Đừng để 'chuồng cọp' trở thành bẫy sinh mạng

Vụ hỏa hoạn đêm 6.7.2025 tại chung cư Độc Lập (P.Phú Thọ Hòa, TP.HCM) cướp đi sinh mạng của 8 cư dân là lời cảnh tỉnh cay đắng về hiểm họa không chỉ từ việc sử dụng điện thiếu an toàn mà còn từ các 'chuồng cọp', thứ sáng kiến tưởng chừng có thể giúp bảo vệ an ninh nhưng lại trở thành cái bẫy chết người khi phát sinh hỏa hoạn.

Ngay sau vụ việc, chính quyền TP.HCM đã khẩn trương vào cuộc, chỉ đạo các phường, xã phối hợp lực lượng PCCC, công an khu vực và ban quản lý chung cư rà soát, vận động người dân tháo dỡ "chuồng cọp", mở lối thoát hiểm thứ hai theo đúng tiêu chuẩn an toàn.

Tuy nhiên, phản ứng từ cộng đồng dân cư cho thấy có nhiều người vẫn chưa nhận thức đầy đủ về việc tuân thủ quy định về PCCC. Nhiều hộ dân nhận rõ nguy cơ sau biến cố tang thương, hợp tác và lập tức tháo bỏ "chuồng cọp". Nhưng cũng không ít hộ dân vẫn chần chừ, viện dẫn lý do an ninh rằng "chuồng cọp" giúp họ yên tâm trước nạn trộm cắp. Thậm chí, có trường hợp còn viện dẫn cả lý do quyền của chủ sở hữu kiểu "nhà tôi, tôi rào, tôi có quyền".

Không khó hiểu để thừa nhận những va chạm quyền và lợi ích khác nhau trong trường hợp này. Nhìn từ lợi ích an toàn cộng đồng, cần đặt sinh mạng con người lên trên hết. Nhìn từ lợi ích cá nhân của cư dân, việc lo lắng về an ninh, nhu cầu tiện ích sử dụng không gian và quyền chủ động cải tạo căn hộ cũng cần được xem là chính đáng. Nhìn từ lợi ích tập thể của cư dân cùng tòa nhà, sáng kiến "chuồng cọp" rõ ràng đặt ra nhiều vấn đề về mỹ quan tòa nhà, về khả năng thoát hiểm cũng như cơ hội tiếp cận xử lý của lực lượng chức năng khi sự cố xảy ra.

Mỗi góc nhìn đều có lý do chính đáng. Nhưng nếu đặt lên bàn cân, cần phải xác quyết mạnh mẽ rằng, chỉ có một loại lợi ích duy nhất phải được ưu tiên hàng đầu, đó là lợi ích an toàn cộng đồng, ưu tiên tuyệt đối việc bảo vệ sinh mạng con người trong tình huống khẩn cấp. Không xác định nguyên tắc ưu tiên trong vấn đề này thì việc quản trị an toàn của cộng đồng sẽ chẳng bao giờ đạt được mục đích thật sự. Không ai phủ nhận rằng giải pháp "chuồng cọp" có thể giúp chủ nhà an tâm hơn với chuyện chống trộm cắp. Nhưng cũng phải thẳng thắn rằng, để chống trộm cắp thì "chuồng cọp" không phải là giải pháp duy nhất không thể thay thế.

Trong khi đó, với vấn đề an toàn PCCC thì việc đảm bảo cơ hội thoát hiểm cho cư dân lại là "nguyên lý vàng", là giải pháp không thể thay thế, là tiêu chuẩn xây dựng đã được luật hóa buộc mọi đối tượng phải tuân thủ và không được phép có ngoại lệ.

Việc dỡ bỏ "chuồng cọp" ở chung cư không nên được hiểu là một sự lựa chọn để cư dân được quyền chọn hay không chọn. Đó phải là một quy định quản lý đô thị cương quyết và đủ hiệu lực. Đó không thể là chuyện cho phép chính quyền nhượng bộ. Dù trong thực tế, chính quyền có thể chọn cách tiếp cận mềm mỏng, kết hợp tuyên truyền - hỗ trợ - giám sát để người dân tự nguyện như đang triển khai tại cư xá Thanh Đa và nhiều chung cư khác. Nhưng với những trường hợp không hợp tác tuân thủ thì thông điệp cần rõ ràng và dứt khoát: Sinh mạng là tối thượng. Mọi thiết kế dù vì mục đích an ninh hay tiện ích cá nhân nếu cản trở đường thoát hiểm đều phải được tháo dỡ. Đừng để "chuồng cọp" trở thành bẫy sinh mạng chỉ vì kiểu nhận thức mơ hồ về an toàn PCCC ở đô thị.