Vì sao mới ngoài 30 tuổi đã bị mỡ máu cao, tiểu đường?

'Trước đây em nghĩ bệnh mỡ máu cao hay tiểu đường là của người trung niên, nhưng giờ bạn bè em còn trẻ mà đã có người mắc. Cho em hỏi nguyên nhân vì sao?'. Anh Quân (35 tuổi, ở TP.HCM).

Bác sĩ chuyên khoa 1 Nguyễn Nguyên Trân, bác sĩ Nội tổng hợp Khoa khám bệnh đa khoa, Bệnh viện Phương Nam - Thành viên Tập đoàn Y tế Phương Châu, giải đáp: Ngày xưa, người ta hay nói “bệnh mỡ máu cao, tiểu đường là của người lớn tuổi”. Nhưng giờ đây, nhiều bạn mới ngoài 30 đã phải uống thuốc hạ mỡ máu, kiểm soát đường huyết hay điều trị gan nhiễm mỡ. Các bệnh mạn tính đang trẻ hóa nhanh hơn bao giờ hết và thực sự là vấn đề sức khỏe mà ai cũng nên quan tâm, không chỉ riêng người trung niên.

Nguyên nhân khiến người trẻ ngày nay dễ mắc mỡ máu cao

Chế độ ăn uống chưa lành mạnh: Thức ăn nhanh, món chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ, bơ, phô mai hay nội tạng động vật - tất cả đều làm tăng chất béo bão hòa trong cơ thể. Thêm vào đó, rượu bia, nước ngọt, trà sữa… nếu dùng thường xuyên sẽ khiến mỡ máu dễ rối loạn hơn.

Lối sống ít vận động: Công việc văn phòng, ngồi lâu, ít tập thể dục khiến năng lượng dư thừa không được đốt cháy, mỡ dễ tích tụ trong máu và gan.

Thừa cân, béo phì: Khi cân nặng vượt mức lý tưởng (tính theo chỉ số BMI), cholesterol xấu (LDL-C) và triglyceride tăng cao, trong khi cholesterol tốt (HDL-C) lại giảm - đây là nguyên nhân khiến tim mạch và mạch máu dễ bị tổn thương sớm.

Yếu tố di truyền: Một số người mang đột biến gen di truyền, khiến cơ thể sản xuất quá nhiều hoặc không đào thải được cholesterol xấu – gọi là tăng mỡ máu gia đình. Tình trạng này có thể xuất hiện từ khi còn rất trẻ.

Bệnh lý nền: Người mắc tiểu đường, bệnh gan, bệnh thận hoặc suy giáp thường có rối loạn chuyển hóa, khiến mỡ trong máu tăng cao hơn bình thường.

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các “báo động” âm thầm: Thường thì mỡ máu cao không có triệu chứng rõ ràng, nên nhiều người trẻ chỉ phát hiện khi đi khám sức khỏe định kỳ. Một số ít có thể thấy mệt, hoa mắt, buồn nôn hoặc nốt vàng nhỏ quanh mí mắt, khuỷu tay - dấu hiệu cơ thể đang “báo động” rối loạn mỡ máu. Nguy hiểm ở chỗ, mỡ máu cao là bệnh âm thầm, nhưng có thể dẫn đến tim mạch, đột quỵ, gan nhiễm mỡ hay viêm tụy cấp nếu để lâu không kiểm soát.

Vì vậy, không nên đợi khi có triệu chứng mới đi khám mà cần xét nghiệm máu định kỳ để có thể phát hiện sớm và bảo vệ sức khỏe tim mạch. Đặc biệt, nếu trong gia đình có người từng bị mỡ máu hoặc bệnh tim mạch, bạn nên chủ động kiểm tra sớm hơn. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê thêm thuốc hạ mỡ máu kết hợp điều chỉnh lối sống để kiểm soát tốt hơn.

Lối sống lành mạnh là chìa khóa quan trọng

Việc thay đổi lối sống đóng vai trò rất quan trọng. Ăn uống lành mạnh hơn, hạn chế đồ chiên rán, thịt đỏ, nội tạng; tăng rau xanh, cá, ngũ cốc nguyên hạt và các loại hạt. Duy trì vận động ít nhất 30 phút mỗi ngày, giữ cân nặng ổn định. Tránh rượu bia, thuốc lá và ngủ đủ giấc.

Ngày nay, các bệnh mạn tính như mỡ máu cao, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa nhanh chóng. Việc khám sức khỏe định kỳ không chỉ giúp phát hiện sớm các rối loạn chuyển hóa tiềm ẩn mà còn giúp bạn điều chỉnh lối sống, bảo vệ sức khỏe lâu dài.