Nhà thờ có mái giống lưỡi rìu độc đáo

Giữa Đà Lạt mộng mơ, ít du khách biết đến nhà thờ Cam Ly (số 11 Nguyễn Khuyến, P.Cam Ly - Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng; trước đây là P.5, TP.Đà Lạt, Lâm Đồng) có hệ mái độc đáo như lưỡi rìu vươn thẳng lên trời xanh.

Được xây dựng từ đầu thập niên 1960, nhà thờ Cam Ly (còn gọi là nhà thờ Sơn Cước) ra đời từ ý tưởng của linh mục người Pháp Marius Boutary. Ông mong muốn tạo nên một không gian thánh đường giao thoa giữa tín ngưỡng Công giáo và văn hóa bản địa.

Ấn tượng đầu tiên là hệ 2 mái khổng lồ cao 17 m, được lợp bằng 80.000 viên ngói lá (ngói liệt) nặng tới 90 tấn. Hình dáng mái nhà thờ giống như lưỡi rìu - dụng cụ lao động quen thuộc của đồng bào Tây nguyên. Một chi tiết khác cũng là biểu tượng của sự hòa quyện giữa văn hóa bản địa và tinh thần Công giáo, đó là 3 chiếc sừng trâu (*) được đặt dưới cây thánh giá.

Khác hẳn lối kiến trúc châu Âu thường thấy trong kiến trúc nhà thờ, thánh đường Cam Ly lại mô phỏng nhà rông Tây nguyên. Công trình mang đậm tinh thần của chủ nghĩa thô mộc (Brutalism, ra đời từ cuối thập niên 1950, sử dụng các vật liệu tự nhiên như bê tông trần, gạch, đá… để thể hiện tính thẩm mỹ). Mặt bằng hình chữ nhật với tường dày 40 cm. Nội thất kết hợp hài hòa giữa đá, ngói, gỗ và kính màu. Các ô kính màu và lỗ thông gió ở đầu hồi trên cao được cách điệu từ hoa văn dân tộc.

Điểm đặc biệt trong kết cấu là hệ giàn kèo gỗ ghép vượt nhịp 12 m mà không cần cột giữa, tạo nên một không gian thoáng rộng. Hệ kết cấu mái là một dạng vòm ba khớp độc đáo với dây cáp căng neo hai đầu vì kèo.

Kiến trúc sư Bùi Hoàng Bảo (Công ty thiết kế MIA) nhận xét: "Công trình này vượt xa nhiều nhà thờ hiện đại nhờ sự tinh tế trong tổ chức không gian, tỷ lệ kiến trúc và chi tiết cấu trúc". 

(*) Đối với đồng bào thiểu số Tây nguyên, trâu là con vật quý, là biểu tượng tâm linh, được dùng để hiến tế cho Yàng (thần linh). Đầu trâu và sừng trâu thường được treo trang trọng trong nhà, là chi tiết phổ biến trong trang trí và điêu khắc.