Làm sạch thị trường thuốc, thực phẩm chức năng: Ồ ạt tự thu hồi sản phẩm

Hàng chục doanh nghiệp ồ ạt tự thu hồi thuốc, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm trong hai tuần qua có thể là biện pháp thể hiện trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh. Tuy nhiên, giữa cao điểm chống hàng giả, hàng kém chất lượng như hiện nay, cũng không loại trừ khả năng với một số doanh nghiệp, chỉ là chiêu “né” hậu kiểm hoặc tránh bị xử phạt khi có dấu hiệu vi phạm.

Cuộc “đại phẫu” làm sạch thị trường

Trong những ngày qua, Cục Quản lý Dược và Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) đã liên tiếp công bố các quyết định thu hồi thuốc, thu hồi phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm và thực phẩm chức năng , mở đầu cho chiến dịch làm sạch thị trường vốn đã chịu nhiều hoài nghi từ người tiêu dùng. Điều đáng chú ý, không ít thương hiệu lớn cũng chủ động xin tự thu hồi sản phẩm.

Chỉ trong một thời gian ngắn thực hiện cao điểm chống hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng trăm sản phẩm mỹ phẩm đã bị thu hồi phiếu công bố. Thậm chí có ngày, Cục Quản lý Dược đã ra 7 quyết định thu hồi gần 300 số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu, bao gồm các loại kem chống nắng, sữa tắm, sửa rửa mặt…

Phần lớn các sản phẩm bị thu hồi thuộc các công ty trong nước đăng ký công bố, một số khác là sản phẩm nhập khẩu nhưng được phân phối bởi các đơn vị không chính hãng hoặc không còn hoạt động kinh doanh. Điều đáng nói, trong số đó những thương hiệu nổi tiếng như Dove, Bioderma... Ngay lập tức, thông tin này thu hút sự chú ý, bởi đây đều là những thương hiệu quen thuộc với người tiêu dùng Việt và được nhiều người sử dụng.

Giữa ồn ào, cả 2 nhãn hàng Dove và Bioderma phải đồng loạt lên tiếng trấn an người tiêu dùng. Cụ thể, nhãn hàng Dove thuộc Công ty TNHH quốc tế Unilever Việt Nam - cho biết việc thu hồi là do Công ty TNHH thương mại tổng hợp PH Việt Nam chủ động thực hiện. Vì vậy hoàn toàn không liên quan đến việc sản xuất và phân phối các dòng sản phẩm chính hãng Dove do Unilever Việt Nam chịu trách nhiệm. Tương tự, Bioderma Việt Nam cũng phát đi thông báo khẳng định toàn bộ sản phẩm Bioderma chính hãng được phân phối tại Việt Nam thông qua Công ty TNHH Minh Thảo Care đều là hàng nhập khẩu chính ngạch, có tem xác thực, giấy phép đầy đủ từ Bộ Y tế và tuân thủ các quy định pháp luật hiện hành. Những trường hợp bị thu hồi là sản phẩm do đơn vị khác đứng tên công bố.

Không chỉ mỹ phẩm, thị trường thực phẩm chức năng cũng chứng kiến đợt “thanh lọc” lớn chưa từng thấy. Gần nhất, ngày 6/6, Cục An toàn Thực phẩm (Bộ Y tế) đã thông báo 3 quyết định thu hồi hiệu lực giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm.

Nổi bật trong danh sách là Công ty Cổ phần Dược phẩm Trumpharmaco (Hà Nội) với 10 sản phẩm bị rút giấy công bố. Đây đều là các sản phẩm bảo vệ sức khỏe đã được đăng ký trong nhiều năm qua và hiện không còn kế hoạch lưu hành tiếp. Sản phẩm Siro Ăn Ngon do Công ty TNHH Thương mại Quốc tế Á Mỹ đăng ký công bố từ năm 2019- vốn được quảng cáo dành cho trẻ em - cũng nằm trong danh sách thu hồi.

