Những vết sẹo khó lành khi trở về từ 'địa ngục' ở Campuchia

Gần một tuần nay, Oanh, 18 tuổi, ở xã Lương Hòa, Bến Tre, xin thử việc tại một tiệm cắt tóc gần nhà sau thời gian dài vật lộn với sang chấn tâm lý.

"Tôi đã quá sợ những lời rủ rê 'việc nhẹ lương cao'. Đó chỉ là dối trá, là những lần bị chích điện đến ngất đi vì không lừa đủ người", Oanh nói.

Giữa tháng 5/2022, Oanh tin lời một người quen qua mạng, hứa giới thiệu cho một công việc bàn giấy lương 20 triệu đồng mỗi tháng, không cần bằng cấp. Cô bé bỏ học, trốn nhà theo hướng dẫn lên gần cửa khẩu Mộc Bài, Tây Ninh rồi đi đường rừng vượt biên.

Đến nơi, Oanh bị đưa vào một công ty lừa đảo qua mạng tại thành phố cảng Sihanoukville. Công việc của cô là nhắn tin dụ dỗ người Việt khác sang làm việc hoặc lừa họ nhấp vào các liên kết độc hại để chiếm đoạt tài khoản ngân hàng. Những tuần không lừa đủ chỉ tiêu, cô bị tra tấn, bỏ đói. Sau đó, Oanh bị bán qua hai công ty khác. "Ngày ấy tôi tưởng phải bỏ mạng ở xứ người", cô nhớ lại. Sau 50 ngày ở "địa ngục", Oanh được gia đình chuộc về với giá 3.500 USD.

Nhưng đó là khởi đầu cho một cuộc chiến khác: đấu tranh với những vết sẹo tâm lý.

Những tháng đầu về nhà, Oanh tự nhốt mình trong phòng, liên tục hoảng loạn, sợ người lạ và không dám dùng mạng xã hội. Chị Tường Vy, 45 tuổi, mẹ Oanh, kể nhiều đêm con gái nói trong cơn mê sảng van xin "đừng đánh nữa" hoặc hét lên "mẹ ơi cứu con". Có lần thấy con ngủ gục trên bàn vì quá mệt, chị chạm vào vai, nhắc lên giường thì Oanh giật mình, quỳ xuống van xin "tha cho tôi".

"Đó là phản xạ tự nhiên sau những trận đòn thừa sống thiếu chết", Oanh giải thích. Cô nhớ lại những lần bị đánh khi bị phát hiện ngủ gục do làm việc 14-16 tiếng mỗi ngày. Quản lý lôi cô vào phòng kín tra tấn vì tội "lười biếng" và để làm gương.

Trong tâm trí Oanh, nơi bị giam giữ là những khu nhà cao tầng, tường bê tông cao 3-4 m có thép gai và mảnh kính. Để vào tòa nhà phải qua ba lần cửa sắt, xung quanh luôn có bảo vệ cầm súng, dùi cui điện và camera giám sát. Cô bị nhốt trong phòng cùng 4-10 phụ nữ khác, cửa sổ đều lắp song sắt chống trốn thoát.

"Ở đó tôi như tù nhân. Không nghe lời, không đủ chỉ tiêu là bị tra tấn", Oanh kể. Hai cách tra tấn chính là đánh đập hoặc chích điện. Ai chống cự sẽ bị kết hợp cả hai, sau đó bỏ đói.

Ba năm trôi qua, những vùng da non trên cơ thể Oanh như đùi, bắp chân, thậm chí vùng kín, vẫn còn dấu tích của những lần bị dí điện. Mỗi lần như vậy, cơ thể cô co quắp, tê cứng, để lại vết thâm đen trên da.

Cũng được chuộc về nước cùng đợt với Oanh, Lê Hoàng Quốc Cường, 20 tuổi, ở Long Xuyên, An Giang, mất nhiều thời gian hơn để ổn định tâm lý sau ba tháng bị giam giữ, tra tấn.

Cường bỏ học từ năm lớp bốn. Đầu năm 2022, ở tuổi 17, cậu cũng tin lời bạn qua mạng, rủ sang khu Bavet làm việc lương 20 triệu đồng. Làm hơn một tháng không đạt yêu cầu, Cường bị bán sang công ty thứ hai, rồi bị bán tiếp đến Phnom Penh. Không làm được việc, cậu gọi về nhà cầu cứu, xin 4.000 USD tiền chuộc. Trước đó, gia đình Cường đã từng chuyển 160 triệu đồng nhưng con không được thả, họ buộc phải cầu cứu công an và các đội giải cứu.

Cuối tháng 6/2022, Cường được cứu. "Chỉ khi về đến Việt Nam, đoàn tụ gia đình, tôi mới tin mình còn sống", Cường nói.

Trở về, Cường trầm tính, ít nói, không bao giờ kể lại chuyện đã trải qua vì sợ gia đình đau lòng. Một năm đầu, anh chỉ ở nhà, từ chối mọi cuộc gặp bạn bè.

