Việt Nam và Nhật Bản cùng viết tiếp “câu chuyện hòa bình”

Trong buổi gặp gỡ báo chí để chia sẻ về quan hệ hợp tác song phương trong bối cảnh mới, Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki 2 lần nhấn mạnh rằng, hai nước sẽ tiếp tục thúc đẩy hợp tác hơn nữa, để cùng nhau viết tiếp “câu chuyện hòa bình”.

Cuộc gặp trên diễn ra nhân dịp kỷ niệm 52 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Nhật Bản – Việt Nam (21/9/1973 – 21/9/2025).

Đại sứ Ito Naoki cho biết, quan hệ song phương đang ngày càng phát triển mạnh mẽ và sâu sắc hơn, đặc biệt là vào năm 2023, Nhật Bản và Việt Nam đã nâng cấp thành quan hệ “Đối tác Chiến lược toàn diện vì hòa bình và thịnh vượng tại châu Á và trên thế giới”.

Việt Nam là đối tác quan trọng không thể thay thế của Nhật Bản

Đại sứ Ito cho biết, tháng 4/2025, Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru đã thăm chính thức Việt Nam. Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc hội kiến, Thủ tướng Phạm Minh Chính có cuộc hội đàm với Thủ tướng Ishiba. Lãnh đạo Nhật Bản luôn khẳng định, nước này ủng hộ chủ trương cải cách của Việt Nam và Việt Nam là đối tác quan trọng không thể thay thế của Nhật Bản.

“Từ chuyến thăm của Thủ tướng Ishiba đến nay mới 5 tháng, nhưng hai bên đã đạt được tiến triển lớn trong nhiều lĩnh vực như: Khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, hạ tầng chiến lược, năng lượng môi trường và cải thiện môi trường đầu tư”, ông Ito nhấn mạnh.

Theo Đại sứ Nhật Bản, khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo, trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ là lĩnh vực trụ cột quan trọng để thúc đẩy phát triển kinh tế của Việt Nam. Trong lĩnh vực chip bán dẫn và AI, hai bên có nhiều hợp tác. Các trường đại học của Nhật có sự hợp tác chặt chẽ với nhiều trường đại học Việt Nam như Đại học Bách Khoa Hà Nội, Đại học Bách Khoa TPHCM, Đại học Khoa học Tự nhiên…

Để hỗ trợ đầu tư, mở rộng kinh doanh của các doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam, hai bên đồng thời thúc đẩy hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực bán dẫn của Việt Nam. Nhật Bản sẵn sàng tiếp nhận một nửa trong tổng số mục tiêu đào tạo 500 nghiên cứu sinh lĩnh vực bán dẫn của Việt Nam. Đại học Việt Nhật đã mở chương trình đào tạo công nghệ chip bán dẫn tại trường từ tháng 10 năm nay với khoảng 100 sinh viên.

Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) cũng đã thúc đẩy hợp tác giữa Đại học Tokyo với Đại học Bách Khoa Hà Nội, Trung tâm Đổi mới Sáng tạo (NIC) để đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực này. Mới đây, ngày 17/9, JICA và Đại học Bách khoa Hà Nội lần đầu tiên phối hợp khai giảng chương trình “Trí tuệ người tiêu dùng toàn cầu” viết tắt là GCI.

Khóa học GCI nhằm giúp sinh viên hình dung được cách áp dụng khoa học dữ liệu để giải quyết các vấn đề xã hội một cách thực tiễn. Đặc biệt, chương trình kỳ vọng sẽ nâng cao sự quan tâm đến khởi nghiệp trong lĩnh vực AI và đào tạo ra những người mở đường dẫn dắt các startup ứng dụng công nghệ AI trong tương lai. Trong buổi học đầu tiên, Giáo sư Matsuo đã trực tiếp giảng dạy cho khoảng 300 sinh viên của Đại học Bách khoa. Đồng thời, khoảng 1.500 sinh viên từ các trường đại học trên toàn quốc và khoảng 7.500 sinh viên từ khoảng 400 trường học trên toàn thế giới cũng đã tham gia học trực tuyến.

Về chuyển đổi xanh, hai nước triển khai 15 dự án với tổng giá trị 20 tỷ USD như điện gió ngoài khơi, nhiệt điện khí. Đặc biệt, với những dự án năng lượng sạch, Nhật Bản đang xem xét cung cấp khoản vay trị giá 300 triệu USD cho Việt Nam.

Với riêng thành phố Hà Nội, Nhật Bản chú trọng thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực môi trường. Hai bên đã khánh thành nhà máy xử lý nước thải Yên Xá, góp phần cải thiện môi trường nước.

Nằm trong chuỗi 250 công trình khánh thành, khởi công các dự án trọng điểm chào mừng Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, ngày 19/8, tại xã Vĩnh Thanh (TP Hà Nội) liên doanh giữa Tập đoàn BRG (Việt Nam) và Tập đoàn Sumitomo (Nhật Bản) chính thức khởi công dự án Thành phố thông minh Bắc Hà Nội. Trong tháng 10, dự kiến JICA sẽ phối hợp với chính quyền Hà Nội khởi công tuyến đường sắt đô thị số 2, đi qua Thành phố thông minh này và kéo dài đến sân bay Nội Bài.

Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Ito Naoki nhấn mạnh về những kết quả tích cực trong hợp tác kinh tế hai nước. Nhật Bản hiện là đối tác kinh tế hàng đầu của Việt Nam, là đối tác cung cấp vốn ODA và hợp tác lao động lớn nhất, nhà đầu tư lớn thứ ba, đối tác thương mại và du lịch lớn thứ tư của Việt Nam. Nhật Bản đánh giá cao chủ trương mới của Việt Nam trong đơn giản hóa, minh bạch hóa thủ tục hành chính.

“Về hợp tác an ninh quốc phòng, Nhật Bản sẽ tiếp tục cung cấp trang thiết bị quốc phòng cho Việt Nam trong khuôn khổ hợp tác không hoàn lại với mục tiêu đảm bảo hòa bình, ổn định trong khu vực và thế giới, để cùng Việt Nam viết tiếp câu chuyện hòa bình”, Đại sứ Ito nêu rõ.

Khâm phục những mục tiêu lớn và sự cải cách mạnh mẽ của Việt Nam

Trả lời câu hỏi của VietNamNet: “Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Nhật Bản sẽ đồng hành cùng Việt Nam thế nào trong tầm nhìn dài hạn này?”, Đại sứ Ito cho biết, ông khâm phục nỗ lực của Việt Nam với những mục tiêu lớn và sự cải cách mạnh mẽ.

Theo ông, thứ nhất, về nhân lực, Việt Nam cần chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong các lĩnh vực quan trọng; chú trọng đào tạo đội ngũ chuyên gia, kỹ sư, và các nhà lãnh đạo có khả năng thúc đẩy đất nước tiến lên.

Thứ hai, để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, cần phải hoàn thiện môi trường đầu tư, thu hút nhiều hơn nữa các nhà đầu tư quốc tế. Điều này không chỉ là về nguồn vốn mà còn về việc tạo ra các cam kết hỗ trợ để nâng cao năng suất lao động, nhất là trong các lĩnh vực có khả năng đột phá như công nghệ, bán dẫn, và trí tuệ nhân tạo.

Ba là về khoa học công nghệ khi phát triển và ứng dụng các công nghệ mới, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số là yếu tố quan trọng trong nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực để tích hợp những công nghệ này vào trong đời sống, để giúp đất nước phát triển nhanh chóng và hiệu quả. Việt Nam và Nhật Bản đã có nhiều hợp tác quan trọng trong lĩnh vực này với kết quả bước đầu đáng khích lệ.

Ngoài ra, Nhật Bản cũng hỗ trợ Việt Nam trong phát triển cơ sở hạ tầng, từ giao thông, năng lượng đến các dự án ODA. Những chương trình này không chỉ giúp nâng cao cơ sở hạ tầng mà còn tạo ra một môi trường đầu tư thuận lợi cho các nhà đầu tư quốc tế.

Việt Nam đã thực hiện sáp nhập tỉnh thành, thực hiện chính quyền hai cấp. Nhật Bản từ lâu áp dụng mô hình này với cơ cấu vận hành hiệu quả và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm với Việt Nam. Việt Nam đã ban hành Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân. Nhật Bản có nhiều kinh nghiệm trong việc phát triển các doanh nghiệp tư nhân và liên kết với công ty quốc tế. Hai bên có thể chia sẻ kinh nghiệm cùng nhau.

“Việt Nam đã trải qua một hành trình dài, từ vô vàn khó khăn ban đầu đến sự phát triển mạnh mẽ như hôm nay. Lịch sử của đất nước Việt Nam là minh chứng cho sự đoàn kết và nỗ lực không ngừng nghỉ của toàn dân tộc Việt Nam. Tôi cảm thấy rất vinh dự khi được tham gia vào hai đại lễ lớn A50 và A80 tại TPHCM, Hà Nội. Tôi đặc biệt ấn tượng với sự tham gia nhiệt huyết của các bạn trẻ Việt Nam. Ánh mắt và sự nhiệt huyết của các bạn đã thể hiện rõ sự tự hào về những thành tựu mà đất nước đạt được, cũng như lòng tin tưởng, lạc quan về tương lai phát triển.

Nhật Bản và Việt Nam có thể cùng nhau xây dựng những nền tảng vững chắc để thúc đẩy quan hệ hợp tác giữa hai quốc gia.

Nhật mong muốn tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam viết tiếp “câu chuyện hòa bình”, bảo vệ độc lập, tự do và hạnh phúc. Trên con đường hợp tác đó, lực lượng nòng cốt là tuổi trẻ hai quốc gia”, Đại sứ Ito Naoki kết thúc cuộc gặp với báo chí bằng những lời chia sẻ xúc động.