Ông trùm bị cáo buộc bảo kê đế chế lừa đảo trực tuyến ở Myanmar

"Ngành công nghiệp lừa đảo trực tuyến ở Đông Nam Á không chỉ đe dọa đến cuộc sống, an ninh tài chính của người Mỹ, mà còn đẩy hàng nghìn người vào cảnh nô lệ hiện đại", Thứ trưởng Tài chính Mỹ John K. Hurley ngày 8/9 cho biết trong thông báo trừng phạt tài chính, ngoại giao với các cá nhân, tổ chức tại Myanmar và Campuchia.

Trong số 9 cá nhân, tổ chức bị Mỹ trừng phạt ở Myanmar có Tin Win, Saw Min Min Oo và công ty Chit Linn Myaing với cáo buộc đại diện cho nhóm phiến quân Quân đội Quốc gia Karen (KNA), lực lượng bảo kê hoạt động lừa đảo trực tuyến quy mô lớn ở vùng biên giới Myawaddy.

KNA là nhóm phiến quân do ông trùm Saw Chit Thu lãnh đạo, kiểm soát khu vực biên giới gần Myawaddy thuộc bang Karen, Myanmar. Đây là vùng đất mà nhóm đã duy trì quyền lực trong nhiều năm, cũng được coi là nơi đặt "căn cứ địa" của các băng đảng lừa đảo trực tuyến ở Myanmar.

Văn phòng Kiểm soát Tài sản Nước ngoài (OFAC) thuộc Bộ Tài chính Mỹ hồi tháng 5 cũng đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với ông Saw Chit Thu và hai con trai là Saw Htoo Eh Moo và Saw Chit Chit, vì vai trò của họ "trong việc tạo điều kiện cho các vụ lừa đảo trực tuyến, gây thiệt hại cho công dân Mỹ", cũng như hoạt động buôn người và buôn lậu qua biên giới. OFAC cũng coi KNA là một Tổ chức Tội phạm Có tổ chức (TCO).

Myanmar vài năm gần đây trở thành điểm nóng buôn người, do tình hình an ninh phức tạp vì xung đột giữa quân chính phủ và các nhóm phiến quân, cho phép các băng đảng lộng hành mà không sợ bị trừng phạt.

Trong đó, Myawaddy, khu vực nằm dọc đường biên giới với Thái Lan, nổi lên như một "đế chế" lừa đảo trực tuyến dưới sự bảo kê của Saw Chit Thu, người đã dành hàng thập kỷ để xây dựng mạng lưới lợi ích kinh tế và quân sự trải dài khắp vùng biên giới.

Saw Chit Thu từng là một chỉ huy được phong hàm "đại tá" thuộc phiến quân Liên minh Quốc gia Karen (KNU) có các lãnh đạo chủ yếu là người Công giáo, kiểm soát bang Karen ở khu vực biên giới Myanmar - Thái Lan trong nhiều thập kỷ.

Năm 1994, một nhóm tay súng theo Phật giáo đã tách khỏi KNU, thành lập Quân đội Phật giáo Dân chủ Karen (DKBA). Saw Chit Thu gia nhập DKBA và trở thành đồng minh với quân đội Myanmar, chống lại những người đồng đội cũ. Một năm sau, ông này chỉ huy phiến quân DKBA đánh chiếm Kawmoora, thành trì quan trọng của KNU.

Việc chiếm được Kawmoora giúp Saw Chit Thu có toàn quyền khai thác, buôn lậu gỗ dọc sông Moei, đặc biệt ở Shwe Kokko, Myawaddy, đánh dấu bước ngoặt trong quá trình trở thành ông trùm phiến quân đầy quyền lực ở biên giới.

Năm 2010, tướng Min Aung Hlaing, tư lệnh quân đội Myanmar, đã gây sức ép để Saw Chit Thu chấp nhận sáp nhập DKBA vào quân đội chính phủ, trở thành Lực lượng Phòng vệ Biên giới (BGF). Tướng Min Aung Hlaing đã giao cho Saw Chit Thu và BGF quản lý khu vực biên giới Myanmar - Thái Lan, trọng tâm là vùng Myawaddy.

Myawaddy có vị trí rất quan trọng với Myanmar. Bộ Thương mại nước này ước tính giá trị giao thương hàng hóa qua Myawaddy từ tháng 4/2023 đến tháng 4/2024 là 1,1 tỷ USD.

