Gỡ khó cho Airbnb ở chung cư

Đề xuất thí điểm cho thuê căn hộ ngắn ngày trong chung cư kể từ ngày 1-9 của Sở Xây dựng TP.HCM, nhằm thúc đẩy kinh tế chia sẻ, sẽ mở ra cơ hội để loại hình lưu trú này hoạt động có quản lý với hành lang chính sách phù hợp.

Sau nhiều năm phát triển tự phát, việc quản lý mô hình cho thuê căn hộ ngắn ngày tại chung cư thông qua các nền tảng đặt phòng trực tuyến như Airbnb là yêu cầu cấp thiết tại đô thị du lịch như TP.HCM, đặc biệt khi TP.HCM có thêm vùng du lịch biển Vũng Tàu.

Đề xuất hợp lý

Sở Xây dựng TP.HCM cho biết mô hình cho thuê lưu trú ngắn ngày thông qua Airbnb và các nền tảng tương tự phát triển nhanh chóng tại TP.HCM, riêng nền tảng Airbnb có khoảng 13.000 căn, trong đó hơn 60% nằm trong nhà chung cư.

Doanh thu từ hoạt động cho thuê căn hộ này ước tính trên 2.000 tỉ đồng/năm.

Theo cơ quan này, Airbnb phát triển mạnh mẽ tại TP.HCM phản ánh nhu cầu thực tế và xu hướng tất yếu của kinh tế chia sẻ, song pháp lý hiện hành chưa hoàn thiện; mô hình này cũng đã bộc lộ bất cập về an ninh trật tự, quản lý vận hành cũng như quyền lợi cư dân và nghĩa vụ thuế...

Sở Xây dựng cũng khẳng định pháp luật về nhà ở hoàn toàn không có quy định về việc cấm hay không cấm đối với hoạt động cho thuê căn hộ thông qua mô hình kinh tế chia sẻ Airbnb. Nếu cho thuê căn hộ để ở và giao dịch điện tử qua Airbnb, Agoda, Booking... thì không gặp vướng mắc.

Tuy nhiên nếu dùng căn hộ đó để cho thuê với mục đích lưu trú du lịch sẽ chưa đảm bảo các quy định pháp luật về nhà ở. Chính vì vậy, sở này đề xuất cơ chế thí điểm cho thuê căn hộ để ở trong nhà chung cư theo hình thức lưu trú ngắn hạn với thời gian thực hiện thí điểm là 12 tháng, bắt đầu từ ngày 1-9-2025.

Để tham gia thí điểm, các chủ hộ phải đáp ứng một số điều kiện như thông qua hội nghị nhà chung cư, bao gồm cả mức phí quản lý vận hành tăng thêm. Ngoài ra, trách nhiệm của chủ nhà được siết chặt khi buộc phải tuân thủ nhiều quy định, nếu vi phạm sẽ bị xử lý hành chính và tái phạm nhiều lần có thể bị tạm ngừng thí điểm.

Bà Nguyễn Thương Hoài (đại diện cộng đồng cung cấp dịch vụ cho thuê căn hộ ngắn hạn tại TP.HCM) cho biết đề xuất này là hợp lý bởi đây là mô hình đã được nhiều quốc gia áp dụng.

Theo bà Hoài, từ trước đến nay, hoạt động cho thuê căn hộ ngắn ngày chủ yếu tự phát. Do đó khi có sự quản lý và có các tiêu chí, tiêu chuẩn rõ ràng... sẽ siết trách nhiệm của các bên, đặc biệt là các chủ căn hộ và bên cung cấp dịch vụ cho thuê.

"Những vấn đề mà cư dân phản ảnh từ trước đến nay như không gian sử dụng chung, tăng thêm phí quản lý, quản lý các vấn đề về an ninh trật tự... sẽ được xử lý triệt để, cả chủ nhà lẫn khách thuê buộc phải tuân thủ mọi quy định khi cung cấp và sử dụng dịch vụ", bà Hoài nói.

Tuy nhiên, bà Hoài đề xuất các căn hộ đủ điều kiện đã cung cấp dịch vụ cho thuê ngắn hạn trong thời gian qua tiếp tục tham gia thí điểm thay vì phải thông qua hội nghị nhà chung cư bởi chủ sở hữu cho thuê căn hộ là hoạt động hợp pháp đã được quy định tại Luật Nhà ở 2023 và Bộ luật Dân sự 2015.

