VCCA tổ chức triển lãm “Hồi cố vọng lai” tôn vinh 3 họa sĩ gạo cội

(Dân trí) - Từ ngày 13/9 đến ngày 26/10, Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA) giới thiệu triển lãm “Hồi cố vọng lai - Retrospective of vision” với 100 tác phẩm hội họa của ba họa sĩ gạo cội: Lý Trực Sơn, Ca Lê Thắng và Đào Minh Tri.

Triển lãm tôn vinh hành trình lao động sáng tạo bền bỉ, tầm ảnh hưởng quan trọng đến nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại của ba họa sĩ và cũng là lời tri ân hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam (1925-2025).

Ba họa sĩ đồng niên, cùng tốt nghiệp hệ Sơ Trung 7 năm và Đại học 5 năm của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, mỗi người đến từ một vùng đất khác nhau, với những trải nghiệm khác nhau, lại cùng mang theo ký ức, chất liệu và những biểu tượng bản địa để kiến tạo nên thế giới quan nghệ thuật độc đáo.

Triển lãm “Hồi cố vọng lai” không chỉ trưng bày tác phẩm nghệ thuật, mà còn phản ánh sự giao thoa giữa yếu tố địa phương, lịch sử và toàn cầu, đồng thời thể hiện nỗ lực xây dựng một ngôn ngữ nghệ thuật Việt Nam độc lập.

"Triển lãm không chỉ là dịp tôn vinh hành trình lao động sáng tạo bền bỉ và tầm ảnh hưởng quan trọng đến nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại của ba họa sĩ; mà còn là lời tri ân hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam", bà Trà My - Giám đốc VCCA - chia sẻ.

Họa sĩ Đào Minh Tri, lớn lên ở Hà Nội và định cư tại TPHCM từ năm 1976, giới thiệu các tác phẩm lấy hình tượng người - cá làm trung tâm: vừa trữ tình, vừa siêu thực, vừa phản ánh mối quan hệ con người - thiên nhiên - vũ trụ.

Các biểu tượng trong tranh ông vừa phản ánh lịch sử, vừa mở ra một vũ trụ quan, nơi thời gian và sự sống được cảm nhận xuyên suốt, đồng thời minh chứng cho khả năng hội nhập biểu tượng dân gian vào ngôn ngữ hiện đại mà không mất đi tính bản địa.

Kỹ thuật của Đào Minh Tri đa dạng: sơn dầu, bột màu, sơn mài, nơi các lớp màu và vết bút thể hiện tính biểu hiện, kết hợp quy ước hình học và trang trí dân gian, tạo ra một sự cân bằng giữa biểu hiện cá nhân và truyền thống.

Hoạ sĩ Nguyễn Bích Trâm - vợ hoạ sĩ Đào Minh Tri chia sẻ: “Chúng tôi rất trân trọng việc VCCA tổ chức triển lãm này của chúng tôi để hướng tới sự kiện kỷ niệm 100 năm Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam”.

Từ miền Trung, họa sĩ Lý Trực Sơn phát triển một vũ trụ trừu tượng từ đất - chất liệu khởi nguyên vừa trần tục vừa thiêng liêng. Nhưng trước khi đến với đất, đá, cát, cỏ cây, ông đã có một hành trình sâu đậm với sơn mài truyền thống Việt Nam, đặc biệt là sơn ta.

Với ông, sơn mài không chỉ là kỹ thuật, mà là một chất liệu tư tưởng - nơi độ dày của thời gian, ánh sáng nội tại và quá trình mài - khảm - phủ trở thành công cụ khai mở một ngôn ngữ trừu tượng độc đáo. Những lớp sơn, vết mài, vết nứt và ánh kim trong tranh ông không còn là thủ pháp kỹ thuật, mà trở thành những hiệu ứng thị giác của cảm xúc, tiềm thức và chiều sâu thời gian. Đây là sự tiếp nối tinh thần Việt, nhưng đồng thời mang dáng dấp của một ngôn ngữ toàn cầu, nơi truyền thống được chuyển hóa qua lăng kính cá nhân và tư duy hiện đại.