Saw Chit Thu bị cáo buộc lợi dụng quyền hạn là chỉ huy BGF để kiểm soát nền kinh tế chợ đen béo bở của Myawaddy, bảo kê cho các hoạt động cờ bạc, buôn lậu xuyên biên giới.

Năm 2017, các nhà đầu tư Trung Quốc có mặt tại khu vực, giành được quyền phát triển Thành phố Mới Swe Kokko, dự án hứa hẹn biến trung tâm buôn gỗ, gia súc này thành khu vực thành trọng điểm kinh doanh.

Lực lượng BGF trong giai đoạn 2017-2019 đã liên minh với Xà Trí Giang, lãnh đạo tập đoàn đầu tư phát triển đô thị Yatai International Holding có trụ sở Hong Kong, và Doãn Quốc Câu (Câu "Răng Gãy"), trùm xã hội đen từng thuộc Hội Tam Hoàng.

Trong thời gian này, thay vì trở thành một trung tâm kinh doanh, Shwe Kokko, sau đó được đổi tên thành dự án KK Park, trên thực tế trở thành tụ điểm sòng bạc và các ổ lừa đảo trực tuyến.

Việc Doãn Quốc Câu bị Mỹ đưa vào diện trừng phạt cuối năm 2020 và ông trùm Xà Trí Giang bị cảnh sát Thái Lan bắt năm 2022 đã giúp BGF củng cố quyền kiểm soát đế chế kinh doanh khổng lồ tại khu vực, theo điều tra của Viện Hòa bình Mỹ (USIP).

Tháng 12/2023, chính phủ Anh áp lệnh trừng phạt Saw Chit Thu với cáo buộc tham gia vào hoạt động buôn người, giam giữ lao động trái phép trong các trung tâm lừa đảo.

Tháng 4/2024, phiến quân KNU tấn công Myawaddy, đẩy lùi quân đội Myanmar và BGF ra khỏi khu vực chiến lược này. Saw Chit Thu khi đó duy trì vị thế trung lập giữa hai phe nhằm giữ cho mình đường lui.

Sau hai tuần giao tranh, Saw Chit Thu được cho là đã đàm phán một thỏa thuận giữa hai bên, trong đó KNU đồng ý rút khỏi Myawaddy, đổi lại quyền kiểm soát khu vực sẽ thuộc về lực lượng BGF của ông trùm này.

Kể từ đó, thế giới ngầm ở Myawaddy, các đường dây buôn người, buôn lậu xuyên biên giới đều nằm dưới quyền kiểm soát của "tam Saw" là Saw Chit Thu, cùng trung tá Saw Mote Thon, thiếu tá Saw Tin Win, chỉ huy hơn 10.000 tay súng, theo truyền thông Trung Quốc và Thái Lan.

Giới chức an ninh Thái Lan hiểu rõ nhiệm vụ trấn áp các băng đảng buôn người, lừa đảo trực tuyến ở Myawaddy đồng nghĩa với việc đối đầu với lực lượng của Saw Chit Thu. Tháng 2/2025, Cục Điều tra Đặc biệt (DSI) của Thái Lan tuyên bố tìm cách bắt Saw Chit Thu với cáo buộc buôn người.

Trước sức ép của Trung Quốc và Thái Lan, lực lượng của Saw Chit Thu gần đây tung quân trấn áp các băng nhóm lừa đảo trực tuyến ở KK Park và Shwe Kokko, giải cứu 7.000 người, trong mục tiêu "xóa sổ tất cả ổ lừa đảo khỏi khu vực".

Đến ngày 20/7, Saw Chit Thu chính thức đổi tên lực lượng biên phòng BGF thành KNA, với lý do nhằm "đảm bảo hòa bình, ổn định" ở bang Karen.

Nhưng theo nghị sĩ Rangsiman Rome, chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia và Các vấn đề Biên giới của quốc hội Thái Lan, các hang ổ lừa đảo trực tuyến ở Myawaddy vẫn tiếp tục hoạt động với khoảng 300.000 người tham gia. "Điều này cho thấy đế chế lừa đảo vẫn tồn tại ở đó, chúng ta mới chỉ làm chúng rung chuyển", ông Rangsiman nói.

Đức Trung (Theo Nation Thailand, Bangkok Post, Reuters, Huxin)