Stress, mất ngủ làm tăng nguy cơ rối loạn mỡ máu - Báo VnExpress

Mỡ máu cao (rối loạn lipid máu) là tình trạng gia tăng cholesterol xấu (LDL) hay chất béo trung tính (triglycerides) hoặc cả hai ở trong máu. Cholesterol có mặt ở khắp các bộ phận trong cơ thể, giúp cơ thể phát triển và hoạt động bình thường. Tuy nhiên, sự mất cân bằng cholesterol có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, nhất là bệnh tim mạch.

ThS.BS Trần Quốc Việt, khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, giải thích khi căng thẳng, tuyến thượng thận tiết ra nhiều cortisol. Đây là hormone giúp cơ thể chống lại stress trong ngắn hạn, nhưng nếu kéo dài chúng kích thích gan tăng sản xuất cholesterol, nhất là LDL.

Không chỉ stress, mất ngủ thường xuyên cũng tác động tiêu cực đến quá trình chuyển hóa lipid. Khi thiếu ngủ, cơ thể tăng sản xuất cortisol và giảm nhạy cảm insulin, khiến mỡ máu khó kiểm soát. Bác sĩ Việt cho biết người ngủ dưới 5 tiếng mỗi đêm có nồng độ LDL cao hơn đáng kể so với nhóm ngủ đủ 7-8 tiếng.

Khi căng thẳng và mất ngủ, nhiều người còn có xu hướng ăn nhiều đồ ngọt, thực phẩm chiên rán hoặc uống rượu bia để giải tỏa tâm trạng. Những thói quen này càng làm lượng cholesterol trong máu tăng nhanh, tạo thành vòng luẩn quẩn khó kiểm soát.

Rối loạn mỡ máu là bệnh lý diễn tiến âm thầm, thường không có triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Nồng độ cholesterol trong máu quá cao, nhất là LDL, sẽ dễ hình thành các mảng bám trong lòng mạch máu, làm hẹp hoặc tắc lòng động mạch. Người bệnh chỉ bắt đầu có biểu hiện khi đã xuất hiện biến chứng, triệu chứng thường gặp như đau tức ngực, tê bì tay chân, hoa mắt, chóng mặt hoặc tăng huyết áp. Nếu không được kiểm soát kịp thời, rối loạn mỡ máu có thể dẫn đến nhồi máu cơ tim, đột quỵ não, tắc mạch ngoại biên và nhiều bệnh tim mạch nguy hiểm khác.

Tại Viện Nam, theo Tổng hội Y học, có gần 50% người trưởng thành sống tại thành thị bị mỡ máu cao. Bác sĩ Việt cho biết hiện, tỷ lệ người trẻ mắc bệnh tim mạch đang tăng lên, có bệnh nhân nhồi máu cơ tim ở tuổi ngoài 20. "Ngoài lối sống thiếu lành mạnh, stress kéo dài là yếu tố nguy cơ quan trọng thúc đẩy bệnh tim mạch ở người trẻ", bác sĩ Việt nói, thêm rằng kiểm soát các chỉ số mỡ máu, giữ mức cholesterol xấu ở ngưỡng an toàn giúp phòng ngừa bệnh tim mạch. Mọi người nên kiểm tra sức khỏe định kỳ, nhất là người có yếu tố nguy cơ cao như stress kéo dài, mất ngủ, hút thuốc lá, béo bụng, tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch.

Rối loạn mỡ máu có thể kiểm soát được bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt, điều chỉnh giấc ngủ, giảm căng thẳng. Mọi người nên duy trì thói quen ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm, tránh thức khuya, đi ngủ và thức dậy vào những thời điểm cố định hàng ngày. Vận động nhẹ nhàng, tập yoga, thiền, đi bộ hoặc nghe nhạc thư giãn giúp giảm căng thẳng. Hạn chế thực phẩm chiên rán, thịt đỏ, đồ chế biến sẵn, tăng cường rau xanh, cá béo, các loại hạt giàu omega-3. Tránh lạm dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá - những chất làm trầm trọng thêm tình trạng căng thẳng. Trường hợp mỡ máu tăng cao rõ rệt hoặc có bệnh tim mạch kèm theo, bác sĩ mới chỉ định dùng thêm thuốc hạ mỡ máu.

Ly Nguyễn