Cuộc chiến sinh tồn trong căn hộ 'chuồng chim'

Tam là người duy nhất có thu nhập trong nhà với 2.570 USD mỗi tháng. Chồng cô là người Trung Quốc đại lục, đang chờ được cấp căn cước Hong Kong nên không thể đi làm. Mẹ Tam là bà Wang, 60 tuổi, ở nhà trông cháu trai.

Hàng tháng, căn hộ 7 m2 tiêu tốn 620 USD. Cộng thêm chi phí sinh hoạt, đi lại và học phí cho con trai, Tam không còn tiền tiết kiệm.

Loại nhà mà gia đình Tam đang sống rất phổ biến ở Hong Kong. Một căn hộ được chủ nhà chia nhỏ thành hai hoặc nhiều ô nhỏ để bán hoặc cho thuê. Căn hộ của gia đình Tam thiếu các tiện nghi cơ bản như bếp và không có không gian di chuyển.

Bà Wang nói căn hộ đầy muỗi. Cháu trai bà đang học lớp 2, ở trường năng động nhưng về nhà trở nên khép kín, chỉ biết chơi game.

Khảo sát của tổ chức Society for Community Organisation cho thấy các căn hộ "chuồng chim" thường có dạng hình khối hoặc được xây trên mái, gần một nửa không có cửa sổ.

Diện tích chật hẹp nhưng chi phí điện nước ở các căn hộ này rất cao. Thu nhập của những gia đình này khoảng 1.500 USD, thấp hơn rất nhiều so với mức trung bình 2.900 USD.

Wong Chi-kong, 76 tuổi, là một trong những cư dân lâu năm nhất của loại hình "căn hộ chuồng chim" ở khu Mong Kok. Ông ở trong căn hộ 4,6 m2 từ những năm 1980.

Ông phải nằm nghiêng mới vừa, mỗi sáng thức dậy với cơn hen suyễn do bụi và thiếu thông gió. Trước đây, ông có nhà riêng nhưng ly hôn và phá sản đã đẩy ông đến đây. Căn hộ dễ cháy nổ và xập xệ, nhất là sau bão Ragasa năm 2025. Mùa hè, nhiệt độ trong phòng có thể lên tới 40 độ C, khiến ông cảm thấy như sống trong lò nướng.

Mỗi ngày, ông thức dậy lúc 5h, lau bụi trên bàn nhựa cũ, ăn mì gói và rau héo. Với trợ cấp xã hội khoảng 510 USD mỗi tháng, ông phải trả 320 USD tiền thuê, chiếm hơn 60% thu nhập, chỉ còn lại ít cho thực phẩm và thuốc men.

Wong không dám đi khám thường xuyên vì chi phí thuốc men sẽ "đốt" hết tiền ăn. Các cơn đau khớp và khó thở ngày càng trầm trọng, nhưng ông không thể mua máy phun sương trị hen vì hóa đơn điện là gánh nặng.

Không gian chật hẹp cũng ảnh hưởng đến tinh thần. Trước đây, ông là thợ sửa xe và tự hào về căn hộ nhỏ nhưng đủ tiện nghi. Hiện, những tấm ảnh gia đình cũ được cất dưới gầm giường vì ông không muốn nhìn chúng.

Căn phòng quá chật, ông không thể mời nổi một người bạn đến, sự cô lập này khiến ông rơi vào trầm cảm, một vấn đề mà Society for Community Organisation báo cáo ảnh hưởng đến hơn 60% cư dân sống trong các căn hộ "chuồng chim".

Mối nguy hỏa hoạn luôn hiện hữu trong các căn hộ. Tường mỏng, dây điện lộn xộn và thiếu lối thoát hiểm biến nơi này thành cái bẫy chết người, theo cảnh báo của các nhà hoạt động xã hội.

Năm ngoái, một vụ cháy ở khu Mong Kok khiến ba cư dân "chuồng chim" thiệt mạng, ông Wong vẫn còn ám ảnh mùi khói từ vụ cháy gần đó. Ông từng xin vào nhà ở công cộng (PRH) nhưng danh sách chờ cho thấy ông cần 5,5 năm nữa mới đến lượt.

Chính phủ Hong Kong đã triển khai các sáng kiến như Phòng Sinh hoạt cộng đồng (CLR) và Nhà ở công cộng nhẹ (LPH) để giảm áp lực, nhưng ông Wong không lạc quan.

CLR chỉ là không gian chung, nơi phải chen chúc với hàng chục người để nấu ăn hay giặt giũ. Quy định mới về Đơn vị Nhà ở Cơ bản (BHU), yêu cầu nâng cấp căn hộ chia nhỏ trước năm 2030, càng khiến ông lo lắng vì chủ nhà cảnh báo tăng tiền thuê 30% để bù chi phí sửa chữa. Ông sợ bị đuổi ra ngoài, rơi vào cảnh vô gia cư, một nỗi lo chung của 31% cư dân "chuồng chim", theo khảo sát của Hong Kong SDU Residents Alliance.

Trong lúc chờ chính sách thay đổi Wong và hàng ngàn người khác vẫn bị mắc kẹt trong những "chuồng chim". "Tôi chỉ cần một nơi để tồn tại mà không cảm thấy như bị chôn sống", ông nói.

Ngọc Ngân (Theo Think China, ABC News)