Giới trẻ 'phông bạt', đọc giả vờ

Thế hệ Z (Gen Z là những người sinh từ 1997 đến 2012) dường như đang giả vờ đọc sách chỉ để "phông bạt", theo The Week.

Ảnh: Garagemca.

Khi nhìn thấy ai đó đang nghiền ngẫm một cuốn sách cao siêu trên tàu hoặc đăng ảnh tạo dáng cùng một cuốn sách triết học trên mạng xã hội, nhiều người có thể nghĩ đây là những người đam mê và đang đọc sách. Tuy nhiên, điều đó không hoàn toàn đúng.

"Đọc giả vờ" là một xu hướng đã lan truyền từ thế giới người nổi tiếng đến những người bình thường. Nhiều người còn kết luận rằng việc được nhìn thấy đang đọc một đầu sách ấn tượng còn có giá trị hơn việc thực sự đọc và học hỏi từ tác phẩm đó.

"Phông bạt" với sách

Giải thích về hiện tượng đọc giả vờ, Alaina Demopoulos đã viết trên tờ The Guardian rằng tên gọi này xuất phát từ việc người đọc muốn "mọi người đều biết" họ có đọc sách. Những người này phát đi tín hiệu rằng họ có "gu và khả năng tập trung" khi "cầm trên tay một cuốn sách", thay vì "đeo tai nghe AirPods".

Hiện tượng này bắt nguồn từ năm 2021, khi sự bùng nổ của các câu lạc bộ sách do những người nổi tiếng dẫn đầu cùng làn sóng BookTok đã biến những cuốn sách được ưa chuộng thành "phụ kiện theo xu hướng", Sarah Manavis nhận định trên tờ The New Statesman.

Ngoài là nơi chia sẻ thông tin về sách cho độc giả thực sự quan tâm, BookTok cũng phần nào mang tính trình diễn, khi "những cuốn sách hợp thời" dễ dàng lan truyền, tuy nhiên, không hẳn vì chất lượng của chúng mà vì tính thời thượng và vẻ đẹp tri thức.

Chính những yếu tố này khiến việc đọc trở thành một cuộc thi, với "rất nhiều người dùng khoe khoang" rằng đã đọc hơn 35 cuốn sách trong một tháng. Với con số này, chất lượng đọc được cho là sẽ lùi lại phía sau để "chứng minh bản thân là một người đọc năng suất cao".

Sách trở thành một phụ kiện. Ảnh: The Week.

Đối với một số thành viên của Gen Z, sách đã trở thành "biểu tượng không phải của trí thông minh" mà là của "sự nóng bỏng", Allegra Handelsman đánh giá trên tờ The Times vào mùa hè năm 2024.

Theo đó, sách trở thành một "phụ kiện" đi cùng với "một bộ trang phục đẹp, được nhét vào đáy túi xách hàng hiệu" hoặc "túi tote cầu kỳ". Đọc sách mang tính trình diễn ở mọi nơi và đối với mọi đối tượng, từ "những người sáng tạo có hình xăm, hút thuốc lá trên bãi biển ở Ibiza", cho đến những người đàn ông độc thân đang đọc, hoặc "ít nhất là có vẻ như đang đọc" những cuốn sách văn học nữ quyền" với hy vọng những cô gái xinh lướt qua sẽ kết nối".

Ít nhất đã chạm tới sách

Manavis cho biết "việc biến trí tuệ thành hàng hóa" thông qua sách hay tạo dáng trên không gian mạng với sách không phải là điều mới mẻ. Tuy nhiên, tính mới ở đây là cách truyền thông xã hội đưa sách trở thành "một phụ kiện, thay vì một tác phẩm nghệ thuật" và được phối với nhiều món đồ khác để tạo nên những bức ảnh hay video đẹp.

Xu hướng này có thể khiến các nhà xuất bản hướng đến việc ra mắt những cuốn sách “thân thiện với mạng xã hội”, thay vì tập trung vào nội dung bên trong.

Tuy nhiên, không thể phủ nhận được sự lan truyền trên mạng xã hội đã phần nào giúp gia tăng doanh số bán sách với thế hệ trẻ, cây viết Chloe Mac Donnell cho biết trên tờ The Guardian.

Vào năm 2023, 669 triệu bản in đã được bán ra, mức cao nhất từng được ghi nhận, trong đó, Gen Z là một động lực lớn cho doanh số bán hàng. Các thư viện cũng ghi nhận sự gia tăng lượt ghé thăm của Gen Z, khi họ ưa chuộng sự yên tĩnh ở thư viện hơn là các quán cà phê ồn ào. Tại Vương quốc Anh, số lượt ghé thăm thư viện trực tiếp tăng 71%.

Trong khi đọc giả vờ có thể không phải là cách tiếp cận tốt nhất đối với sách nhưng ít nhất xu hướng này giúp thúc đẩy doanh thu và phần nào khuyến khích công chúng dành nhiều thời gian trải nghiệm với sách, từ đó giúp họ chìm vào nội dung tác phẩm.

Do đó, thay vì suy đoán một người đang đọc thật hay đọc giả vờ khi họ cầm một cuốn sách ở quán bar, quán cà phê hoặc công viên, hãy để họ tự do và thoải mái tận hưởng cảm giác với sách.