Ukraine, châu Âu thu được gì từ cuộc họp với Tổng thống Trump

Các lãnh đạo châu Âu và Tổng thống Volodymyr Zelensky ngày 18/8 tới Nhà Trắng gặp Tổng thống Mỹ Donald Trump bàn về cách chấm dứt chiến sự Ukraine. Sự hiện diện của Tổng thư ký NATO, chủ tịch Ủy ban châu Âu cùng lãnh đạo Anh, Pháp, Đức, Italy và Phần Lan nhằm thể hiện sự ủng hộ với ông Zelensky, do lo ngại ông Trump có thể gây sức ép, buộc Ukraine phải chấp nhận một thỏa thuận có lợi cho Nga.

Sau khi đón tiếp các lãnh đạo châu Âu tại Nhà Trắng, ông Trump gặp và hội đàm riêng với ông Zelensky. Sau đó, họ cùng các lãnh đạo châu Âu họp chung, trong sự kiện được Tổng thư ký NATO mô tả là "thành công". Hai bên vẫn còn những khác biệt, nhưng các lãnh đạo châu Âu dường như đã thay đổi được phần nào quan điểm của ông Trump sau vài giờ thảo luận.

Vai trò của Mỹ trong đảm bảo an ninh cho Ukraine hậu xung đột là nội dung chính trong các cuộc thảo luận. Các lãnh đạo châu Âu và ông Zelensky muốn biết ông Trump sẽ sử dụng nguồn lực gì để đảm bảo rằng khi các bên đạt thỏa thuận hòa bình, Nga sẽ không tấn công Ukraine một lần nữa.

Trong cuộc gặp với ông Zelensky, ông Trump bày tỏ sự hài lòng với cách Tổng thống Ukraine mặc trang phục mang phong cách chính khách hơn, gồm áo khoác đen, áo sơ mi đen và quần tây đen, thay vì bộ đồ lính như trước đây. "Tôi thích nó", ông nói, thể hiện thiện cảm rõ ràng khi đón ông Zelensky.

Sau cuộc hội đàm, ông tuyên bố sẽ không loại trừ khả năng triển khai binh sĩ Mỹ đến Ukraine để gìn giữ hòa bình. Nhưng đây không phải một cam kết vững chắc, bởi Tổng thống Mỹ tuyên bố vấn đề "ai sẽ làm gì" cần được thảo luận sau với các lãnh đạo châu Âu.

Sau cuộc họp với các lãnh đạo châu Âu, vấn đề vẫn chưa được làm rõ. "Chúng tôi đã thảo luận về các bảo đảm an ninh cho Ukraine, sẽ do nhiều quốc gia châu Âu cung cấp và phối hợp với Mỹ", ông Trump cho biết, không nêu cụ thể Mỹ sẽ có vai trò thế nào trong quá trình đảm bảo an ninh cho Ukraine.

Dù Tổng thống Trump không cam kết bất cứ điều gì, việc ông không loại trừ phương án đảm bảo an ninh cho Ukraine có thể là dấu hiệu cho thấy sự thay đổi lớn trong cách tiếp cận của ông, CNN bình luận. Ông Trump trước đây thường xuyên cam kết giữ Mỹ tránh khỏi các cuộc xung đột bên ngoài, thậm chí một số thành viên nội các còn ủng hộ Washington giảm mạnh vai trò hỗ trợ Ukraine.

Động thái có thể giúp ông Zelensky dễ dàng chấp nhận những nội dung khác trong một thỏa thuận tiềm năng hơn, theo giới quan sát.

Một số lãnh đạo châu Âu, như Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Đức Friedrich Merz, cũng tìm cách lấy lòng ông Trump bằng cách trình bày các mục tiêu của họ như thể đó chính là ý tưởng của Tổng thống Mỹ. Họ nhấn mạnh cần ngừng bắn ngay lập tức và Mỹ có cam kết đảm bảo an ninh mạnh mẽ cho Ukraine.

Ông Trump dường như rất hài lòng với điều đó. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ bác bỏ phương án ngừng bắn và không làm rõ Mỹ sẽ cung cấp những gì cho Ukraine để củng cố năng lực phòng thủ trong khuôn khổ bất kỳ thỏa thuận nào. Thay vào đó, ông mô tả ông Putin như một người đang nóng lòng muốn chấm dứt chiến sự.

