Phát hiện bất ngờ về cách dự đoán tuổi thọ của con người

Độ "trẻ" của não bộ có thể dự đoán tuổi thọ con người. Ảnh: Pexels.

Chúng ta thường kỷ niệm sinh nhật vào cùng một ngày mỗi năm, nhưng sự thật là các bộ phận khác nhau trong cơ thể lại lão hóa với tốc độ khác nhau. Một nghiên cứu mới được công bố trên trang Nature Medicine vào ngày 9/7 vừa qua cho thấy độ tuổi sinh học của não có thể là yếu tố dự đoán về tuổi thọ.

Não trẻ, sống lâu

Nhóm nghiên cứu thực hiện công trình này là các nhà khoa học đến từ Đại học Stanford (Mỹ). Họ đã áp dụng kỹ thuật phân tích máu dựa trên dữ liệu của 44.498 người (độ tuổi 40-70) trong cơ sở dữ liệu nghiên cứu sức khỏe tại Vương quốc Anh. Phân tích này giúp họ ước tính độ tuổi sinh học của 11 cơ quan chính trong cơ thể, bao gồm não bộ.

Độ tuổi sinh học của các cơ quan trong cơ thể được so sánh với hồ sơ sức khỏe của người tham gia trong suốt thời gian theo dõi, kéo dài tối đa 17 năm. Kết quả cho thấy càng nhiều cơ quan bị lão hóa, nguy cơ tử vong trong giai đoạn này càng cao

Nếu phải chọn một cơ quan đại diện tốt nhất, nhóm nghiên cứu chọn não bộ. Dữ liệu cho thấy những người có độ tuổi sinh học của não trẻ hơn thường có tuổi thọ cao hơn.

“Não là cánh cửa dẫn đến tuổi thọ kéo dài. Nếu bạn có một bộ não già, khả năng tử vong sẽ tăng lên. Nếu bạn có một bộ não trẻ, nhiều khả năng bạn sẽ sống lâu hơn", nhà thần kinh học Tony Wyss-Coray, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết.

Để làm rõ kết quả, nhóm nghiên cứu thực hiện xét nghiệm máu bằng cách đo mức độ protein và liên kết các protein đó với các cơ quan sản sinh ra chúng. Thông qua các phép tính phức tạp, phương pháp này có thể chỉ ra mức độ hoạt động của từng cơ quan.

Đúng như dự đoán, cơ quan càng già, tức là càng có nhiều biểu hiện hao mòn qua mức tiêu thụ protein, khả năng mắc bệnh tại cơ quan đó càng cao. Càng nhiều cơ quan “già yếu”, nguy cơ bệnh tật hoặc tử vong sớm càng lớn.

Càng nhiều cơ quan già yếu, nguy cơ tử vong càng cao. Ảnh: Pexels.

Cần nhiều yếu tố khác

Tuy nhiên, số liệu về não mới là điều đáng chú ý nhất. Những người có bộ não “siêu già” (nằm trong top 7% về mức độ lão hóa cao) có khả năng tử vong trong vòng 15 năm, cao gần gấp đôi so với những người có tuổi não sinh học tương đồng với tuổi thực. Ngược lại, những người có bộ não “siêu trẻ” có nguy cơ tử vong thấp hơn 40%.

Nghiên cứu này cũng chỉ ra những mối liên hệ đáng chú ý khác. Cụ thể, so với những bộ não có tốc độ lão hóa bình thường, bệnh Alzheimer có khả năng xảy ra cao hơn khoảng 3,1 lần đối với những bộ não siêu già. Trong khi đó, những người có não siêu trẻ ít có nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer, thấp hơn 74% so với nhóm có độ tuổi não gần với tuổi thực.

Rất nhiều yếu tố góp phần làm tăng hoặc giảm khả năng tử vong hay mắc bệnh, và các nghiên cứu trước đó cũng cho thấy nghèo đói, béo phì và mức độ vận động thể chất đều có thể ảnh hưởng đến quá trình lão hóa của não.

Lão hóa não chỉ là một trong nhiều biến số liên quan đến tuổi thọ, từ việc sang đường cẩn thận đến thói quen ăn uống, tất cả đều góp phần quyết định con người sống được bao lâu. Vì thế, không thể nói rằng lão hóa não là nguyên nhân trực tiếp. Hơn nữa, nhóm nghiên cứu cũng dự đoán có khả năng tồn tại cơ chế hai chiều, cụ thể là bệnh tật cũng làm các cơ quan lão hóa nhanh hơn.

Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu của Đại học Stanford tin rằng việc xác định rõ những biến số ảnh hưởng lớn nhất và xây dựng một bức tranh toàn diện về các yếu tố liên quan đến bệnh tật, tử vong là điều cần thiết để tăng cơ hội sống khỏe mạnh khi về già.

“Theo cách tiếp cận này, chúng ta có thể tiến tới thử nghiệm trên người nhằm đánh giá tác động của các biện pháp kéo dài tuổi thọ đến độ tuổi sinh học của từng cơ quan trong từng cá nhân”, ông Wyss-Coray nhận định.