Từ vụ Mailisa: Khoe giàu để phạm pháp

Không có con đường tắt nào dẫn đến thành công bền vững ngoài con đường tuân thủ pháp luật và tôn trọng quyền lợi người tiêu dùng.

Ngày 21-11-2025, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu khởi tố vụ án buôn lậu quy mô lớn liên quan đến Công ty TNHH thẩm mỹ viện Mailisa. Nhiều bị can bị bắt giữ, trong đó có bà Phan Thị Mai (Mailisa) và chồng là ông Hoàng Kim Khánh.

Điều gây chấn động không chỉ là số tiền thu lợi bất chính hàng nghìn tỉ đồng mà là cách Mailisa, một thương hiệu thành lập từ năm 1998 với hơn 17 chi nhánh trên toàn quốc đã sử dụng hình ảnh doanh nghiệp uy tín để che giấu hoạt động buôn lậu có tổ chức.

Vụ Mailisa không phải trường hợp đơn lẻ. Mới đây cặp đôi nghệ sĩ Lương Bằng Quang và Ngân 98 bị bắt giữ với cáo buộc đưa hối lộ và sản xuất thực phẩm chức năng giả.

Trước đó TikToker Phó Đức Nam (Mr. Pips) gây chấn động hơn khi Công an Hà Nội gọi đây là vụ lừa đảo ngoại hối và chứng khoán lớn nhất từng xảy ra tại Việt Nam. Nam sử dụng hình ảnh cuộc sống xa hoa trên TikTok để thu hút người muốn làm giàu nhanh, lập 44 văn phòng, tuyển hơn 1.000 nhân viên và tạo ra các nền tảng giao dịch giả mạo, lừa hơn 2.660 nạn nhân.

Ở các nước trên thế giới nhiều vụ việc còn ấn tượng hơn. Elizabeth Holmes là người sáng lập Theranos, từng được Forbes gọi là nữ tỉ phú tự thân trẻ tuổi nhất nước Mỹ với tài sản 4,5 tỉ USD năm 2015.

Cô tự nhận là "Steve Jobs phiên bản nữ", hứa hẹn cách mạng hóa xét nghiệm máu. Nhưng tháng 11-2022, Holmes bị kết án 135 tháng tù vì lừa dối nhà đầu tư hàng trăm triệu USD.

Công nghệ của Theranos không hoạt động như quảng cáo nhưng danh tiếng của cô trên Forbes, Fortune đủ để các nhà đầu tư tin tưởng rót tiền.

Billy McFarland và Fyre Festival năm 2017 là ví dụ khác. Lễ hội âm nhạc xa hoa được quảng cáo bởi siêu mẫu Kendall Jenner, Bella Hadid. Vé bán từ 500 đến 12.000 USD. Nhưng khách đến chỉ thấy lều cứu trợ và bánh sandwich phô mai.

Theo Bộ Tư pháp Mỹ, McFarland lừa đảo hơn 26 triệu USD. Tháng 10-2018, anh ta bị kết án 6 năm tù. Điều đáng nói là ngay cả khi đang tại ngoại chờ xét xử, McFarland vẫn tiếp tục lừa đảo qua Công ty NYC VIP Access, bán vé giả cho Met Gala, Burning Man.

Markus Braun là CEO của Wirecard AG, một công ty thanh toán điện tử Đức, thành viên DAX 30. Tháng 6-2020, Wirecard thừa nhận 1,9 tỉ EUR trong tài khoản ủy thác ở châu Á có khả năng không tồn tại. Công ty phá sản. Theo tòa Munich, Wirecard làm giả báo cáo tài chính nhiều năm. Tổng thiệt hại ước tính 30 tỉ EUR. Braun vẫn đang hầu tòa, đối mặt với 15 năm tù.

Phân tích các vụ án cho thấy mô típ rõ ràng, đó là dùng danh tiếng tạo niềm tin, niềm tin hạ thấp cảnh giác và sự mất cảnh giác mở đường cho tội phạm.

Thứ nhất, họ xây dựng hình ảnh thành công bài bản. Mailisa với 17 chi nhánh sang trọng, Holmes trên Forbes, Mr. Pips khoe xe sang biệt thự trên TikTok.

Thứ hai, họ khai thác hiệu ứng đám đông. Khi Forbes ca ngợi Holmes, người ta ngừng đặt câu hỏi. Khi siêu mẫu quảng cáo Fyre Festival, fan tin theo. Khi Mailisa có 17 chi nhánh hoạt động lâu năm, khách hàng cho rằng đây là thương hiệu đáng tin.

Thứ ba, họ tạo lớp vỏ bọc hợp pháp hoàn hảo. Mailisa có đầy đủ giấy phép kinh doanh, Wirecard được kiểm toán bởi Ernst & Young, Mr. Pips lập 44 văn phòng với 1.000 nhân viên.

Thứ tư, họ lợi dụng tâm lý FOMO (nỗi sợ bị bỏ lỡ những trải nghiệm, cơ hội hấp dẫn mà người khác đang có được). Theranos hứa về cuộc cách mạng y tế, Mr. Pips hứa làm giàu nhanh, Fyre Festival hứa trải nghiệm xa hoa độc nhất, Mailisa hứa mỹ phẩm chất lượng Hong Kong.

Thời đại mạng xã hội khiến việc tạo hình ảnh giả trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Mr. Pips không cần thực sự giàu, anh chỉ cần trông giàu trên TikTok. Toàn cầu hóa tạo kẽ hở pháp lý. Mailisa mua hàng Quảng Châu, làm giấy tờ Hong Kong, bán ở Việt Nam.

Với người tiêu dùng, qua vụ án Mailisa đã có bài học rõ ràng đừng tin tuyệt đối vào thương hiệu lâu năm, người nổi tiếng, hay hình ảnh sang trọng. Hãy kiểm tra độc lập thông tin trên trang chính thức của cơ quan quản lý.

Đặt câu hỏi ngay cả khi sản phẩm do thần tượng quảng cáo. Với doanh nghiệp chân chính, đây là lời nhắc nhở về tầm quan trọng của tuân thủ pháp luật. Chi phí để làm đúng luôn thấp hơn giá phải trả khi vi phạm.

Với cơ quan quản lý, thách thức là phải chặt chẽ hơn. Không thể chỉ dựa vào giấy tờ đẹp. Cần cơ chế kiểm tra ngẫu nhiên, xác minh độc lập, chia sẻ thông tin liên ngành, hợp tác quốc tế.

Vụ Mailisa một lần nữa khẳng định dù ngụy trang tinh vi đến đâu, dù có danh tiếng lớn ra sao, tội phạm vẫn là tội phạm.

Holmes ngồi tù 11 năm. McFarland 6 năm. Ngân 98 và Lương Bằng Quang đối mặt với 12-20 năm tù.

Pháp luật có thể không phát hiện ngay nhưng cuối cùng vẫn sẽ lật tẩy và xử lý nghiêm minh.

Không có con đường tắt nào dẫn đến thành công bền vững ngoài con đường tuân thủ pháp luật và tôn trọng quyền lợi người tiêu dùng.