giải thưởng năm nay, và hơn 800 nhà văn và nhân viên ngành xuất bản đã ký vào một tuyên bố phản đối việc đưa vào danh sách John Boyne, nhà văn được biết đến với tác phẩm Chú bé mang Pyjama sọc.

Polari cho biết đã quyết định "tạm dừng giải thưởng năm nay", đồng thời tăng cường "sự góp mặt của các giám khảo chuyển giới và phi tiêu chuẩn giới (gender non-conforming) trong hội đồng giám khảo của toàn bộ hạng mục giải thưởng" và tiến hành "rà soát công tác quản trị và quản lý", ban tổ chức cho hay trong một tuyên bố.

“Sự kiện vốn nhằm mục đích tôn vinh những tác phẩm văn học LGBTQ+ xuất sắc đã bị tổn thương và tức giận làm cho lu mờ, khiến những người liên quan đau lòng và buồn bực. Chúng tôi xin lỗi tất cả những ai chịu ảnh hưởng”, thông cáo viết.

Ban tổ chức giải thưởng cho biết họ đã trao đổi với các tác giả, giám khảo, bên liên quan và cơ quan tài trợ về tác động của việc Boyne lọt vào sở khảo và "làm sao để học hỏi từ kinh nghiệm này và bước tiếp".

Tuyên bố kết luận: “Chúng tôi là một tổ chức nhỏ hoạt động dựa trên thiện chí và những nguồn tài trợ nhỏ trong 15 năm qua, chúng tôi sẽ nỗ lực tìm ra hướng đi trong thiện chí”.

Polari trước đó nói Guardian rằng họ "cam kết tiếp tục" với giải thưởng năm nay. Trong tuyên bố ngày 7/8, ban tổ chức cho biết Boyne đã lọt vào danh sách đề cử "dựa trên năng lực" và "không thể tránh khỏi" chuyện "ngay trong cộng đồng của mình, chúng ta đôi khi cũng có quan điểm hoàn toàn khác nhau về các vấn đề cốt lõi".

Bản tuyên bố phản đối việc Boyne lọt vào sơ khảo để đáp lại tuyên bố trên của Polari cho biết tác giả này đã "công khai rõ ràng gắn mình với những quan điểm bài xích người chuyển giới", trích dẫn một bài báo trên tờ Irish Independent, trong đó Boyne bày tỏ ủng hộ với J.K Rowling và tự nhận mình là một Terf. Hàng trăm người ký tên trong bài báo này bao gồm Alice Oseman, tác giả của Heartstopper, cùng các nhà văn Nikesh Shukla, Julia Armfield, Naoise Dolan và Seán Hewitt.

Tác giả Nicola Dinan, người đã giành giải thưởng sách đầu tay Polari năm ngoái cho tiểu thuyết Bellies, đã rút khỏi ban giám khảo giải thưởng đầu tay năm nay. Nhà báo Jason Okundaye của tờ Guardian đã yêu cầu loại cuốn sách Revolutionary Acts của ông khỏi danh sách sơ khảo giải thưởng sách đầu tay năm nay. Andrew McMillan rút cuốn Pity khỏi danh sách sơ khảo cho hạng mục tác phẩm không phải đầu tay, mà Boyne cũng góp mặt.

Viết trên tờ Guardian tuần trước, cây bút Okundaye cho biết giải thưởng này "luôn luôn dành cho toàn thể cộng đồng LGBTQ+", do đó "thật mâu thuẫn khi đưa vào danh sách một người có thái độ bài trừ người chuyển giới".

Đáp lại tranh cãi này, Boyne cho rằng để những nhà văn mới ra mắt rút lui và mất đi cơ hội thì thật vô lý và sai lầm, và cho biết nếu họ quay lại, ông sẽ yêu cầu ban giám khảo không xem xét tiểu thuyết Earth của mình vào danh sách rút gọn.

Viết trên tờ Telegraph hôm thứ 19/8, ông gọi quyết định hủy giải thưởng của Polari là "một pha tự hủy thú vị", và nói rằng không ai bên phía ban tổ chức liên lạc với ông. "Nếu họ liên hệ, có lẽ sẽ có giải pháp khả quan hơn".