Xếp hàng mua vàng

Những ngày này khi giá vàng nóng rực, nhiều người chờ mua vàng thương hiệu SJC làm của và đầu tư dù chỉ mua được mỗi người 1 chỉ vàng/lần. Câu chuyện áp thuế thu nhập cá nhân đối với việc mua bán vàng cũng được bàn luận sôi nổi.

Mỗi lần mua một chỉ vàng

8h30 sáng 17-9, tại Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Sài gòn (SJC) trên đường Nguyễn Thị Minh Khai (phường Bàn Cờ, TP.HCM), nhân viên bảo vệ thông báo "đã hết suất mua vàng miếng, anh chị nào mua vàng nhẫn thì vào đây gửi xe".

Nhiều người thất vọng, nhưng không ai rời đi ngay. Họ nấn ná ở lại, "rồng rắn" nối đuôi nhau thành hàng dài hơn 100m trước cổng với hy vọng đến buổi chiều có thể hên xui mua được 1 lượng vàng miếng.

Chậm chân là hết

Từ tờ mờ sáng, người tập trung về đây ngày một đông. Giá vàng nhẫn SJC bán ra là 12,93 triệu đồng loại từ 1 chỉ trở lên, còn loại 5 phân tính giá 12,94 triệu đồng/chỉ. Nhiều người mang bạt trải dưới đất, ghế xếp, cơm hộp, thậm chí tranh thủ ăn vội trên vỉa hè để giữ chỗ. 

Có người vừa ngồi bệt vừa gặm ổ bánh mì lót dạ, ánh mắt không rời cánh cổng công ty. Người thì sợ mất chỗ, sợ đến lượt lại hết vàng, người thì sợ giá tăng cao hơn nếu chậm tay.

Chị Mai (37 tuổi, ngụ phường Gia Định) kể đã chờ nhiều giờ để mua giùm chị gái vài chỉ vàng nhưng cuối cùng phải bỏ cuộc: "Ăn xong hộp cơm mà hàng vẫn dài dằng dặc, nghe bảo vệ thông báo đã hết suất mua vàng miếng nên tôi đành… xách ghế về".

Trong đám đông có không ít người ở ngoại thành xa xôi, sẵn sàng gác lại công việc hằng ngày để xếp hàng mua vàng. Anh Sơn (48 tuổi, ngụ huyện Nhà Bè cũ) dù đã có mặt lúc 6h sáng nhưng vẫn chậm chân hơn hàng trăm người khác và phải đứng cách cửa hàng gần 100 mét. "Ở dưới đó không có bán vàng miếng nên tôi phải chạy lên đây mua", anh nói.

Tại tiệm vàng Mi Hồng (phường Gia Định), một trong những cửa hàng lớn và lâu đời ở chợ Bà Chiểu, khung cảnh không kém phần nhộn nhịp. Ngay từ sáng sớm, đông người đã xếp kín trước cửa. Nhân viên hướng dẫn từng nhóm 5-6 khách lần lượt vào khu vực mua.

Bên trong tiệm, khách đưa căn cước, ghi thông tin, chờ đến lượt thanh toán. Trong khi khách mua vàng cưới hay trang sức nhanh chóng, người mua vàng nhẫn phải chịu cảnh chờ đợi. Nhìn khách khác rời tiệm với gói vàng nhỏ trong tay, đám đông càng kiên nhẫn hơn.

Tại đây, ai muốn mua nhiều hơn quy định, ví dụ đã mua 1 chỉ vàng nhưng muốn thêm, buộc phải quay lại xếp hàng từ đầu. Có người bồng bế con nhỏ, vừa dỗ con nín khóc vừa chờ, quyết mua được vàng.

Quy trình mua vàng

Mất hơn một tiếng, chị Hoài Diễm (32 tuổi, ngụ phường Bình Thạnh) mới mua được 1 chỉ vàng nhẫn SJC ở cửa hàng trên đường Nguyễn Thị Minh Khai. Chị được hướng dẫn ngồi đợi phía ngoài quầy dành cho người mua bằng hình thức chuyển khoản ngân hàng.

Còn những người trả tiền mặt rẽ lối khác xếp hàng. Ở góc khác, một số người mang vàng miếng đến để nhân viên ép lại bao bì, rồi gói bọc ni lông cả chục cây vàng nhét vào túi trong của áo khoác và ra về.

Ở hàng của chị, cứ lần lượt 10 người vào mua, trình căn cước và tháo khẩu trang. Khi còn một tốp nữa đến lượt mình, bất ngờ cô bạn chị ở hàng bên kia ngoắc tay. Thì ra do không chú ý nên cô bạn vừa mới biết phía quầy này chỉ nhận những người mua bằng tiền mặt. Chị Diễm nhanh chóng đưa xấp tiền cho bạn.

