'Vàng đen' hay 'con dao hai lưỡi'?

Trong lịch sử, dầu mỏ từng được xem là “vàng đen” - nguồn năng lượng thúc đẩy toàn cầu hóa và sự bùng nổ công nghiệp. Ngày nay, dữ liệu đang giữ vai trò tương tự.

Hãy thử quan sát: chính phủ nhiều nước ứng dụng dữ liệu để xây dựng hệ thống giao thông thông minh, giảm ùn tắc và nâng cao chất lượng dịch vụ công. Ngành y tế khai thác dữ liệu lớn để chẩn đoán bệnh sớm, thiết kế phác đồ điều trị cá nhân hóa.

Trong lĩnh vực tài chính, dữ liệu hỗ trợ dự báo thị trường, ngăn chặn rủi ro và bảo vệ hàng triệu giao dịch mỗi ngày. Ngay cả marketing, thứ từng dựa nhiều vào cảm tính, nay cũng xoay quanh phân tích hành vi khách hàng để đưa đúng sản phẩm đến đúng người, đúng thời điểm.

Rõ ràng, dữ liệu đang len lỏi khắp ngõ ngách đời sống. Nhưng câu hỏi quan trọng là: chúng ta có thật sự biến dữ liệu thành giá trị hay chỉ dừng lại ở việc tích trữ vô nghĩa?

Ở đây, chiến lược đóng vai trò quyết định. Dữ liệu thô chẳng khác gì những con số rời rạc. Chỉ khi được thu thập chính xác, xử lý có hệ thống và gắn với mục tiêu cụ thể, dữ liệu mới trở thành đòn bẩy cho đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Chúng ta có thật sự biến dữ liệu thành giá trị hay chỉ dừng lại ở việc tích trữ vô nghĩa? Ảnh: Pexels

Tuy nhiên, bức tranh không hoàn toàn màu hồng. Dữ liệu cũng là “con dao hai lưỡi”. Khi bị lạm dụng, nó có thể xâm phạm quyền riêng tư, thao túng hành vi người dùng hoặc gây bất bình đẳng trong xã hội. Vụ việc rò rỉ thông tin cá nhân từ các mạng xã hội lớn hay tình trạng sử dụng dữ liệu để định hướng bầu cử là lời cảnh tỉnh rõ ràng. Điều này cho thấy, cùng với tiềm năng khổng lồ, dữ liệu đòi hỏi trách nhiệm và đạo đức trong quản trị.

Đây chính là vấn đề mà Bernard Marr - một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về dữ liệu và trí tuệ nhân tạo đã đặt ra trong cuốn sách Chiến lược dữ liệu. Marr không chỉ khẳng định tầm quan trọng của dữ liệu, mà còn đưa ra một “bản đồ” rõ ràng để biến dữ liệu thành giá trị thực. Từ cách xác định mục tiêu, thiết lập quy trình quản trị, lựa chọn công nghệ phù hợp cho đến triển khai trong các loại hình tổ chức, ông trình bày những bước đi cụ thể và dễ áp dụng.

Điểm đặc biệt của cuốn sách là tính phổ quát. Marr không chỉ viết cho các tập đoàn công nghệ khổng lồ, mà còn hướng đến doanh nghiệp vừa và nhỏ, tổ chức phi lợi nhuận và cả những cá nhân muốn tận dụng dữ liệu trong công việc, đời sống. Với lối viết súc tích, dễ hiểu, Chiến lược dữ liệu giúp người đọc nhận ra: dữ liệu không còn là lĩnh vực xa vời dành riêng cho giới IT, mà là công cụ ai cũng có thể khai thác.

Sách Chiến lược dữ liệu.

Nếu nhìn rộng hơn, dữ liệu còn gắn với khái niệm phát triển bền vững. Trong bối cảnh thế giới đối mặt với biến đổi khí hậu, khủng hoảng năng lượng và dịch bệnh toàn cầu, dữ liệu chính là công cụ giúp chúng ta tìm ra giải pháp tối ưu: từ quản lý tài nguyên thiên nhiên, phát triển năng lượng sạch đến kiểm soát dịch bệnh. Marr nhấn mạnh, chiến lược dữ liệu không chỉ để tối đa lợi nhuận, mà còn hướng đến một tương lai cân bằng và bền vững.

Vậy, lựa chọn đặt ra cho mỗi cá nhân và tổ chức hôm nay là gì? Đứng ngoài cuộc chơi dữ liệu, hay chủ động tham gia với sự chuẩn bị đúng đắn? Chúng ta có thể bắt đầu đơn giản từ việc nâng cao ý thức bảo mật thông tin cá nhân, biết sử dụng công cụ phân tích trong công việc, và quan trọng nhất là xây dựng tư duy chiến lược.

Chiến lược dữ liệu không hứa hẹn phép màu sau một đêm, nhưng mang lại nền tảng vững chắc để bất kỳ ai cũng có thể bắt đầu hành trình khai phá giá trị dữ liệu. Đọc cuốn sách này, chúng ta sẽ hiểu rằng dữ liệu không còn là câu chuyện của tương lai xa, mà là tài sản đang hiện hữu ngay trong tay. Nếu không hành động hôm nay, có lẽ chúng ta sẽ bỏ lỡ một cơ hội lớn để bước vào kỷ nguyên mới.

Câu hỏi còn lại: bạn sẽ chỉ đứng nhìn dữ liệu như những con số vô tri, hay bắt đầu viết nên chiến lược riêng cho mình?