Margaret Atwood tiết lộ nhiều khoảnh khắc đen tối

Cuốn hồi ký mới "Book of Lives" đưa độc giả đi từ tuổi thơ của Margaret Atwood đến những khoảnh khắc quan trọng trong đời sống cá nhân của bà và cả của nền văn học cùng xã hội hiện đại.

Theo The Guardian, hồi ký là một trong số ít thể loại văn học Atwood chưa từng thử sức. Trong sự nghiệp kéo dài gần sáu thập kỷ, bà đã xuất bản hơn 50 cuốn sách, bao gồm thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết phi hư cấu, tiểu thuyết giả tưởng, truyện kinh dị tâm lý, sách thiếu nhi, tiểu thuyết đồ họa và tiểu thuyết lịch sử.

Bà đã hai lần giành giải Booker và sách của bà đã bán được hơn 40 triệu bản trên toàn thế giới với 50 ngôn ngữ. Bà cũng là một ứng cử viên thường trực cho giải Nobel Văn học.

Với những di sản này, độc giả chắc chắn sẽ hiếu kỳ cách bà kể về cuộc đời mình.

Ở dạng hồi ký, Book of Lives được viết theo phong cách thẳng thắn và dí dỏm, mang đến một chút giãi bày về cuộc đời cá nhân, vạch trần những kẻ bắt nạt thời thơ ấu, những nhà phê bình nam hay phóng viên nam đã hạ thấp bà cũng như tiết lộ nhiều chuyện hậu trường đàm tiếu trong giới văn chương Canada. Ngoài những nội dung chiếm một phần nhỏ này, phần lớn cuốn sách là về những trải nghiệm định hình cá tính và sự nghiệp văn học của Atwood.

Bị văn chương cuốn hút

Atwood sinh năm 1939 tại Ottawa. Thời thơ ấu của bà có một thời gian dài ở vùng hoang dã phía bắc Quebec, nơi cha bà, một nhà côn trùng học, nghiên cứu các loài côn trùng gây hại cho rừng.

Tại đây, sách là một trong số ít hình thức giải trí Atwood có được. Bà say mê truyện cổ Grimm và bắt đầu dàn dựng kịch cùng sáng tác truyện tranh cùng các anh chị em của mình. Lên lớp một, bà bắt đầu viết thơ và tiểu thuyết, với câu chuyện đầu tiên là về một chú kiến ​​anh hùng tên là Annie.

Cuốn sách ra mắt ngày 4/11. Ảnh: Amazon.

Là một đứa trẻ vụng về, Atwood cũng phải chịu đựng sự bắt nạt. Năm 9 tuổi, bà bị một nhóm nữ sinh hành hạ, chẳng hạn như bỏ ngoài tuyết rồi chôn bà trong một cái hố.

Trải nghiệm này dường như đã được bà đưa vào cuốn tiểu thuyết Cat's Eye, kể về một người phụ nữ bị những đứa con gái khác bắt nạt dã man khi còn nhỏ.

Atwood bắt đầu sự nghiệp văn chương với vai trò là một nhà thơ. Bà tự xuất bản tập thơ đầu tay Double Persephone, vào năm 1961. Vài năm sau, bà bắt đầu được công nhận khi một tập thơ khác, The Circle Game, giành được một giải thưởng danh giá.

Khi ra mắt cuốn tiểu thuyết đầu tay The Edible Woman năm 1969, tác phẩm này đã tạo nên một cơn sốt khi thể hiện sự châm biếm sâu cay với chủ nghĩa tiêu dùng và sự kỳ thị nữ giới.

Trong khi các nhà nữ quyền coi cuốn sách là một bước đột phá, tác phẩm không thành công về doanh số. Buổi ký tặng sách đầu tiên của bà được tổ chức tại khu vực tất và đồ lót của một cửa hàng bách hóa và bà chỉ bán được hai bản.

