Trung Quốc phá 'lời nguyền thiết kế' từng khiến Mỹ phải dừng dự án

Một nhóm nghiên cứu Trung Quốc tuyên bố đã phát triển nền tảng phần mềm mang tính cách mạng, có thể hỗ trợ kỹ thuật then chốt cho thế hệ chiến đấu cơ tàng hình tiếp theo.
![]() |
Chương trình máy bay tàng hình không người lái X-47B của Mỹ đã bị hủy bỏ cách đây 10 năm. Ảnh: US Navy. |
Các kỹ sư hàng không vũ trụ Trung Quốc cho biết nền tảng mới cho phép thiết kế máy bay với số lượng biến số gần như không giới hạn mà không làm tăng tải tính toán - điều từ lâu được xem là bất khả thi trong ngành hàng không.
Họ gọi đột phá này là “phá bỏ lời nguyền không gian thiết kế đa chiều”, đồng thời sử dụng dự án máy bay không người lái tàng hình X-47B của Hải quân Mỹ - vốn từng được ca ngợi nhờ khả năng hạ cánh trên tàu sân bay và tiếp nhiên liệu tự động - để minh họa nguyên lý vận hành hệ thống, theo SCMP.
Dự án X-47B bị hủy bỏ năm 2015 vì không thể giải quyết những mâu thuẫn kỹ thuật giữa các yếu tố tàng hình, khí động học và lực đẩy động cơ. Tuy nhiên, phần mềm mới của Trung Quốc đã cải tiến vượt bậc thiết kế X-47B với 740 biến số, bao gồm giảm lực cản, giảm diện tích phản xạ radar, tăng lực đẩy mà vẫn duy trì sự ổn định luồng khí.
“Các thuật toán tối ưu hóa toàn cục truyền thống đều gặp vấn đề nan giải về chiều không gian thiết kế”, nhóm nghiên cứu do ông Huang Jiangtao thuộc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Khí động học Trung Quốc viết trong một bài báo được bình duyệt, đăng trên tạp chí Acta Aeronautica et Astronautica Sinica đầu tháng này.
Theo nhóm nghiên cứu, hình dạng các bộ phận như mép trước cánh hay ống hút gió động cơ không chỉ ảnh hưởng đến độ mượt mà của chuyến bay mà còn quyết định mức độ dễ bị radar đối phương phát hiện. Việc cân bằng giữa tính khí động học và khả năng tàng hình vẫn là thách thức kỹ thuật trọng yếu trong thiết kế chiến đấu cơ hiện đại.
Số lượng biến số càng nhiều thì độ phức tạp tính toán càng tăng theo cấp số nhân. Để vượt qua bài toán này, nhóm của ông Huang đã đề xuất phương pháp tính toán độ nhạy hình học dựa trên điều kiện biên trở kháng, phù hợp với bài toán tối ưu có quy mô thiết kế lớn.
“Phương pháp này tách biệt hoàn toàn chi phí tính gradient khỏi số lượng biến số thiết kế”, nhóm nghiên cứu khẳng định.
Điều này cho phép tối ưu hóa đồng thời khí động học và khả năng tàng hình, bao gồm cả cấu hình có phủ vật liệu hấp thụ sóng radar - một bước tiến có thể “hỗ trợ kỹ thuật thiết yếu cho sự phát triển máy bay tàng hình thế hệ mới”.
Đột phá này diễn ra trong bối cảnh các chương trình phát triển tiêm kích thế hệ thứ sáu trên thế giới đang gặp khó khăn. Trong khi Mỹ hủy bỏ dự án Next Generation Air Dominance và mẫu F-47 có nguy cơ bị trì hoãn, Trung Quốc được cho là đang phát triển song song hai chiến đấu cơ thế hệ mới là J-36 và J-50 cùng với các dòng UAV tàng hình.
Khác với phương pháp truyền thống vốn dựa vào sức mạnh tính toán khổng lồ, nhóm của ông Huang ứng dụng mô hình DeepSeek với trọng tâm là hiệu suất.
Họ sử dụng mô hình trường thống nhất để tích hợp vật liệu hấp thụ radar trực tiếp vào phương trình độ nhạy khí động; đồng thời tái sử dụng kết quả mô phỏng điện từ và chuyển các phép tính quy mô hàng nghìn tỷ thành phép toán ma trận dễ xử lý hơn.
Trong bối cảnh ngân sách quốc phòng tăng vọt trên toàn cầu, phần mềm thiết kế mới này có thể giúp Trung Quốc tiết kiệm rất nhiều thời gian và nguồn lực.
"Thiết kế này cung cấp hỗ trợ kỹ thuật quan trọng cho quá trình phát triển máy bay tàng hình thế hệ tiếp theo", nhóm của Huang cho biết.
Những cuốn sách để hiểu về Trung Quốc
Mục Thế giới giới thiệu tới độc giả các cuốn sách nên đọc để hiểu thêm về Trung Quốc - một trong những cường quốc châu Á và đối tác hàng đầu của Việt Nam trên nhiều lĩnh vực.
Độc giả có thể xem thêm tại đây.