Họa sĩ Lý Trực Sơn bộc bạch: “Tôi muốn gửi lời cảm ơn đến những người đã đưa ra ý tưởng và góp phần hiện thực hóa triển lãm này, đây là lần đầu tiên chúng tôi được cùng nhau trình bày những lao động nghệ thuật của mình trước công chúng yêu cái đẹp”.

Sinh ra và lớn lên tại Bến Tre, Ca Lê Thắng lấy Đồng bằng sông Cửu Long làm mạch nguồn sáng tạo. Dòng sông, mùa nước nổi và cảnh quan phù sa không chỉ là đề tài, mà trở thành một cơ thể sống, nơi nghệ thuật ghi nhận mối quan hệ giữa con người, thiên nhiên và thời gian. Chuỗi tranh Mùa nước nổi 2025 mở rộng không gian ký ức và hiện tại, vừa ghi lại nhịp điệu thiên nhiên, vừa thể hiện tính thi ca và chất thơ của miền sông nước.

Trong tranh Ca Lê Thắng, dòng sông không chỉ là biểu tượng, mà là một ký hiệu chuyển động, một mạng lưới sinh thái - xã hội - tâm thức, nơi lịch sử địa phương hội nhập vào tri thức mỹ thuật hiện đại. Sự mềm mại, linh hoạt của màu sắc và bố cục trong tranh ông cũng phản ánh khả năng dịch chuyển của nghệ thuật Việt Nam, nơi trải nghiệm địa phương tiếp nhận ngôn ngữ toàn cầu mà vẫn giữ được chất bản địa.

Theo họa sĩ Ca Lê Thắng: “Đây là một triển lãm đặc biệt đối với cả ba chúng tôi, như một cơ hội để nhìn lại và đối thoại cùng đồng nghiệp và công chúng”.

Ba ngôn ngữ hội họa, ba cá tính riêng biệt, nay đồng hiện trong một không gian để tạo nên một dấu mốc đầy ý nghĩa. Phát biểu tại Lễ khai mạc - Họa sĩ Lương Xuân Đoàn - nhấn mạnh: "Ba ngôn ngữ hội họa, ba cá tính riêng biệt, nay đồng hiện trong một không gian để tạo nên một dấu mốc đầy ý nghĩa cho lịch sử Mỹ thuật Việt Nam".

Giám tuyển Đỗ Tường Linh nhận định: “Không gian triển lãm đặt câu hỏi về di sản và sự tiếp nối: nghệ thuật Việt Nam hiện đại và đương đại không chỉ là bản sao của trào lưu quốc tế, mà là kết quả của quá trình dịch chuyển, lai ghép và thích nghi”.

“Hồi cố vọng lai” không chỉ là lời tri ân hành trình sáng tạo của ba nghệ sĩ gạo cội, mà còn là một thử nghiệm thị giác và lý thuyết, đặt câu hỏi về bản sắc nghệ thuật Việt Nam trong đối thoại với toàn cầu: một sự nhìn lại để thấy tương lai. Tinh thần lao động nghệ thuật nghiêm cẩn và sức sáng tạo bền bỉ của các họa sĩ sẽ là một nguồn động lực lớn cho thế hệ trẻ kế cận.

Trong thời gian diễn ra triển lãm, VCCA cũng sẽ tổ chức các hoạt động trải nghiệm đa dạng và hấp dẫn như tọa đàm nghệ thuật, tour tham quan triển lãm nhằm đưa nghệ thuật đến gần hơn với công chúng.

Triển lãm “Hồi cố vọng lai” mở cửa từ ngày 13/9 đến hết ngày 26/10 tại Trung tâm Nghệ thuật đương đại Vincom (VCCA), B1-R3 Vincom Mega Mall Royal City, 72A Nguyễn Trãi, phường Thanh Xuân, Hà Nội.