'Bốn mùa cờ bay' - tình yêu biển đảo qua thơ

Tập thơ ra mắt hôm 25/8, dịp kỷ niệm 80 năm cách mạng tháng Tám thành công và Quốc khánh 2/9. Tác phẩm gồm 43 bài thơ dành cho thiếu nhi, lấy cảm hứng từ những chuyến công tác đến Trường Sa của tác giả và đồng nghiệp, gửi gắm tình yêu quê hương, đất nước, tôn vinh lực lượng hải quân.

Huỳnh Mai Liên khắc họa hình ảnh Trường Sa qua đôi mắt trong trẻo của trẻ thơ. Nhân vật trữ tình là bé trai lớp bốn, theo tác giả, đây là nhân vật có thật, một "bạn nhỏ khỏe khắn, nước da nâu và ánh mắt lấp lánh, chỉ mình cậu là học sinh lớp bốn thôi và cậu ngượng nghịu chia sẻ khi làm bài kiểm tra chẳng có ai ngồi cạnh để cho mình xem ké".

Em bé được gọi với cái tên thân thương: con trai của đảo. Em lớn lên giữa sóng gió nơi biên cương, có "Ngôi trường bên bờ sóng/ Bốn bề là biển rộng", "Có biển đảo là nhà/ Có phong ba làm bạn". Tại đây, em học bài học vỡ lòng: " Bài học đầu tiên/ Em luôn ghi nhớ/ Nắn nót trang vở/ Hoàng Sa, Trường Sa". Hình ảnh lá cờ đỏ sao vàng xuất hiện xuyên suốt trong tập thơ khẳng định chủ quyền thiêng liêng.

Thiên nhiên nơi đây hiện lên trong mắt cậu bé vừa hùng vĩ, vừa mang nét đáng yêu, ngập tràn sự sống. Nhà thơ nhân hóa động vật, cây cối, khiến chúng có hồn, chim hải âu dang cánh mạnh mẽ, cún con biết "ngắm" trái bàng, cá heo, cá chuồn "tung tăng". Cậu bé áp tai nghe tiếng sóng trong vỏ ốc, nhìn đàn chim, kể những điều giản dị. Khi về đất liền thăm ông bà, em da diết nhớ đảo.

Theo nhà phê bình Hoàng Thụy Anh, "những hình ảnh như cây dưa hấu đơm hoa kết trái giữa mặn mòi khô khát, chú chó nhỏ sánh bước cùng lính đảo sẻ chia nỗi nhớ nhà, tiếng gà gáy gọi mặt trời mở mắt hay bữa cơm giản dị rộn rã được tái hiện sinh động qua góc nhìn chân phương và cảm quan nghệ thuật giàu rung cảm".

Những ngày bão về, biển khoác lên màu áo xám, trong mắt em khi ấy, mẹ thiên nhiên đang giận, không có bóng dáng chiếc thuyền, cánh chim nào, chỉ có "gió đuổi nhau xuôi ngược/ Sóng cả tung cột nước", vẫn có những người lính thầm lặng "bồng súng gác trong mưa".

Huỳnh Mai Liên dành phần nửa tập thơ để ca ngợi người lính hải quân. Những chiến sĩ mang nét mộc mạc, gần gũi, để lại nhiều rung động. Thanh xuân của anh là đất nước, anh coi biển đảo là quê hương. Chiến sĩ có "làn da phơi gió sương/ Nhuộm sẫm màu năm tháng/ Bàn tay anh ấm nồng/ Giữa biển cả mênh mông/ Dáng hình in mạnh mẽ". Đảo khan hiếm nước ngọt, chiến sĩ vẫn lạc quan, điểm thêm sắc màu cho cuộc sống bằng những khóm hoa, hàng rau tự trồng trên "đất cằn". Ở nơi xa làm nhiệm vụ, anh gửi nỗi nhớ nhà, nhớ mùi thơm trên áo mẹ vào câu hát. Trong bài Nỗi nhớ màu đỏ, nhà thơ viết: "Người lính gửi tâm tình/ Qua phím đàn dào dạt/ Anh cất cao tiếng hát/ Về một miền quê xa".

Nhà thơ Mai Liên cho biết đầu năm, chị lên kế hoạch sáng tác một ấn phẩm về Tết. Song, chị lại viết những bài đầu tiên về đảo. "Tôi cứ ngỡ đó chỉ là cảm xúc thoáng qua, nhưng tôi nhanh chóng nhận ra sự thôi thúc mãnh liệt mỗi khi sáng tác, những hình ảnh và con chữ về biển đảo cứ dào dạt ùa về. Tôi đón nhận điều đó và đi theo tiếng gọi từ bên trong ấy. Suốt một thời gian, ở góc phải bên cạnh bàn làm việc của tôi luôn là một lá cờ nhỏ đóng những con dấu thân thương từ Trường Sa".

Tại sự kiện ra mắt sách và trưng bày tranh minh họa cuốn Bốn mùa cờ bay, nhà văn Đỗ Bích Thúy nhận xét về tác phẩm: "Những chi tiết trong thơ thân thuộc, tôi cảm thấy như được trở lại Trường Sa một lần nữa. Tác phẩm chạm đến những gì rung cảm nhất của mỗi người khi đặt chân đến đây. Tập thơ không chỉ dành cho thiếu nhi mà còn cho người lớn, khơi dậy tình yêu Tổ quốc, niềm tự hào của người Việt Nam".

Tác giả Huỳnh Mai Liên 51 tuổi, hiện làm việc tại Đài Truyền hình Việt Nam. Chị là tác giả của nhiều bài thơ trong sách giáo khoa tiếng Việt lớp 3, 4, 5, từng ra mắt các tập thơ gồm Biển là trẻ con (2016), Ngày xưa của con (2018), Mẹ yêu ai nhất? (2019), Nhà mình vui nhất (2023), Bay qua Hồ Gươm (2024).

Châu Anh