Kỹ sư AI Trung Quốc thành tỉ phú 23 tỉ USD nhờ... lệnh trừng phạt của Mỹ

Việc Mỹ siết xuất khẩu chip và Trung Quốc thúc đẩy tự chủ công nghệ đã giúp Công ty công nghệ Cambricon tăng trưởng bùng nổ, đưa nhà sáng lập Trần Thiên Thạch trở thành một trong những tỉ phú tự thân giàu nhất thế giới.

Hồi năm 2019, ông Trần Thiên Thạch (Chen Tianshi), Giám đốc điều hành (CEO) của Cambricon Technologies - công ty được mệnh danh là “Nvidia của Trung Quốc”, vẫn còn rất xa vị trí một trong những người giàu nhất hành tinh.

Công ty chip công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) Cambricon của ông, mới thành lập được ba năm, phụ thuộc tới 95% doanh thu vào khách hàng Huawei. Mối quan hệ này đổ vỡ khi Huawei quyết định phát triển chip riêng, gần như cắt toàn bộ đơn hàng với Cambricon.

Bước ngoặt đến khi Mỹ siết quyền tiếp cận công nghệ chip tiên tiến của Trung Quốc và Bắc Kinh phát động chiến lược tăng tốc tự chủ bán dẫn.

Chính sách “cắt Mỹ - dùng hàng nội” đã mở ra một thị trường được bảo hộ mạnh mẽ và dòng vốn đầu tư lớn cho Cambricon. Cổ phiếu công ty tăng hơn 765% trong 24 tháng qua, đưa tài sản ông Trần - người sở hữu 28% cổ phần - lên 22,5 tỉ USD, tăng gấp đôi từ đầu năm 2024.

Sự thăng tiến này cho thấy việc bơm vốn vào AI đang tạo ra lớp tinh hoa công nghệ mới tại Trung Quốc, dù đồng thời làm dấy lên tranh cãi về định giá. Một số chuyên gia cảnh báo mức tăng trưởng có thể được “thổi phồng” bởi chính sách bảo hộ hơn là năng lực cạnh tranh thực tế.

Cambricon hưởng lợi lớn sau khi Bắc Kinh kêu gọi hạn chế chip Nvidia H20 trong các dự án nhà nước, giữa lúc Mỹ cấm Nvidia và AMD bán dòng chip AI cao cấp cho Trung Quốc, tạo ra khoảng trống nguồn cung. 

Doanh thu Cambricon tăng hơn 500% trong năm qua. Dù vậy, bản thân công ty cũng cảnh báo về trở ngại công nghệ và ảnh hưởng từ lệnh trừng phạt của Mỹ.

Các nhà phân tích cho rằng còn quá sớm để đánh giá liệu Cambricon hay Huawei có thể trở thành “Nvidia của Trung Quốc”, khi hệ sinh thái phần mềm CUDA của Nvidia được xem là gần như không thể thay thế trong ngắn hạn.

Ông Trần Thiên Thạch sinh năm 1985 tại thành phố Nam Xương, tỉnh Giang Tây, Trung Quốc, nổi bật với thành tích học tập xuất sắc và lấy bằng tiến sĩ tại Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc năm 2010.

Cùng anh trai, ông gây chú ý với dòng chip tăng tốc DianNao năm 2014, trước khi thành lập Cambricon năm 2016 và ghi dấu bằng lần hợp tác với Huawei trên dòng Mate 10.