Ô tô không người lái cán tử vong người dừng đèn đỏ, ai chịu trách nhiệm?

(Dân trí) - Theo luật sư, vấn đề mấu chốt cần làm rõ là nguyên nhân vụ tai nạn. Từ đó xác định vụ việc có yếu tố lỗi của tài xế hay thuộc tình huống bất khả kháng.

Công an tỉnh Lâm Đồng đang tạm giữ tài xế Phạm Văn Công (38 tuổi, quê Nam Định) để xác minh vụ tai nạn làm một người chết tại phường B'Lao, thành phố Bảo Lộc. 

Theo công an, khoảng 17h ngày 17/5, tài xế Công đỗ xe container sát lề đường bên phải Quốc lộ 20, đoạn gần nút giao Lý Tự Trọng - Trần Phú rồi rời cabin để thực hiện giao dịch rút tiền. Tuy nhiên, chiếc xe sau đó bất ngờ di chuyển về phía trước và cán tử vong ông V. (60 tuổi, ở TP Bảo Lộc) đang dừng chờ đèn đỏ. 

Với diễn biến sự việc như trên, những vấn đề nào cần tập trung làm rõ? Tài xế Công có phải chịu trách nhiệm trước pháp luật hay không? 

Luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) đánh giá theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015, xe đầu kéo nói riêng và ô tô nói chung được coi là nguồn nguy hiểm cao độ. Chủ sở hữu, người chiếm hữu, sử dụng nguồn nguy hiểm cao độ có trách nhiệm bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra, trừ trường hợp sự kiện bất khả kháng hoặc lỗi hoàn toàn thuộc về nạn nhân.

Bởi vậy, vấn đề mấu chốt để xác định trách nhiệm pháp lý là nguyên nhân vụ tai nạn. Cần làm rõ việc chiếc xe bất ngờ di chuyển có yếu tố lỗi của tài xế không hay là sự kiện bất khả kháng. Từ đó, có thể đặt ra các giả thiết như sau: 

Thứ nhất, nếu kết quả xác minh cho thấy có yếu tố lỗi của tài xế trong việc dừng đỗ xe (VD: Dừng xe không đúng phần đường, không thực hiện các thao tác an toàn như kéo phanh tay, về số, tắt máy...), dẫn tới việc phương tiện bị trôi gây ra tai nạn chết người, đây là hành vi có dấu hiệu vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.

Theo Điều 18 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, tài xế khi dừng xe không được tắt máy, không được rời vị trí lái, trừ trường hợp rời khỏi vị trí lái để đóng, mở cửa xe, xếp dỡ hàng hóa, kiểm tra kỹ thuật xe nhưng phải sử dụng phanh đỗ xe hoặc thực hiện biện pháp an toàn khác.

Đối với việc đỗ xe, tài xế chỉ được rời khỏi xe khi đã sử dụng phanh đỗ xe hoặc thực hiện biện pháp an toàn khác. Xe đỗ trên đoạn đường dốc phải đánh lái về phía lề đường, chèn bánh.

Như vậy, trước tiên cần làm rõ việc tài xế đã tắt máy phương tiện hay chưa. Nếu chưa tắt máy, đây thuộc trường hợp dừng xe. Khi đó, việc người này rời khỏi cabin để đi rút tiền là hành vi vi phạm quy định về dừng xe. 

Trường hợp đã tắt máy, cần làm rõ người này đã tuân thủ các quy tắc về an toàn như kéo phanh tay, tắt máy, về số và chèn bánh (trường hợp đường dốc) hay chưa. Nếu có dấu hiệu của việc chưa tuân thủ các nguyên tắc an toàn hoặc thực hiện một cách cẩu thả, dẫn tới tai nạn chết người, người này có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015. 

Với tình tiết định khung làm chết 1 người, khung hình phạt người này có thể đối mặt là phạt tiền 30-100 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù 1-5 năm.

Thứ hai, nếu tại thời điểm dừng xe, tài xế đã tuân thủ đầy đủ các quy tắc an toàn về dừng đỗ xe mà phương tiện vẫn bất ngờ di chuyển, nằm ngoài tầm kiểm soát của tài xế và tài xế đã áp dụng mọi biện pháp để ngăn tai nạn xảy ra nhưng bất thành, đây có thể coi là tình huống bất khả kháng. 

Nếu kết quả xác minh rơi vào tình huống này, trách nhiệm pháp lý về hành vi có dấu hiệu Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ có thể được miễn trừ.

Ngoài ra, cơ quan chức năng cũng sẽ tiến hành kiểm tra chất lượng phương tiện, từ đó làm rõ việc phương tiện bất ngờ di chuyển có dấu hiệu của việc thiếu kiểm tra, bảo dưỡng, đảm bảo an toàn cho phương tiện trước khi lưu thông hay không. Từ kết quả xác minh, cơ quan chức năng sẽ làm rõ có hay không dấu hiệu của việc Đưa vào sử dụng phương tiện giao thông cơ giới đường bộ, xe máy chuyên dùng không bảo đảm an toàn theo Điều 262 Bộ luật Hình sự 2015.