Đặc biệt, Công ty TNHH Bayer Việt Nam - chi nhánh của tập đoàn dược phẩm toàn cầu Bayer cũng thu hồi giấy công bố sản phẩm Berocca Performance Mango - một loại vitamin bổ sung rất phổ biến. Dù đại diện Bayer Việt Nam cho biết việc thu hồi vì lý do thương mại, không liên quan đến chất lượng sản phẩm, nhưng người tiêu dùng cũng không tránh khỏi hoang mang.

Tín hiệu tích cực hay chỉ là chiêu “né đòn”?

Hàng chục doanh nghiệp ồ ạt tự thu hồi hàng trăm loại thuốc, thực phẩm chức năng và mỹ phẩm trong hai tuần qua có thể là một chỉ dấu tích cực. Tuy nhiên, giữa cao điểm chống hàng giả, hàng kém chất lượng như hiện nay, việc ồ ạt thu hồi này cũng không loại trừ khả năng một số doanh nghiệp “né” hậu kiểm hoặc tránh bị xử phạt khi có dấu hiệu vi phạm.

Theo quy định, số tiếp nhận phiếu công bố là căn cứ pháp lý để sản phẩm được lưu thông trên thị trường, không có giá trị khẳng định sản phẩm an toàn, hiệu quả hay đạt chuẩn ASEAN. Thế nên việc doanh nghiệp chủ động thu hồi sản phẩm có thể là một trong những biện pháp thể hiện trách nhiệm xã hội và đạo đức kinh doanh. Đồng thời cho thấy thị trường chuyển dịch theo hướng tích cực hơn, trong đó doanh nghiệp thể hiện tính tự chịu trách nhiệm cao hơn.

Tuy nhiên, dù doanh nghiệp có tự thu hồi, lãnh đạo Cục Quản lý Dược khẳng định vẫn đang phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng để xác minh lý do thu hồi và sẽ giám sát kỹ lưỡng các sản phẩm còn lưu hành.

Ngoài ra, trước diễn biến phức tạp hiện nay, cơ quan chức năng khuyến cáo người dân chỉ nên mua mỹ phẩm, thực phẩm chức năng tại các cơ sở uy tín, kiểm tra kỹ thông tin về giấy công bố, tem nhãn xác thực và nguồn gốc sản phẩm. Các thông tin sản phẩm được công bố hợp pháp có thể tra cứu công khai tại website của Cục An toàn Thực phẩm và Cục Quản lý Dược. Đây là cách đơn giản để người tiêu dùng tránh mua phải hàng giả, hàng nhái hoặc sản phẩm đã bị rút giấy phép.

Làn sóng thu hồi phiếu công bố dù gây xáo trộn tạm thời, nhưng là bước đi cần thiết trong bối cảnh thị trường thực phẩm chức năng và mỹ phẩm Việt Nam đang phát triển quá nhanh. Trong khi đó, lâu nay việc kiểm soát lại chưa chặt chẽ.

Luật sư Phan Thành Tâm- Giám đốc Công ty Luật Kim Thành (Đoàn Luật sư TPHCM) cho biết việc “siết” lại quy trình công bố, hậu kiểm và xử lý sai phạm sẽ là nền tảng để tạo lập một môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch, đồng thời bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng. Trong đó, vai trò của các cơ quan quản lý, tính minh bạch của doanh nghiệp và sự tỉnh táo của người tiêu dùng là những yếu tố cốt lõi để tái thiết lại niềm tin trên thị trường còn nhiều biến động này.

“Dư luận cũng mong đợi chiến dịch này sẽ không chỉ dừng ở mức hành chính mà đi sâu vào xử lý các vi phạm nghiêm trọng, làm rõ trách nhiệm các bên liên quan. Đồng thời, cần nâng cao năng lực của cơ quan quản lý để giám sát hiệu quả, xử lý nghiêm các doanh nghiệp tái phạm”- luật sư Phan Thành Tâm nói.