"Tôi không nghĩ có bất cứ vấn đề nào quá phức tạp cả. Tôi tin giờ là lúc mọi người muốn hành động. Tôi đã quen biết Tổng thống Putin trong thời gian dài, có mối quan hệ tốt với ông ấy. Tôi nghĩ ông Putin cũng đang muốn tìm câu trả lời", ông Trump nói.

Theo các nguồn tin, ông Trump có lúc đã dừng cuộc họp với các lãnh đạo châu Âu ở Phòng Đông để điện đàm khoảng 40 phút với ông Putin.

"Nga nói họ sẽ bác bỏ một lệnh ngừng bắn, còn Tổng thống Trump tuyên bố ông có thể thiết lập thỏa thuận hòa bình mà không cần ngừng bắn", ông Macron trả lời báo giới sau cuộc họp. "Chúng tôi đều đáp lại rằng 'chúng ta không thể đàm phán thỏa thuận hòa bình khi mà bom vẫn còn được thả'".

Ông Trump vẫn hướng đến một cuộc gặp thượng đỉnh ba bên gồm lãnh đạo Mỹ, Nga và Ukraine để thương lượng chấm dứt chiến sự. "Nếu không, giao tranh còn tiếp diễn. Nếu có, chúng ta có một cơ hội tốt để thực hiện mục tiêu", ông Trump nói.

Trong cuộc họp, Tổng thống Pháp Macron đã tận dụng lượt phát biểu của ông trước truyền thông để đề xuất về một cuộc họp 4 bên, với một lãnh đạo châu Âu tham gia.

"Bởi vì khi đề cập đến đảm bảo an ninh, chúng ta đang nói về an ninh của cả lục địa châu Âu", ông chủ Điện Elysee nói.

Nhưng dường như ông Trump không hoan nghênh ý tưởng này, ít nhất là trong ngắn hạn. Trong bài viết trên Truth Social, Tổng thống Mỹ chỉ thông báo một cuộc gặp thượng đỉnh Nga - Ukraine đang được thu xếp, nhưng chưa ấn định thời gian và địa điểm, sau đó sẽ là một cuộc gặp ba bên, gồm cả Mỹ.

Giới chức Mỹ hy vọng cuộc gặp sẽ sớm diễn ra. Thủ tướng Đức Merz nói rằng trong cuộc điện đàm với Tổng thống Trump, phía Nga đã đồng ý gặp ông Zelensky trong vòng hai tuần tới, trong khi Nhà Trắng và Điện Kremlin đều không đề cập cụ thể việc này.

Tổng thống Pháp Macron đánh giá kết quả đáng chú ý nhất từ cuộc gặp với Tổng thống Trump là Mỹ sẵn sàng thảo luận về đảm bảo an ninh cho Ukraine. Ông thông báo "Liên minh sẵn sàng hỗ trợ Ukraine" được thiết lập từ tháng 2 hiện đã gồm 30 quốc gia, cho thấy châu Âu sẵn sàng bảo vệ an ninh Ukraine.

Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb mô tả cuộc gặp "mang tính xây dựng" còn Thủ tướng Anh Keir Starmer nói "đã có tiến triển thực sự", tạo ra kết quả thực chất về đảm bảo an ninh. Nếu ông Trump coi ông Putin là trở ngại, Mỹ có thể gia tăng sức ép lên Nga lần nữa, các lãnh đạo châu Âu đánh giá.

Với Tổng thống Zelensky, ông đã có một cuộc gặp thân thiện hơn nhiều so với hồi tháng 2, khi lãnh đạo Ukraine đấu khẩu gay gắt với ông chủ Nhà Trắng trước truyền thông ở Phòng Bầu dục. Ông đã trao đổi với Tổng thống Trump về bản đồ thể hiện các vùng lãnh thổ đang Nga đang kiểm soát.

Ông Zelensky thêm rằng các nước đồng minh của Ukraine sẽ vạch ra chi tiết đảm bảo an ninh trong trường hợp đạt được thỏa thuận hòa bình với Nga. Trong số này có kế hoạch để Ukraine mua 90 tỷ USD vũ khí Mỹ từ nguồn tài trợ của châu Âu.

Một cố vấn của Tổng thống Ukraine nói ông Zelensky hài lòng về cuộc gặp, và những đảm bảo an ninh từ Mỹ và châu Âu là kết quả đáng kể.

"Họ rất, rất vui với điều này", cố vấn nói với Washington Post.

Như Tâm (Theo Washington Post, CNN)