Mối liên hệ giữa lão hóa tế bào và ung thư

Cuốn sách này mang tới cho người đọc một cái nhìn đầy đủ và sâu sắc hơn về những ảnh hưởng của "nghịch cảnh thời thơ ấu" (ACE) với sức khỏe tinh thần của con người.

Các tế bào ung thư có khả năng phân chia vô hạn, tấn công những tế bào khỏe mạnh. Ảnh minh họa: T.C.

Rất nhiều thứ có thể làm tổn thương telomere và dẫn đến việc tế bào lão hóa sớm, nhưng căng thẳng mạn tính là một yếu tố chính. Khi một tế bào già cỗi hay chết đi, đó chưa phải là tận thế, nhưng nếu quá nhiều tế bào ở cùng một nơi chết đi, nó có thể dẫn đến sức khỏe kém.

Ví dụ, nếu quá nhiều tế bào chết ở tụy, bạn sẽ không tạo ra đủ insulin, điều này có thể dẫn đến tiểu đường. Ngoài việc lão hóa, tế bào có thể phản ứng với các telomere bị tổn thương và cắt ngắn bằng cách trở thành tiền ung thư hoặc ung thư. Khi chuyện này xảy ra, nó có nghĩa là tế bào không còn khả năng sao chép ADN một cách chính xác, và nó bắt đầu mã hóa những đột biến nói rằng “Hãy tạo ra tế bào đến vô tận!”.

Điều này khiến tế bào bị sao chép không kiểm soát và trở thành một khối u có thể tiếp tục lớn mãi và lớn mãi. Nói đơn giản, nếu telomere chịu quá nhiều tổn hại và trở nên quá ngắn, nó có thể dẫn đến tế bào lão hóa sớm và bệnh tật hoặc ung thư.

Nghiên cứu về telomere và căng thẳng còn tương đối mới, nhưng chúng ta biết rằng nghịch cảnh tuổi thơ là dự đoán cho telomere ngắn ở người trưởng thành, cho chúng ta thấy dấu tích mà căng thẳng đầu đời đã in hằn lên tuổi thọ tế bào và tiến trình bệnh tật.

Elissa Epel làm việc cùng nhà nghiên cứu Eli Puterman và các đồng nghiệp khác để kiểm tra dữ liệu của 4.598 đàn ông và phụ nữ trong một phần của Nghiên cứu về Sức khỏe và Nghỉ hưu ở Mỹ. Họ đánh giá những nghịch cảnh tích lũy từ thời thơ ấu và trưởng thành bằng cách xem xét các câu trả lời cho bảng câu hỏi về sức khỏe.

Với các yếu tố căng thẳng ở tuổi thơ, các tiêu chí bao gồm việc gia đình người tham gia nhận sự giúp đỡ từ họ hàng vì khó khăn tài chính, gia đình phải chuyển chỗ ở vì khó khăn tài chính, cha mất việc làm, cha hoặc mẹ lạm dụng rượu hoặc chất kích thích và gây rối ở nhà, liệu người tham gia có từng bị lạm dụng thân thể trước năm 18 tuổi, họ có lưu ban, hay vi phạm pháp luật không.

Câu hỏi về yếu tố căng thẳng lúc trưởng thành bao gồm mất bạn đời, mất con, đủ tư cách nhận Medicaid [1], chịu thiên tai/thảm họa tự nhiên, bị thương trong chiến tranh, sống với bạn đời nghiện ngập, là nạn nhân của bạo lực, có bạn đời hoặc con cái bị bệnh nặng.

Epel và Puterman sau đó nhìn vào chiều dài telomere của từng người. Họ thấy rằng mặc dù nghịch cảnh tích lũy cả đời dự đoán đáng kể việc telomere bị ngắn đi, sự ngắn đi đó phần lớn lại đến từ nghịch cảnh trải nghiệm ở thời thơ ấu; bản thân nghịch cảnh lúc trưởng thành không liên quan nhiều đến việc telomere bị ngắn đi.

Với mỗi nghịch cảnh tuổi thơ mà người tham gia đã trải qua, nguy cơ có telomere ngắn lại tăng thêm 11%. Dữ liệu của Epel và Puterman cũng cho thấy rằng nghịch cảnh gia đình, như bị lạm dụng hoặc có cha mẹ nghiện rượu hay chất kích thích, là chỉ dấu cho việc telomere bị cắt ngắn mạnh mẽ hơn so với căng thẳng tài chính của gia đình.

[1] Medicaid là chương trình giúp trả chi phí y tế cho người Mỹ, gồm người lớn có thu nhập thấp đủ điều kiện, trẻ em, phụ nữ mang thai, người lớn tuổi và người khuyết tật.