'Lưới điện thông minh giải quyết thách thức về năng lượng xanh'

Tại sự kiện Innovation Day 2025 ở Hà Nội, ngày 17/9 do Schneider Electric tổ chức, TS Hoàng Đức Khánh, đại diện Viện năng lượng cho biết lưới điện thông minh sẽ giải quyết hai vấn đề lớn gồm phát triển năng lượng tái tạo, đáp ứng nhu cầu của trung tâm dữ liệu.

Theo ông, Việt Nam đang đầu tư phát triển nhiều nguồn điện tái tạo. Cụ thể, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh được thông qua hồi tháng 4 đặt mục tiêu: đến năm 2030, tỷ lệ năng lượng tái tạo (không bao gồm thủy điện) tại Việt Nam dự kiến đạt khoảng 28-36% trong cơ cấu năng lượng, tăng trưởng trong các năm tiếp theo. Điều này khác hoàn toàn so với quy hoạch kỳ VI, VII năm 2016-2017 chỉ tập trung phát triển nguồn điện truyền thống.

Tuy nhiên, việc tích hợp nguồn điện gió, điện mặt trời cùng các năng lượng tái tạo khác vào hệ thống điện quốc gia còn khó khăn. Lý do, lưới điện truyền thống được thiết kế theo mô hình tập trung, khó xử lý dòng điện hai chiều, và gặp nhiều khó khăn trong việc dự báo, cân bằng cung - cầu theo thời gian thực.

Trong khi đó, Việt Nam đang phát triển các trung tâm dữ liệu, hạ tầng số, để phục vụ chuyển đổi số và nhiều ứng dụng khác gồm trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT)... Việc này đòi hỏi hệ thống điện đáp ứng nhu cầu tăng đột biến và liên tục. Tại Việt Nam, công suất điện của các trung tâm dữ liệu được ước tính đạt khoảng 169,8 MW trong năm 2024, ước tính cần tăng gấp 10 lần trong vài năm tới, căn cứ trên xu hướng sử dụng trí tuệ nhân tạo hiện nay.

Trước đó, để giải quyết thách thức về cung ứng điện, Việt Nam đã phát triển hệ thống lưới điện thông minh tại nhiều địa phương. Điển hình tại TP HCM, Tập đoàn Điện lực Việt Nam triển khai thí điểm các cấu phần của lưới điện thông minh trên quy mô nhỏ để nắm bắt, làm chủ công nghệ từ 2014, đến 2025 tập trung phát triển theo chiều sâu. Tại Ninh Bình, hệ thống lưới điện trung, hạ áp được đầu tư mạnh, nhiều dự án nâng cấp được triển khai nhằm đáp ứng nhu cầu phụ tải tăng cao, đặc biệt ở khu công nghiệp, khu đô thị mới... Do đó, TS Khánh cho rằng Việt Nam cần lưới điện thông minh hơn.

Đồng quan điểm, ông Đồng Mai Lâm, Tổng giám đốc Schneider Electric Việt Nam và Campuchia, cho biết việc xây dựng lưới điện thông minh là nền tảng hạ tầng để mọi đô thị và cộng đồng trở nên bền vững hơn. Tầm nhìn phát triển lưới điện thông minh được ông Lâm hiện thực hóa dựa trên 5 trụ cột chính, gồm: tích hợp năng lượng và tự động hóa; mọi thiết bị có thể kết nối đến đám mây; có thể tích hợp các nguồn điện phân tán, năng lượng tái tạo; quản lý tích hợp toàn bộ doanh nghiệp; được thiết kế và xây dựng thông minh.

Đối với từng trụ cột, Schneider có các giải pháp cụ thể, gồm:

Tích hợp năng lượng với tự động hóa: Với các giải pháp phần mềm như AVEVA và eTap từ Schneider Electric, đơn vị vận hành có thể triển khai nhanh các kịch bản tái cấu hình lưới, nâng cao độ linh hoạt và khả năng phản ứng với sự cố.

Kết nối từ thiết bị đến đám mây: Cảm biến, thiết bị trung thế, nguồn năng lượng phân tán đều có thể kết nối trực tiếp đến đám mây thông qua các giải pháp như hạ tầng dữ liệu AVEVA; Data infrastructure; EcoStruxure Transformer Expert... Việc này nhằm giám sát thiết bị quan trọng, phân tích dữ liệu và tối ưu hóa vận hành. Nhờ đó, các công ty điện lực có thể quản lý dữ liệu theo thời gian thực, phát hiện sớm rủi ro và đưa ra quyết định chính xác hơn.

Schneider Electric hỗ trợ các tổ chức năng lượng chuyển đổi sang mô hình prosumer, tức người tiêu dùng cũng có thể sản xuất năng lượng. Các giải pháp như EcoStruxure DERMS, Microgrid Advisor, Autogrid... kết nối nhu cầu với nguồn cung xanh, tối ưu hóa chi phí, biến lưới điện thành một nền tảng linh hoạt, phản ứng theo thời gian thực với biến động thị trường.

Với hệ thống ADMS và AVEVA Unified Operations Center, các công ty điện lực chuyển từ quản lý từng điểm riêng lẻ sang quản lý tập trung tích hợp. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể theo dõi toàn bộ lưới điện trung và hạ thế trên một giao diện duy nhất, giám sát các thông số như điện áp, dòng điện, điểm đóng/ngắt, và nhanh chóng triển khai các kịch bản tái cấu hình khi cần thiết.

Nâng cao vai trò người điều hành: Schneider Electric hỗ trợ các công ty điện lực chuyển đổi với vai trò là nhà điều hành hệ thống, với các giải pháp bao phủ toàn bộ các chu trình như bản sao số hóa của eTap, AVEVA Engineering, EcoStruxure Automation Expert, EcoStruxure ArcFM hay dịch vụ EcoCare. Từ đây doanh nghiệp quản lý hiệu quả hơn toàn bộ vòng đời hệ thống.

Các giải pháp phát triển lưới điện và năng lượng xanh được Schneider Electric giới thiệu tại sự kiện Innovation Day 2025

"Schneider Electric cam kết đồng hành cùng các đối tác tại Việt Nam, không chỉ cung cấp giải pháp mà còn chia sẻ kinh nghiệm chuyên môn sâu rộng để cùng nhau xây dựng một hệ thống năng lượng xanh, thông minh và đáng tin cậy cho tương lai", ông Lâm nói.

Văn Hà