Đất, rừng và 'mỏ vàng xanh' từ tín chỉ carbon

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, 'tín chỉ carbon' như một công cụ quan trọng, vừa góp phần giảm phát thải khí nhà kính vừa mở ra nguồn thu mới từ đất và rừng.

Tín chỉ này thường được tạo ra từ những hoạt động như trồng rừng, bảo vệ rừng, phục hồi đất hay canh tác nông nghiệp bền vững.

"Mỏ vàng xanh" từ đất và rừng

Hiện Việt Nam có hơn 14,7 triệu ha rừng, với độ che phủ 42%. Đây là "nguồn vốn tự nhiên" quan trọng để tham gia thị trường carbon. Việt Nam cũng đã cam kết đạt phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050. Để thực hiện mục tiêu này, phát triển thị trường carbon là một bước đi tất yếu.

Các chương trình giảm mất rừng và suy thoái rừng, trồng và tái trồng rừng hay tăng cường quản lý rừng chính là những cánh cửa mở ra cơ hội khai thác tín chỉ carbon cho Việt Nam. Thị trường này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu giảm phát thải mà còn mang lại nguồn thu nhập cho cộng đồng gắn bó với rừng.

Tín chỉ carbon có thể coi là "mỏ vàng xanh" nếu biết khai thác đúng cách. Thay vì chỉ nhìn rừng và đất như nguồn tài nguyên khai thác truyền thống, việc gắn chúng với giá trị carbon sẽ giúp cộng đồng địa phương, nông dân và chủ rừng có thêm sinh kế bền vững.

Xa hơn, nếu tận dụng tốt tiềm năng đất và rừng, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư tín chỉ carbon, vừa đóng góp cho mục tiêu giảm phát thải toàn cầu vừa mang lại lợi ích kinh tế - xã hội thiết thực.

Giải pháp cho tương lai

Trong bối cảnh hiện nay ở Việt Nam, phát triển thị trường carbon cùng các cơ chế trao đổi và bù trừ tín chỉ carbon được xem là giải pháp thiết yếu để cắt giảm khí nhà kính với chi phí hợp lý, đồng thời thúc đẩy công nghệ sạch, nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp và cải thiện thu nhập cho cộng đồng tham gia các dự án giảm phát thải, bảo vệ rừng.

Để đạt được tín chỉ carbon, doanh nghiệp và các hộ nông dân cần triển khai các biện pháp như trồng rừng thay đất trống, phục hồi và nâng cao năng suất rừng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất hoặc áp dụng công nghệ giảm phát thải.

Để tín chỉ carbon thực sự trở thành động lực phát triển cần chú trọng một số hướng đi. Thứ nhất là phát triển song song thị trường bắt buộc và tự nguyện, trước mắt ưu tiên thị trường tự nguyện.

Trong giai đoạn đầu, thị trường tự nguyện đóng vai trò quan trọng, vừa tạo "sân chơi thử nghiệm" cho doanh nghiệp vừa thúc đẩy nhận thức xã hội về giá trị của tín chỉ carbon. Sau đó có thể chuyển dần sang thị trường bắt buộc với khung pháp lý chặt chẽ hơn.

Thứ hai, kết nối thị trường trong nước với quốc tế. Việc liên thông sẽ giúp nâng cao tính thanh khoản, tăng giá trị tín chỉ, đồng thời tạo cơ hội cho Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị carbon toàn cầu, thu hút dòng vốn xanh từ các tập đoàn quốc tế.

Bên cạnh tín chỉ carbon, các công cụ như thuế carbon, hạn ngạch phát thải hay hệ thống giao dịch phát thải (ETS) cần được xem xét áp dụng đồng bộ. Sự kết hợp này vừa tạo động lực đổi mới công nghệ vừa hạn chế rủi ro thao túng thị trường.

Ứng dụng công nghệ số để đo đếm, giám sát và minh bạch hóa quy trình xác minh tín chỉ carbon. 

Các nền tảng số, công nghệ blockchain và trí tuệ nhân tạo có thể hỗ trợ đo đếm, giám sát và minh bạch hóa toàn bộ quy trình xác minh tín chỉ carbon. Đây là yếu tố quan trọng để củng cố niềm tin của nhà đầu tư, tránh gian lận và nâng cao uy tín của thị trường Việt Nam.