Phó giáo sư Nguyễn Lân Hiếu giải thích tin đồn 'ho cứu đột quỵ'

Theo Phó giáo sư Nguyễn Lân Hiếu, nghiệm pháp gây ho đã được sử dụng từ rất lâu nhưng các nghiên cứu trên diện rộng không cho thấy hiệu quả cao.

Những ngày qua, mạng xã hội lan truyền câu chuyện về một biện pháp "đơn giản nhưng thần kỳ" cứu sống bệnh nhân: "Đứng lên và ho thật mạnh sẽ bắn bay được cục máu đông gây tắc nghẽn mạch". 

Một người phụ nữ tên C.N. chia sẻ, khi đang trên xe ô tô, cô lên cơn đau tim. Người chồng ngồi bên cạnh đã giục vợ "ho đi, ho đi". Sau khi người vợ cố ho, triệu chứng đỡ dần. Bài viết nhanh chóng phổ biến trên mạng xã hội.

Phó giáo sư Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, cho rằng cần cẩn trọng với thông tin này. Bản thân Phó giáo sư Hiếu cũng nhận được tin nhắn của bạn bè hỏi về tác dụng của việc gây ho giúp "bắn bay cục máu đông". 

"Thật ra tôi đã sử dụng nghiệm pháp gây ho từ rất lâu, khi bắt đầu bước chân vào ngành tim mạch can thiệp. Đó là trong trường hợp bệnh nhân nằm trên bàn chụp mạch vành xuất hiện tình trạng nhịp tim chậm, huyết áp thấp gây thiếu máu lên não. 

Lúc này, chúng tôi thường bảo bệnh nhân ho lên vài tiếng để tăng cường lượng máu về tim vì áp lực trong lồng ngực tăng lên, có thể giúp bệnh nhân duy trì ý thức trong vài giây. Đã có nghiên cứu thực nghiệm trên tình nguyện viên khỏe mạnh ho có thể tăng lượng máu về tim lên đến 700ml", Phó giáo sư Hiếu cho hay. 

Bác sĩ Hiếu nói, đây có thể là biện pháp tạm thời trong các bối cảnh như phòng thông tim can thiệp, khi bệnh nhân tỉnh táo và được theo dõi liên tục bằng máy ghi điện tâm đồ. Điều dưỡng hoặc bác sĩ có thể hướng dẫn bệnh nhân ho mạnh khi phát hiện rối loạn nhịp tim đột ngột.

Tuy nhiên, y học là môn khoa học thực chứng nên các nghiên cứu trên diện rộng không cho thấy hiệu quả "thần tiên" của liệu pháp gây ho. Khái niệm hồi sức tim phổi bằng ho (CPR ho) không được khuyến cáo sử dụng thường quy khi cấp cứu ngừng tuần hoàn. 

Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) cũng đã đưa qua quan điểm của mình: Không xác nhận CPR ho. 

"CPR ho không nên được dạy trong các khóa học hồi sức tim phổi của người cứu hộ không chuyên vì không hữu ích bên ngoài bệnh viện. Tình trạng không phản ứng của người bệnh báo hiệu sự cố khẩn cấp, không thể thực hiện CPR ho. Nếu loay hoay cố bắt bệnh nhân ho sẽ làm chậm thời gian vàng của hồi sức tim phổi", Phó giáo sư Hiếu nhấn mạnh.

Khuyến nghị của AHA vẫn là nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo của ngừng tim - mất phản ứng đột ngột và không thở bình thường, sau đó gọi cấp cứu và bắt đầu hồi sức tim phổi. 

Phó giáo sư Hiếu cũng chung quan điểm trên và khuyến cáo đây là phương pháp không hiệu quả với tất cả bệnh nhân. Vì vậy, không nên hoãn việc điều trị bằng các biện pháp như dùng thuốc, sốc điện chuyển nhịp, phá rung... "Không thần thánh hóa, không cố ép người đang có dấu hiệu nguy hiểm đến tính mạng phải ho cho bằng được", vị chuyên gia này khuyên.