Cần làm chuẩn, hài hòa các bên

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Nguyễn Thị Thanh Hà - giám đốc marketing khách sạn Vias Vũng Tàu (TP.HCM) - cho rằng cần làm chuẩn mô hình cho thuê căn hộ qua Airbnb với các quy định cụ thể, có sự quản lý sát sao của Nhà nước.

"Cần quy định rõ tiêu chí an ninh trật tự, sinh hoạt của dịch vụ lưu trú này cũng như các tiêu chí khác để người kinh doanh mô hình tự tin thực hiện đúng", bà Hà đề nghị.

Trong khi đó, theo một giảng viên khoa du lịch Trường ĐH Văn Hiến (TP.HCM), việc đầu tư vào thị trường dịch vụ lưu trú đang được thực hiện theo kiểu phong trào, thấy người khác làm cũng "nhảy vào" đầu tư, không chuyên, ít kinh nghiệm về kinh doanh lưu trú nên chất lượng và tính hiệu quả, sự lan tỏa chưa được như các nước thực hiện.

Để kinh doanh lưu trú mang hiệu quả và cũng giúp người thuê dịch vụ có trải nghiệm tốt, theo vị này, trước hết cần điều chỉnh, bổ sung kịp thời các văn bản pháp quy để quản lý tốt hoạt động kinh doanh theo mô hình kinh tế chia sẻ và du lịch thông minh.

Bên cạnh đó, để khuyến khích và quản lý mô hình Airbnb, các cơ quan quản lý về du lịch như Bộ VH-TT&DL cần xây dựng đề án nâng cao chất lượng dịch vụ cơ sở lưu trú du lịch Việt Nam nhằm phổ biến đến các địa phương. Trong đó có quy định rõ nghiệp vụ về kiểm soát chất lượng, ý thức chấp hành pháp luật của các cơ sở lưu trú du lịch Airbnb.

"Bởi đây là mô hình lưu trú chia sẻ nên cần đảm bảo hài hòa lợi ích các bên, trong đó có lợi ích cho cư dân bằng các quy định về an ninh trật tự, nếu vi phạm thì người kinh doanh sẽ bị tuýt còi", vị này nói.

Tăng cường quản lý về thuế

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 24-7, luật sư Trương Thị Hòa cho rằng những người có căn hộ phải được hiểu rõ về Airbnb và các điều kiện tham gia, chấp hành pháp luật. Vì vậy cần phải có các tiêu chí để quản lý tốt và đảm bảo các điều kiện để hài hòa lợi ích, cuộc sống và không gian của cư dân.

Trong đó, bà Hòa cho rằng có sự quản lý về mặt thuế; các cá nhân tham gia cung cấp dịch vụ cho thuê căn hộ ngắn hạn phải đăng ký hoạt động kinh doanh và đóng thuế một cách rõ ràng, đàng hoàng khi có thu nhập.

TS Dương Đức Minh - phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế và du lịch - cũng cho rằng cần có một khung pháp lý và công cụ quản lý phù hợp để điều tiết hiệu quả mô hình này.

Cụ thể cần có hành lang pháp lý riêng cho mô hình lưu trú chia sẻ, gồm tiêu chuẩn tối thiểu về an toàn, an ninh, trách nhiệm pháp lý và nghĩa vụ thuế, tách biệt với khách sạn truyền thống.

"Các đơn vị cung cấp lưu trú phải đăng ký kinh doanh hoặc khai báo với chính quyền địa phương, cấp mã số quản lý cho từng địa điểm, kết nối dữ liệu giữa nền tảng như Airbnb với các cơ quan nhà nước", ông Minh đề xuất.

Theo ông Lê Trương Hiền Hòa, phó giám đốc Sở Du lịch TP.HCM, các cá nhân và đơn vị tham gia mô hình kinh tế chia sẻ cần dựa trên hướng dẫn của Sở Xây dựng TP.HCM để thực hiện đúng các quy định về thuế, về an ninh trật tự.

"Cần phải đáp ứng các quy định được cơ quan chức năng đưa ra để đảm bảo quyền lợi khách hàng nhưng cũng bảo vệ cư dân chung cư. Còn việc học theo các nước về cách làm lưu trú chia sẻ chỉ là nội dung tham khảo", ông Hòa nói.