Bất ngờ vụ cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh cho một doanh nghiệp

Sau khi từ chối cấp mã vùng trồng vì chưa đủ cơ sở, chỉ trong thời gian ngắn, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum lại cấp mã vùng trồng cho vườn sâm Ngọc Linh nuôi cấy mô của Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum.

Ngày 2.6, theo nguồn tin của PV Thanh Niên, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum (thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường Kon Tum) đã có văn bản xác nhận cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh cho Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum.

Bất ngờ cấp mã vùng trồng cho khu vực từng bị từ chối

Điều đáng chú ý là chỉ 15 ngày trước đó, chính Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum từng từ chối đề xuất cấp mã số vùng trồng của công ty này, với lý do khu vực trồng không đủ điều kiện sinh thái theo quy định.

Cụ thể, vào tháng 3.2025, Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum đã gửi hồ sơ đăng ký mã số vùng trồng đến UBND xã Ngọc Lây (H.Tu Mơ Rông), Phòng Nông nghiệp và môi trường H.Tu Mơ Rông và Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum. Tuy nhiên, do Phòng Nông nghiệp và môi trường H.Tu Mơ Rông không có thẩm quyền xác nhận, hồ sơ được chuyển lên Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum vào ngày 6.5.

Đến ngày 14.5, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum có văn bản từ chối đề xuất. Lý do được nêu rõ: sâm Ngọc Linh là loài đặc hữu, chỉ sinh trưởng trong điều kiện tự nhiên khắt khe của vùng núi Ngọc Linh, nơi có độ cao từ 1.500 m trở lên, nhiệt độ trung bình năm 14 - 18 độ C, độ ẩm 85 - 90%, lượng mưa lớn và rừng nguyên sinh có độ tàn che 70 - 90%.

Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum cho rằng hình thức trồng sâm trong nhà màng chưa có cơ sở khoa học rõ ràng để chứng minh cây có thể phát triển ổn định, nên chưa đủ cơ sở để cấp mã vùng trồng.

Tuy nhiên, ngày 26.5, Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum đã cử hai cán bộ Phòng Trồng trọt và bảo vệ thực vật đến kiểm tra, giám sát khu vực trồng sâm của doanh nghiệp này. Trong biên bản kiểm tra nêu rõ: Vùng trồng đáp ứng các quy định theo quyết định 3156/QD-BNN-TT ngày 19.8.2022 của Bộ NN-PTNT về hướng dẫn tạm thời cấp mã số vùng trồng nội địa.

Và đến ngày 29.5, mã vùng trồng đã được cấp cho khu vực canh tác sâm trong nhà màng của Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum, nơi từng bị đánh giá là không đủ điều kiện.

Phòng Nông nghiệp và môi trường H.Tu Mơ Rông cho biết, họ là đơn vị hỗ trợ chuyển hồ sơ cấp mã vùng trồng về tỉnh. Tuy nhiên, tại buổi kiểm tra ngày 26.5, đơn vị này không được mời tham gia phối hợp kiểm tra cùng Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum.

Theo quy định, việc cấp mã số vùng trồng là căn cứ để truy xuất nguồn gốc sâm Ngọc Linh, đảm bảo sản phẩm thật sự được trồng ở khu vực đủ điều kiện sinh thái, khí hậu đặc trưng; giúp người tiêu dùng phân biệt được sâm Ngọc Linh chính gốc với các loại sâm khác hoặc hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

Sản lượng 'không tưởng'

Trong giấy xác nhận cấp mã số vùng trồng của Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum còn ghi rõ về sản lượng sâm Ngọc Linh mà Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum dự kiến thu hoạch. Cụ thể, diện tích mà công ty này trồng là 2,1 ha và sản lượng sâm Ngọc Linh dự kiến thu hoạch lên đến khoảng 3 tấn, tương đương gần 1,5 tấn/ha.

Theo một doanh nghiệp trồng sâm Ngọc Linh tại H.Tu Mơ Rông, đây là con số "không tưởng". Thông thường, sau 7 - 10 năm chăm sóc, sâm Ngọc Linh cho sản lượng thu hoạch tối đa khoảng 50 - 70 kg củ trên mỗi 1.000 m². Do đó, việc dự kiến thu hoạch gần 1,5 tấn củ/ha là bất khả thi.

Trao đổi với phóng viên, ông Võ Trung Mạnh, Chủ tịch UBND H.Tu Mơ Rông, cho biết: "Nếu đạt sản lượng 1,5 tấn/ha thì mỗi củ sâm phải nặng khoảng 150 gram. Với trọng lượng này, cây sâm phải mất từ 10 - 15 năm chăm sóc mới đạt được. Trong khi đó, Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum mới bắt đầu trồng thử nghiệm từ năm 2018 (khoảng 7 năm - PV)".

Cũng theo ông Mạnh, quan điểm của huyện là cấp mã thì kiểm tra chính xác thực trạng và hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sâm Ngọc Linh, không được nói thiếu nhưng không được tô hồng. Ngoài ra phải xác định rõ trồng sâm theo hình thức cấy mô hay sâm từ hạt; nếu nuôi cấy mô thì cơ quan chủ trì dự án đã lập hội đồng đã đánh giá về dự án nuôi cấy mô hay chưa? 

Ông Mạnh cho biết thêm, hiện tại huyện chưa nhận văn bản chỉ đạo của tỉnh kiểm tra thông tin trên, tuy nhiên huyện đã nhắc xã Ngọc Lây kiểm tra lại việc xác nhận đã chính xác chưa, có diện tích như thông tin của giấy cấp mã vùng trồng chưa để báo lại huyện có hướng xử lý.

Phóng viên đã liên hệ với Chi cục Nông nghiệp tỉnh Kon Tum để tìm hiểu rõ lý do vì sao sau khi từ chối, chỉ trong thời gian ngắn chi cục lại bất ngờ cấp mã số vùng trồng sâm Ngọc Linh cho Công ty CP rượu sâm Ngọc Linh Kon Tum, nhưng cơ quan này cho biết sẽ cung cấp thông tin vào ngày mai (3.6).