Vì sao thận dễ bị tổn thương khi ăn quá nhiều muối và protein?

Chế độ ăn giàu muối và protein khiến thận phải làm việc quá tải. Qua thời gian, tình trạng này còn thúc đẩy tổn thương cầu thận, gây suy giảm chức năng lọc máu lâu dài.

Khi ăn quá nhiều muối và protein, thận sẽ dễ bị tổn thương thông qua các cơ chế sau:

Muối làm tăng áp lực lọc cầu thận

Muối rất giàu natri. Khi ăn nhiều muối, cơ thể phản ứng bằng cách giữ nước để cân bằng nồng độ natri. Quá trình này làm tăng thể tích máu và áp suất trong hệ thống mạch máu, đặc biệt tại các mao mạch trong cầu thận. Cầu thận là nơi thực hiện quá trình lọc máu, theo chuyên trang sức khỏe Medical News Today (Anh).

Huyết áp tăng kéo dài sẽ làm hư hại lớp nội mô mạch máu và khiến thành mao mạch dày lên, dẫn đến tổn thương chức năng lọc tự nhiên của thận. Cơ chế này gọi là tăng huyết áp cầu thận.

Khi cầu thận phải lọc máu với áp lực cao trong thời gian dài, các tế bào lọc sẽ bị tổn thương, gây protein niệu. Đây là tình trạng rò rỉ protein vào nước tiểu và là một trong những dấu hiệu đầu tiên của bệnh thận mạn tính.

Protein gây áp lực chuyển hóa ở thận

Một chế độ ăn giàu protein, đặc biệt là protein động vật, khiến thận phải làm việc nhiều hơn để loại bỏ các phụ phẩm trong quá trình chuyển hóa protein như urê, creatinine và a xít uric.

Nghiên cứu cho thấy tiêu thụ protein vượt quá 1,5 gram/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày có thể gây tăng lọc cầu thận tạm thời. Đây là tình trạng mà thận tăng tốc độ lọc máu để xử lý chất thải. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ làm mòn tế bào lọc, dẫn đến suy giảm chức năng thận.

Khi xuất hiện tăng lọc cầu thận, thận của người khỏe mạnh có thể thích ứng trong một thời gian. Thế nhưng, ở người có bệnh nền như tăng huyết áp hoặc tiểu đường thì ăn quá nhiều protein lại là tác nhân khiến tổn thương thận diễn tiến nhanh hơn.

Tăng a xít trong máu

Các món giàu protein động vật như thịt đỏ, trứng, hải sản khi được chuyển hóa sẽ sản sinh ra các hợp chất chứa lưu huỳnh. Những hợp chất này tiếp tục bị ô xy hóa thành a xít sulfuric, làm tăng nhẹ độ a xít trong máu và khiến thận phải hoạt động nhiều hơn để trung hòa và duy trì độ pH ổn định. Quá trình này tiêu tốn nhiều năng lượng và làm tăng áp lực chuyển hóa lên thận.

Ngoài ra, nếu nồng độ a xít trong máu tăng, thận sẽ huy động canxi từ xương để trung hòa a xít, dẫn đến loãng xương và tăng nguy cơ sỏi thận.

Trong khi đó, nguồn protein thực vật như đậu lăng, đậu nành hoặc hạt diêm mạch chứa nhiều kali và magiê, giúp trung hòa a xít và giảm gánh nặng cho thận, đồng thời gián tiếp bảo vệ xương tốt hơn.

Tăng căng thẳng ô xy hóa ở thận

Khi chế độ ăn kết hợp nhiều muối và protein cao, đặc biệt là thịt chế biến, quá trình chuyển hóa sẽ sinh ra nhiều gốc tự do làm tăng căng thẳng ô xy hóa và gây viêm vi mạch thận.

Ngoài ra, căng thẳng ô xy hóa trong thời gian dài còn làm tổn thương màng tế bào thận, giảm khả năng tự phục hồi của mô thận và tăng rủi ro xơ hóa cầu thận, theo Medical News Today.