Bộ Quốc phòng Ukraine hôm 25/11 thông báo đã tập kích tỉnh Rostov, tây nam Nga, bằng tên lửa hành trình Neptune và máy bay không người lái (UAV) tự sát Bars dùng động cơ phản lực.
Giới chức Ukraine tuyên bố đánh trúng máy bay A-60 trang bị vũ khí laser tại nhà máy của hãng Beriev ở thành phố Taganrog, cũng như một nhà máy chế tạo UAV, cảng dầu mỏ tại Novorossiysk, nhà máy lọc dầu Tupase và một bệ phóng của tổ hợp phòng không S-400.
Video được công bố cùng ngày, dường như do người dân địa phương ghi hình, cho thấy máy bay A-60 đang cháy và xuất hiện vụ nổ lớn bên trên. Ảnh vệ tinh thương mại chụp sau đó cho thấy chiếc A-60 bị phá hủy hoàn toàn, trong khi máy bay thử nghiệm A-52LL đậu gần đó cũng bị hư hại nặng.
Tài khoản mạng xã hội Fighter Bomber, được cho là của phi công tiêm kích Nga, cho biết Ukraine đã sử dụng khoảng 50 UAV và ba tên lửa trong đòn tập kích sân bay.
"Các khẩu đội phòng không đã làm rất tốt. Không có thương vong, lực lượng không quân, trang thiết bị phục vụ chiến dịch đặc biệt và hạ tầng sân bay không chịu tổn thất. Cơ sở vẫn duy trì tình trạng sẵn sàng chiến đấu. Chúng ta từng không có ngân sách để tháo dỡ chiếc A-60, giờ vấn đề đã được giải quyết", phi công này cho hay.
Nguyên mẫu A-60 thực hiện chuyến bay cuối cùng vào năm 2016 và nằm tại bãi đỗ sân bay suốt gần 10 năm qua. Máy bay A-52LL được cải tạo từ vận tải cơ Il-76 để thử nghiệm các bộ phận cho máy bay cảnh báo sớm A-100, cất cánh lần cuối cùng từ năm 2018 và cũng đang chờ tháo dỡ.
"Toàn bộ cơ sở đã sơ tán từ trước. Phần lớn sân bay Nga hiện nay đều bố trí mục tiêu giả là máy bay loại biên, chúng đã hoàn thành nhiệm vụ một cách hoàn hảo. Hai phi cơ tại Taganrog đã mục nát và từng bị tấn công trong những đòn tập kích trước đó, song thiệt hại không nghiêm trọng như lần này", phi công Nga cho hay.
Máy bay A-60 do Phòng thiết kế Beriev phát triển từ thập niên 1970, được hoán cải từ vận tải cơ Il-76MD và mang theo tổ hợp vũ khí laser chuyên đối phó khí cầu tầm cao.
Nguyên mẫu đầu tiên mang tên mã Izdeliye 1A thực hiện chuyến bay thử ngày 19/8/1981. Máy phát laser được đặt trong khoang hàng, còn hệ thống gương phản chiếu được đặt trong khoang kín trên lưng máy bay. Pháo laser của A-60 có tầm bắn khoảng 40 km và có thể chiếu tia liên tục trong 50 giây.
Hệ thống dẫn bắn gồm radar Ladoga-3 với đĩa thu phát đường kính 1,5 m lắp ở mũi máy bay và tổ hợp chiếu xạ mục tiêu bằng laser, cho phép phát hiện và bám bắt khí cầu ở khoảng cách tối đa 70 km. Trong cuộc thử nghiệm ngày 27/4/1984, máy bay A-60 hoạt động ở độ cao 10 km đã bắn hỏng khí cầu ở khu vực cách thủ đô Moskva khoảng 700 km.
Izdeliye 1A bị cháy trong sự cố ở sân bay Chkalovsky năm 1988. Nguyên mẫu thứ hai mang tên Izdeliye 1A2 bắt đầu thử nghiệm từ giữa năm 1991, nhưng quá trình này chấm dứt sau đó hai năm do thiếu kinh phí.
Chương trình A-60 tái khởi động cuối năm 2002, nhằm mục đích phát triển vũ khí laser trên không để "chọc mù" cảm biến quang học và hồng ngoại trên vệ tinh do thám của đối thủ.
Thứ trưởng Quốc phòng Nga Alexsey Krivoruchko hồi năm 2019 cho biết dự án đang thử nghiệm các hệ thống laser công suất cao khác nhau và dự kiến lắp đặt trên máy bay trong những năm tới. Tuy nhiên, không rõ tiến độ của chương trình, nhất là khi chiếc A-60 duy nhất đã nằm sân từ lâu.
Nguyễn Tiến (Theo AFP, AP, War Zone)
47 Nguyễn Tuân, Phường Thanh Xuân, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.
Điện thoại: 1900 98 98 36
Fax: 045625169
Email: info@daisan.vn