Chuyên gia hiến kế trùng tu trung tâm tín ngưỡng vùng thượng lưu sông Hồng

Vùng đất Mậu A (Lào Cai) có điều kiện thuận lợi phát triển du lịch sinh thái và văn hóa, trong đó đền Đại An nên được xem là hạt nhân kết nối, vừa đáp ứng nhu cầu tâm linh, vừa tạo động lực phát triển kinh tế.

Ngày 14/11, hội thảo "Quy hoạch vị trí, hướng xây dựng, nâng cấp, trùng tu, tu bổ đền Đại An, xã Mậu A" đã diễn ra tại Lào Cai với sự tham gia của đại diện các cơ quan quản lý văn hóa, xây dựng, dân tộc - tôn giáo và các chuyên gia, nhà nghiên cứu, đại diện nhân dân địa phương.

Mậu A (Lào Cai) là vùng đất có bề dày lịch sử với sự giao thoa văn hóa của 10 dân tộc. Trong không gian văn hóa phong phú đó, đền Đại An từ lâu giữ vai trò trung tâm tín ngưỡng, gắn bó mật thiết với đời sống tâm linh cộng đồng.

Ông Chu Chính Sơn, Chủ tịch UBND xã Mậu A cho biết, công tác trùng tu đền Đại An đang nhận được sự đồng thuận lớn của chính quyền, nhân dân và các nhà hảo tâm.

Ông Dương Tuấn Nghĩa, Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Lào Cai khẳng định, cơ quan quản lý nhà nước ủng hộ chủ trương tôn tạo di tích theo đúng luật, trong điều kiện kinh phí địa phương còn khó khăn, việc huy động xã hội hóa là rất cần thiết.

Theo ông Hà Đức Anh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Mậu A, sau thời gian dài tồn tại, nhiều hạng mục của đền đã xuống cấp, không đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt tín ngưỡng ngày càng tăng. Việc tu bổ, tôn tạo cần được nghiên cứu kỹ lưỡng từ hướng đền, bố cục thờ tự đến vật liệu truyền thống, đảm bảo hài hòa giữa gìn giữ bản sắc và phát triển bền vững.

UBND tỉnh Lào Cai đã ban hành chủ trương đầu tư dự án "Xây dựng, trùng tu, tu bổ và phát huy giá trị đền Đại An". UBND xã Mậu A được giao phối hợp cùng các cơ quan chuyên môn xây dựng quy hoạch tổng thể, đề xuất phương án thiết kế và phục dựng kiến trúc di tích.

Tại hội thảo, vấn đề được quan tâm nhất là hướng xây dựng của đền trong quy hoạch mới, có hai phương án được đưa ra:

Phương án 1 giữ nguyên hướng Đông Bắc: Hướng ra sông Hồng, tạo thế "minh đường tụ thủy", đồng thời mang ý nghĩa hướng về cội nguồn Đông Cuông. Tuy nhiên, tuyến đường quy hoạch phía trước có thể hạn chế tầm nhìn trong tương lai.

Phương án 2 xoay hướng Nam: Gắn kết cảnh quan giữa đền và chùa, phù hợp tinh thần Phật - Thần đồng nguyên. Song phương án này làm mất ý nghĩa hướng gốc và cần nghiên cứu để đảm bảo tính độc lập của hai công trình tâm linh.

Dự kiến đền sẽ được xây dựng trên diện tích hơn 6.500m², mô phỏng kiến trúc đền Đông Cuông nhưng có điều chỉnh theo điều kiện địa phương; vật liệu chính gồm gỗ lim, đá xanh… Một số ý kiến đề xuất tên gọi chính thức như đền trình Đông Cuông hoặc đền Đại An - trình Đông Cuông.

Định hướng bảo tồn trong phát triển

Nghệ nhân Ưu tú Đặng Ngọc Anh, Thủ nhang đền Đại An bày tỏ mong muốn quá trình tu bổ phải đảm bảo tuân thủ nguyên tắc bảo tồn, tạo không gian thờ tự trang nghiêm, ấm áp cho cộng đồng.

GS.TS Bùi Quang Thanh (Viện Văn hóa - Nghệ thuật - Thể thao và Du lịch Việt Nam) nhấn mạnh, "bảo tồn nguyên vẹn" phải được hiểu trong dòng chảy lịch sử. Ông cho rằng Mậu A có điều kiện thuận lợi phát triển du lịch sinh thái và văn hóa, trong đó đền Đại An nên được xem là hạt nhân kết nối, vừa đáp ứng nhu cầu tâm linh, vừa tạo động lực phát triển kinh tế.

Giáo sư sử học Lê Văn Lan đề nghị việc tu bổ cần bám sát hồ sơ xếp hạng di tích, đồng thời nghiên cứu bổ sung dữ liệu nguồn gốc để nâng cao giá trị di sản.

Kết thúc hội thảo, đại diện chính quyền địa phương đánh giá cao các đóng góp chuyên môn, giúp định hình phương án quy hoạch khoa học, bền vững. UBND xã Mậu A cam kết tiếp thu đầy đủ, phối hợp các sở ngành triển khai dự án đúng quy định, đảm bảo giữ gìn bản sắc văn hóa, phong thủy, đồng thời phát huy vai trò của đền Đại An như điểm nhấn du lịch tâm linh trong thời gian tới.

Ảnh: Thu Hồng