‘Đổi đời’ cho quần áo cũ

Thay vì bị thải bỏ ra bãi rác, đồng phục và quần áo cũ được “tái sinh” thành đồ thủ công, vật dụng trang trí hoặc gửi tặng người có hoàn cảnh khó khăn.

Sáng 1-10, khuôn viên Trường Vietnam Australia International School (phường Diên Hồng, TP.HCM) rộn ràng hơn thường lệ. Từng nhóm học sinh tiểu học tíu tít ôm theo quần áo, giày dép, túi xách, balô… háo hức xếp hàng bỏ vào thùng thu gom được đặt ngay ngắn giữa sân trường.

Khi học sinh trở thành "đại sứ tái chế"

Đại diện nhà trường, ông Alex Evans, trưởng khối tiểu học, cho biết ngày hội thu gom đồng phục, quần áo cũ và rác thải thời trang được tổ chức nhằm lan tỏa lối sống xanh, sạch, đẹp.

"Chương trình do trường phối hợp cùng Tập đoàn B'Lao - Scavi - Corèle và REshare triển khai. Đây không chỉ là trải nghiệm dành cho học sinh, mà còn là cơ hội để các gia đình chung tay giảm thiểu rác thải, hướng tới lối sống bền vững", ông Evans chia sẻ.

Theo kế hoạch, toàn bộ quần áo, giày dép, túi xách sau khi tiếp nhận sẽ được phân loại. Những món đồ còn sử dụng được sẽ gửi tặng cho trẻ em và người khó khăn thông qua các chương trình thiện nguyện.

"Chỉ trong một buổi sáng, lượng quần áo tiếp nhận đã vượt xa dự kiến. Chúng tôi nghĩ sẽ thu khoảng 3 tấn, nhưng chỉ vài giờ, các thùng đã chất kín và còn nhiều hơn nữa", đại diện nhà trường cho biết.

Điểm đặc biệt của chương trình là học sinh trực tiếp tham gia phân loại, tìm hiểu hành trình tái chế. "Các em hào hứng khi thấy quần áo cũ bước sang một 'vòng đời mới'. Trải nghiệm này khác hẳn việc chỉ nghe thầy cô giảng", ông Evans nói.

Theo ông, hoạt động không chỉ mang ý nghĩa xử lý đồ cũ tức thời mà còn gieo mầm trách nhiệm cộng đồng cho trẻ nhỏ: "Các em hiểu rằng quần áo không phải mặc rồi bỏ, mà có thể tiếp tục tồn tại dưới nhiều hình thức khác".

Từ trường học, thói quen phân loại và tái sử dụng dần lan tỏa sang gia đình, cộng đồng. "Khi học sinh mang câu chuyện về nhà, nhiều phụ huynh và anh chị cũng cùng tham gia. Với những bộ đồ đã quá cũ, đây là cách kéo dài vòng đời thay vì bỏ đi", ông Evans nhấn mạnh.

Sẽ còn nhiều hoạt động lan tỏa

Ông Cao Quốc Khánh, giám đốc điều hành Công ty Corèle (thuộc Tập đoàn B'Lao-Scavi-Corèle), cho biết trung bình mỗi học sinh loại thải 3 - 5kg quần áo cũ mỗi năm.

"Rào cản lớn nằm ở khâu thu gom và phân loại. Chất liệu quần áo rất đa dạng, nếu không tách riêng cotton, sợi pha, polyester… ngay từ đầu thì quy trình tái chế sẽ kém hiệu quả, thậm chí không khả thi", ông Khánh phân tích.

Theo ông, chiến lược lâu dài là "đánh vào đầu vào": xây dựng hệ thống thu gom và phân loại tại gốc. Đồng phục có thể được gắn RFID hoặc QR code để truy xuất nguồn gốc, chất liệu, nơi sản xuất. Khi được thu gom, sản phẩm sẽ được quét mã để xác định hình thức tái chế phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả xử lý.

Đồng phục được chọn làm "điểm khởi đầu" vì đây là nguồn thải tập trung, dễ thu gom, đồng thời có thể tích hợp mục tiêu thiết kế sinh thái (eco-design) ngay từ khâu sản xuất. Ông Khánh lấy ví dụ: một trường có 8.000 học sinh, nếu mỗi em loại bỏ 5kg đồng phục/năm thì tổng khối lượng có thể lên tới 40 tấn.

Theo ông Khánh, lựa chọn khối tiểu học làm nơi thí điểm có nhiều lý do: học sinh nhỏ tuổi dễ hình thành thói quen, phụ huynh có thể đồng hành, quy mô vừa phải dễ kiểm soát và hiệu ứng lan tỏa sang các bậc học cao hơn.

Với sự đồng hành của Corèle và REshare, nhiều "nút thắt" trong thu gom và xử lý quần áo cũ đang dần được tháo gỡ, tạo tiền đề cho một mô hình tuần hoàn trong ngành dệt may.

"Từ một chương trình thí điểm tại trường học, chúng tôi muốn xây dựng nền tảng cho ngành dệt may tuần hoàn, nơi sản phẩm được thiết kế để quay lại vòng đời mới thay vì trở thành rác thải. Không cần đặt mục tiêu quá to ngay lập tức, quan trọng là làm đúng từ đầu vào. Khi nền tảng đủ mạnh, hệ sinh thái tuần hoàn sẽ tự nhiên vận hành", ông Khánh khẳng định.