Nhà kinh tế học đạt giải Nobel chỉ ra: Cha mẹ đầu tư kỹ năng cho con là sớm sinh lời nhất!

Mỗi đô-la chi cho điều này có thể mang lại lợi nhuận kinh tế gấp 7 đến 10 lần trong dài hạn.

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phức tạp và biến động nhanh chóng, yêu cầu đối với một thế hệ công dân tương lai không chỉ dừng lại ở năng lực học thuật, mà còn ở khả năng thích nghi, làm việc nhóm, và quản lý cảm xúc. Nhiều nghiên cứu trong và ngoài nước đã chỉ ra rằng đầu tư vào phát triển kỹ năng xã hội - cảm xúc cho trẻ em ngay từ giai đoạn mầm non mang lại hiệu quả vượt trội so với các hình thức đầu tư giáo dục muộn hơn. Không chỉ là lợi ích cá nhân, đây còn là chiến lược đầu tư dài hạn cho sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Từ lớp học đến cuộc đời: những kỹ năng không có trong sách giáo khoa

Kỹ năng xã hội - cảm xúc (social-emotional skills) bao gồm khả năng tự kiểm soát, hợp tác với người khác, kiên trì vượt khó, đồng cảm và tự tin. Đây là những năng lực nền tảng giúp trẻ điều hướng các mối quan hệ, vượt qua thử thách, và phát triển toàn diện trong cả học tập lẫn đời sống cá nhân.

Giai đoạn từ 0 đến 6 tuổi được coi là "thời kỳ vàng" để phát triển các năng lực này. Nhiều nghiên cứu thần kinh học đã chỉ ra rằng não bộ của trẻ trong giai đoạn này có khả năng học hỏi và thích nghi mạnh mẽ hơn hẳn các giai đoạn sau. Nếu bỏ lỡ cơ hội này, chi phí để bù đắp và điều chỉnh trong tương lai sẽ tốn kém hơn rất nhiều.

Heckman Curve và quan điểm của nhà kinh tế đoạt giải Nobel

Giáo sư James Heckman - nhà kinh tế học đạt giải Nobel - là người đã đưa ra một trong những lập luận thuyết phục nhất về giá trị kinh tế của việc đầu tư vào giáo dục mầm non. Đường cong Heckman (Heckman Curve) chỉ ra rằng tỷ lệ hoàn vốn của đầu tư vào phát triển kỹ năng xã hội - cảm xúc ở trẻ nhỏ cao hơn bất kỳ khoản đầu tư giáo dục nào khác trong suốt vòng đời.

Theo đó, mỗi đô-la chi cho giáo dục mầm non có thể mang lại lợi nhuận kinh tế gấp 7 đến 10 lần trong dài hạn. Những lợi ích này không chỉ được thể hiện ở thu nhập cá nhân cao hơn, mà còn ở chi phí xã hội giảm đi rõ rệt: tỷ lệ tội phạm thấp hơn, sức khỏe tốt hơn, và sự phụ thuộc vào trợ cấp xã hội giảm đi đáng kể.

Kinh nghiệm từ thế giới: bài học từ các chương trình giáo dục sớm

Một trong những minh chứng điển hình là Chương trình Perry Preschool (Mỹ), được khởi xướng từ những năm 1960. Chương trình này không chú trọng vào việc dạy chữ sớm, mà tập trung vào việc phát triển năng lực cảm xúc - xã hội cho trẻ từ các gia đình thu nhập thấp. Sau hơn 40 năm theo dõi, kết quả cho thấy những người từng tham gia chương trình có tỷ lệ tốt nghiệp trung học cao hơn, thu nhập ổn định hơn, và ít dính vào các hành vi phạm pháp hơn nhóm đối chứng.

Điểm đáng chú ý là thành công không đến từ kiến thức hàn lâm mà từ khả năng kiểm soát cảm xúc, làm việc với người khác và ra quyết định đúng đắn trong những tình huống phức tạp.

Tại Việt Nam, mặc dù giáo dục mầm non đã có những bước tiến rõ rệt, song phần lớn vẫn còn thiên về dạy chữ, dạy số sớm thay vì chú trọng phát triển kỹ năng toàn diện cho trẻ. Nhiều giáo viên và phụ huynh chưa được trang bị kiến thức và công cụ để hỗ trợ trẻ phát triển cảm xúc và kỹ năng xã hội một cách bài bản.

Việc tái định nghĩa mục tiêu của giáo dục mầm non là điều cấp thiết. Các trường học cần được hỗ trợ để xây dựng môi trường nuôi dưỡng cảm xúc tích cực, đồng thời, giáo viên và phụ huynh cần được đào tạo về tâm lý học phát triển và kỹ thuật giáo dục dựa trên tương tác tích cực.

Nếu chúng ta mong muốn xây dựng một thế hệ công dân tự tin, biết cảm thông, có khả năng thích nghi và sáng tạo, thì đầu tư vào phát triển kỹ năng xã hội - cảm xúc ở trẻ nhỏ chính là con đường ngắn nhất và hiệu quả nhất. Đây không chỉ là trách nhiệm của ngành giáo dục, mà là chiến lược phát triển bền vững của cả xã hội.