"Nhân viên nói tôi chuyển khoản ghi rõ họ tên và cú pháp mua, đợi một chút rồi mới có vàng. Tôi định sáng mai mua thêm 1 chỉ vàng nữa. Nay tôi rủ bạn đi chung cho vui, nếu họ cho mua nhiều hơn bằng tiền mặt thì cổ mua giùm tôi. Nhưng cuối cùng mỗi người được mỗi 1 chỉ", chị nói.

Thu nhập chính từ công việc bán đồ online, chừng năm nay chị Diễm nghĩ đến việc mua vàng để dành. Từ Tết Nguyên đán đến nay, giá vàng tăng nhiều đợt, có lúc chị cần tiền gấp nên bán và bị lỗ. Nhưng do tâm lý thấy mọi người mua nên mình cũng mua, và chị nghĩ rằng từ giờ tới cuối năm vàng còn tăng nữa, chần chừ không còn mức giá này.

Xách chiếc túi nhựa có chai nước suối, ông Bùi Tám (53 tuổi, ngụ phường Tân Hòa) ngáp dài ngáp ngắn đứng đợi bên khu vực chờ mua vàng miếng. Ông đến đây từ tờ mờ sáng nhưng đã thấy vài nhóm trải ni lông ngồi đợi. Nhưng không phải đến là mua được ngay, đó là những người đợi lấy số thứ tự rồi chiều quay lại xếp hàng mua.

Dù đợi lâu nhưng lúc gần 10h, phía trước chỗ ông Tám đứng còn chừng 20 người nữa. "Nhà tôi buôn bán, mua để dành với lại làm của mai mốt cho mấy đứa nhỏ. Tôi mới mua mấy cây vàng hồi tuần trước. Nay giá tăng thì vẫn mua thôi, để tiền cũng không sinh lời được", ông nói.

Còn trong khu vực chờ tới lượt mua 1 lượng vàng miếng/người, nhiều người đợi mỏi mòn. Đó là những người lấy số thứ tự từ… chiều hôm trước. Anh Bảo Khang (ngụ phường Xuân Hòa) cho biết số mình là 38 nhưng đợi mỏi mòn chưa tới lượt.

Băn khoăn việc áp thuế TNCN khi mua bán vàng

Mấy ngày này, thông tin áp thuế thu nhập cá nhân (TNCN) khi mua bán vàng được nhiều người quan tâm. Khi được hỏi về việc này, anh Bảo Khang và một số người dân cho biết có nghe chủ trương. Tuy nhiên theo anh Khang, anh chỉ mua nhỏ lẻ vàng, nhiều nhất là 1 lượng mỗi lần mua để làm của. Do đó anh nghĩ không nên đánh thuế TNCN với những trường hợp như anh.

Tương tự, ông Tám cho biết chưa rõ cách thức áp thuế TNCN khi mua bán vàng ra sao. Nhưng ông mong Nhà nước xem xét hợp lý, nếu có thì tính mức phù hợp vì mua vàng làm của lâu dài, và cũng đâu phải mua số lượng lớn.

Quy định hiện hành chưa áp dụng thuế TNCN đối với hoạt động mua bán vàng của cá nhân. Trong khi đó, doanh nghiệp và hộ kinh doanh vàng thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ như các ngành nghề khác như thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế môn bài và thuế TNCN đối với hộ kinh doanh.

Luật sư Phạm Hoàng Lộc (Đoàn luật sư TP Cần Thơ) cho rằng trong bối cảnh hiện nay vàng không chỉ là tài sản trú ẩn mà còn là kênh đầu tư sinh lời. Vậy nên, để bảo đảm công bằng với các hình thức đầu tư khác như chứng khoán hay bất động sản, việc đánh thuế TNCN trên phần lợi nhuận từ đầu tư vàng cũng là cần thiết. Tuy nhiên, nếu áp thuế TNCN trên mọi giao dịch sẽ ảnh hưởng đến người mua vàng làm của.

"Vấn đề đặt ra là cách thức thực thi. Việc tách bạch giữa người mua làm của và nhà đầu tư lớn rất khó, bởi giao dịch có thể được chia nhỏ. Nếu đánh thuế theo từng lần mua bán cũng khó kiểm soát vì thị trường vàng có mạng lưới cửa hàng rộng, chứng từ nhiều trường hợp không đầy đủ", ông Lộc phân tích.

Theo ý kiến cá nhân ông Lộc, nếu muốn áp thuế TNCN với vàng cần chuẩn bị kỹ cả về quy định và hạ tầng giám sát. Chỉ khi có cơ sở dữ liệu minh bạch và đồng bộ, việc thu thuế mới khả thi, vừa tránh thất thu vừa bảo vệ quyền lợi người dân và đảm bảo công bằng giữa các kênh đầu tư.

(còn tiếp)