Cường tự nhận "may mắn" vì chỉ bị đánh, chích điện ngoài da. Nỗi ám ảnh lớn nhất của anh là những gì phải chứng kiến. "Nhiều người tôi thấy bị đánh gãy chân, tay, thậm chí nứt hộp sọ, không còn minh mẫn nếu có ý định bỏ trốn", Cường nói. Đó là lý do anh không dám trốn.

Nỗi sợ còn đến từ âm thanh. Đang ngủ, Cường vẫn giật mình khi nghe tiếng động lớn. Anh bị ám ảnh bởi tiếng la hét, kêu cứu của những người bị lôi vào phòng kín tra tấn. "Tôi không thấy mặt họ, nhưng tiếng hét và tiếng dùi cui điện, đến giờ, sau ba năm, vẫn ám ảnh", Cường chia sẻ.

Một năm sau ngày trở về, Cường xin quay lại xưởng cá đông lạnh làm cùng bố mẹ. Công việc vất vả nhưng anh thấy bình yên.

Gần đây, Cường mới dùng lại mạng xã hội nhưng thi thoảng vẫn nhận được cuộc gọi mời sang Campuchia, cam kết không bị đánh đập. Mỗi lần như vậy, Cường đều chặn số. Nhìn hình ảnh trên truyền thông về "địa ngục" Campuchia, Cường rùng mình, nói "thực tế còn khủng khiếp hơn nhiều". Cậu thấy mình may mắn được trở về, trong khi nhiều người chỉ về được bằng hũ tro cốt.

"Chắc phải mất nhiều năm nữa tôi mới ổn định, để không còn mơ thấy tiếng cầu xin tha mạng", Cường nói.

Oanh và Cường là hai trong số gần 80 trường hợp được anh Lê Văn Phong, 31 tuổi, ở TP HCM, hỗ trợ giải cứu khỏi các đường dây lừa đảo ở Campuchia. Từ sau dịch Covid-19, anh Phong thường đi quay vlog về người Việt ở Campuchia nên khá thông thạo địa bàn và nhận được nhiều lời cầu cứu của các gia đình có con em bị lừa vào các ổ nhóm lừa đảo.

Anh Phong cho biết, giai đoạn 2015-2019, dọc biên giới Mộc Bài có khoảng 30-40 casino. Sau đại dịch, các sòng bạc này biến tướng thành "nhà máy lừa đảo", thường do chủ người Trung Quốc điều hành, chuyên dụ dỗ, giam giữ và ép người Việt làm việc.

Theo anh Phong, việc giải cứu ngày càng khó khăn và nguy hiểm do các băng nhóm cảnh giác cao. Mọi cuộc giải cứu đều phải bắt đầu từ thông tin do nạn nhân cung cấp. Nạn nhân phải tự thương lượng mức tiền "đền hợp đồng", từ vài trăm đến cả chục nghìn USD, để gia đình chuyển khoản.

Bằng kinh nghiệm từ những chuyến giải cứu, anh Phong nhận thấy có ba điểm nóng tập trung hàng chục nghìn lao động bị giam giữ là Bavet (giáp cửa khẩu Mộc Bài), Osamach (tỉnh Oddar Meanchey, gần biên giới Thái Lan) và Sihanoukville (cảng biển phía Nam). Nạn nhân chủ yếu ở độ tuổi 16-25, thường có hoàn cảnh khó khăn, gia đình bất ổn, trình độ thấp hoặc nghỉ học sớm.

Nhiều người trở về trong tình trạng hoảng loạn, mất ngủ, loạn thần vì bị tra tấn hoặc chứng kiến cảnh hành hạ. Hiện nay, mỗi ngày anh Phong nhận khoảng 30 tin nhắn cầu cứu.

"Bọn tội phạm liên tục thay đổi chiêu trò, chuyển sang dụ dỗ nạn nhân bằng tình cảm, livestream, game hoặc mời 'đầu tư online'. Chúng tiếp cận mềm, chậm, khiến nạn nhân mất cảnh giác", anh Phong cho biết.

Liên Hợp Quốc ước tính hàng trăm nghìn người tại Đông Nam Á bị buôn bán, ép buộc làm việc trong các trung tâm lừa đảo trực tuyến. Báo cáo năm 2023 của tổ chức này cho thấy các mạng lưới này thu lợi bất chính hàng tỷ USD mỗi năm.

Tại Campuchia, Cục Cảnh sát Hình sự (Bộ Công an) ghi nhận gần 600.000 người Việt từng "vướng vào" các đường dây lừa đảo. Bộ Công an cũng nhận định số người Việt sang Campuchia tìm "việc nhẹ lương cao" đang gia tăng, bao gồm cả trẻ vị thành niên và người có tiền án, tiền sự.

Với Oanh và Cường, dù may mắn được cứu sống, cuộc chiến với những ám ảnh quá khứ vẫn còn dai dẳng.

"Không có nơi nào 'việc nhẹ lương cao'. Mọi sai lầm đều phải trả giá và tôi đang cố sửa chữa những phút bồng bột của mình", Cường nói.

Nga Thanh - Quỳnh Nguyễn