Người trẻ Việt đang mắc đột quỵ sớm hơn 10 năm so với thế giới

Cơn đột quỵ luôn rình rập người trẻ. Ảnh: Freepik.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), độ tuổi trung bình mắc đột quỵ hiện nay dao động 70-75 tuổi. Tuy nhiên, tại Việt Nam, các số liệu nội viện lại cho thấy một xu hướng đáng lo ngại, người trẻ đang đột quỵ ngày càng nhiều.

Cụ thể, dữ liệu từ Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) ghi nhận, trên tổng số 6.601 ca đột quỵ nhập viện, độ tuổi trung bình chỉ là 62. Một nghiên cứu khác trên 2.300 bệnh nhân thông qua hệ thống đăng ký ResQ cũng cho ra kết quả tương tự. Điều này cho thấy người Việt đang đột quỵ sớm hơn khoảng một thập kỷ so với các nước phát triển.

PGS.TS Nguyễn Huy Thắng, Trưởng khoa Bệnh lý Mạch máu não,Bệnh viện Nhân dân 115, không giấu được sự lo lắng khi nhìn vào danh sách 49 bệnh nhân mới nhập viện vì đột quỵ trong ngày. Gần một nửa số ca ở độ tuổi dưới 56, trong đó có một nữ bệnh nhân sinh năm 2004, tức mới chỉ 21 tuổi.

“Rõ ràng, đây không còn là những trường hợp cá biệt. Chúng tôi đang chứng kiến một xu hướng trẻ hóa rõ rệt của bệnh đột quỵ", PGS Thắng nhận định.

Nhiều nguyên nhân đang góp phần làm gia tăng tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ, cả trên thế giới và tại Việt Nam. Một trong những yếu tố hàng đầu là tình trạng tăng huyết áp, đái tháo đường và rối loạn mỡ máu ngày càng phổ biến ở lứa tuổi thanh niên và trung niên.

Lối sống hiện đại, ít vận động, thường xuyên ăn thực phẩm nhanh, thiếu rau xanh và tình trạng béo phì đang khiến người trẻ đối mặt với các bệnh lý nền nghiêm trọng sớm hơn trước đây.

Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa nhanh chóng kéo theo áp lực công việc, căng thẳng tinh thần, rối loạn giấc ngủ và thói quen tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn giàu muối và đường, tất cả đều góp phần gia tăng nguy cơ tổn thương hệ mạch máu não.

Không khí ô nhiễm tại các thành phố lớn cũng là một yếu tố được các nghiên cứu gần đây chỉ ra có liên quan đến nguy cơ đột quỵ, khi người dân phải sống trong môi trường có mật độ bụi mịn và khí độc vượt ngưỡng cho phép.

Một thực tế khác là nhiều người trẻ không hề biết mình có bệnh nền vì không được tầm soát định kỳ. Hệ thống y tế ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, vẫn chưa có đủ chương trình khám sàng lọc thường xuyên và hiệu quả cho nhóm tuổi dưới 40. Điều này khiến nhiều người chỉ phát hiện mình có vấn đề về tim mạch hay huyết áp khi đã xảy ra đột quỵ, không kịp phòng ngừa.

Ngoài ra, tỷ lệ hút thuốc, sử dụng rượu bia và chất kích thích cũng đang tăng lên trong nhóm dân số trẻ. Những thói quen này gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ thống mạch máu, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, nguyên nhân trực tiếp gây ra đột quỵ. Khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ khác như huyết áp cao, tiểu đường hay stress, nguy cơ đột quỵ ở người trẻ trở nên rõ rệt hơn bao giờ hết.

Độ tuổi bị cao huyết áp đang ngày càng trẻ hóa. Ảnh: Freepik.

Yếu tố di truyền cũng đóng một vai trò nhất định, khi một số nhóm dân cư có nguy cơ cao hơn về các bệnh lý mạch máu bẩm sinh. Tuy nhiên, điều đáng lo hơn là phần lớn người trẻ vẫn cho rằng đột quỵ là căn bệnh chỉ xảy ra ở người lớn tuổi. Sự chủ quan này khiến họ không để ý đến các dấu hiệu cảnh báo và thường trì hoãn việc thăm khám khi có triệu chứng bất thường.

PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng cho rằng Việt Nam cần có hệ thống dữ liệu quy mô toàn quốc để đánh giá chính xác hơn xu hướng tuổi mắc đột quỵ, từ đó có thể đưa ra các chính sách dự phòng phù hợp, đặc biệt cho nhóm dân số trẻ.

Trong khi chờ đợi các thay đổi từ phía chính sách y tế, ông khuyến cáo mỗi người cần chủ động kiểm soát sức khỏe bản thân bằng cách ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, kiểm tra huyết áp và đường huyết định kỳ. Đột quỵ không chừa một ai, và sự chủ quan có thể phải trả giá bằng tính mạng hoặc tàn tật suốt đời.