Bước đột phá của Atwood đến với việc phát hành The Handmaid's Tale (Chuyện người tuỳ nữ), cuốn sách sau này trở thành tác phẩm kinh điển của tiểu thuyết phản địa đàng. Tuy nhiên, khi cuốn tiểu thuyết được xuất bản vào năm 1985, nhiều nhà phê bình cho rằng cuốn sách tràn ngập sự phi lý.

Dù vậy, độc giả vẫn đổ xô đến sau khi tác phẩm lọt vào danh sách rút gọn cho Giải thưởng Booker năm 1986. Doanh số bán tác phẩm này đã tăng vọt trong những năm gần đây, khi cuốn tiểu thuyết tiếp tục tạo được tiếng vang mới khi những điều bà viết đang dần được hiện thực hoá.

Năm 2019, Atwood xuất bản phần tiếp theo của tác phẩm này với tiêu đề The Testaments (Di chúc), sau nhiều thập kỷ ấp ủ. Trong khi bà đang quảng bá cho cuốn sách, người bạn đời lâu năm của bà, tiểu thuyết gia Graeme Gibson, qua đời do xuất huyết não.

Atwood trong một sự kiện quảng bá sách năm 2019. Ảnh: Reuters.

Thay vì đối mặt với một ngôi nhà trống rỗng, Atwood tiếp tục chuyến quảng bà dù tâm trạng đầy hỗn loạn. Sau đó, bà đã viết về trải nghiệm lạc lối khi sống thiếu ông trong tập truyện ngắn Old Babes in the Woods. Bà đã khóc khi viết những câu chuyện này, nhưng cũng thấy an ủi khi tưởng tượng ra phản ứng thích thú của Gibson.

Gánh nặng của người khổng lồ văn chương

Sau khi Di chúc mang về cho Atwood giải thưởng Booker thứ hai, Atwood đi từ một người khổng lồ văn học trở thành một biểu tượng văn hóa. Nhưng với Atwood, sự ngưỡng mộ và áp lực phải đại diện cho tất cả phụ nữ khiến bà mệt mỏi.

Atwood (ngồi giữa) cùng tạo hình nhân vật trong Chuyện người tùy nữ. Ảnh: Markian Lozowchuk/MacLeans

Atwood bày tỏ: “Đã có những lúc tôi bị chỉ trích vì điều này điều kia”. Bà đã bị một số người cánh tả lên án vì một bài xã luận năm 2018, đặt câu hỏi rằng liệu phong trào #MeToo đã đi quá xa hay không? Bà cũng phải đối mặt với phản ứng dữ dội vì ký một lá thư chỉ trích Đại học British Columbia khi họ sa thải tác giả người Canada Steven Galloway sau những cáo buộc về liên quan đến tình dục, điều ông liên tiếng phủ nhận.

Khi sự nổi tiếng tăng lên, Atwood cũng trở thành một trong những tác giả bị nhắm đến thường xuyên nhất ở Mỹ. Theo tổ chức PEN America, chín cuốn sách của bà đã bị cấm tại 135 học khu trên khắp nước Mỹ.

Tuy nhiên, bà không quá lo lắng về điều đó. “Bạn không thể thực sự cấm sách trừ khi bạn lấy chúng ra khỏi các hiệu sách, đốt chúng trên cọc và loại bỏ hết các nhà xuất bản. Chúng ta đã sẵn sàng cho điều đó chưa?” bà nói.

Cho đến nay, nữ tác giả 85 tuổi đã đi qua những khoảnh khắc thế giới xuất bản chịu sự chi phối của các tiểu thuyết gia nam người Mỹ (Roth, Updike, Bellow) và sau đó là người Anh (Amis, McEwan, Rushdie).

Bà cảm thấy hài lòng khi một nữ nhà văn nhỏ bé đến từ Toronto, một thành phố gần như không có tên tuổi trên bản đồ văn học khi Atwood mới bước chân vào sự nghiệp văn chương, lại có được sức ảnh hưởng bền bỉ nhất. "Tôi đoán điều này sẽ làm nhiều người khó chịu", Atwood chia sẻ.