Lý giải lòng yêu nước nhiệt thành của người Việt

Theo GS.TS Phạm Hồng Tung, lòng yêu nước là “sản phẩm tinh thần” của một nền văn hóa từng phải đối diện với nhiều thử thách thiên nhiên và lịch sử.

Cuốn sách Khám phá văn hóa Việt Nam: Từ tiếp cận lịch sử đến tầm nhìn thời đại của GS.TS Phạm Hồng Tung là công trình nghiên cứu giá trị, góp phần lý giải tiến trình hình thành và phát triển của văn hóa Việt Nam.

Điểm nổi bật của cuốn sách nằm ở cách tác giả lựa chọn tiếp cận văn hóa từ góc nhìn lịch sử. Theo GS.TS Phạm Hồng Tung, không thể hiểu đầy đủ về văn hóa Việt Nam nếu tách rời nó khỏi bối cảnh lịch sử - chính trị - xã hội mà trong đó văn hóa được hình thành, phát triển.

Chẳng hạn, tác giả lý giải lòng yêu nước là giá trị cốt lõi trong văn hóa Việt Nam, không chỉ là kết quả của các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, mà còn được nuôi dưỡng từ truyền thống cộng đồng làng xã, từ tinh thần cố kết của cư dân nông nghiệp lúa nước.

Tính cộng đồng, lòng nhân ái, sự khoan dung... cũng được nhìn nhận như những “sản phẩm tinh thần” của một nền văn hóa từng phải đối diện với nhiều thử thách thiên nhiên và lịch sử.

Người Việt có lòng yêu nước nồng nàn. Ảnh: Văn Nguyện.

Nội dung cuốn sách gồm 17 chuyên luận, trong đó tập trung vào 3 nhóm chính trình bày những khám phá mới của tác giả về văn hóa Việt Nam. Cụ thể, nhóm thứ nhất tập trung vào hai nhân vật kiệt xuất của lịch sử Việt Nam và thế giới hiện đại là Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Bằng phương pháp tiếp cận mới, tác giả khẳng định Hồ Chí Minh là “một công dân toàn cầu tiên phong”, người đã thực hành phương châm “tư duy toàn cầu, hành động địa phương” từ rất sớm, kết hợp nhuần nhuyễn sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

Nhóm thứ 2 hướng vào những vấn đề cốt lõi của văn hóa chính trị Việt Nam.

Nhóm thứ 3 là mảng nội dung phong phú về văn hóa hiện đại, nơi tác giả đưa ra nhiều thông điệp mới mẻ về văn hóa đô thị, công nghiệp sáng tạo, an ninh văn hóa và đối thoại liên văn hóa.

Tác giả nhấn mạnh rằng trong bối cảnh toàn cầu hóa tăng tốc, vấn đề an ninh văn hóa cần được xem là hợp phần quan trọng của an ninh quốc gia, bởi “văn hóa còn thì dân tộc còn”.

Bên cạnh đó, các nghiên cứu về khu vực học đô thị (Urban Area Studies) được giới thiệu như một hướng tiếp cận học thuật tiềm năng, có thể góp phần xây dựng nền tảng cho chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam.

Cuốn sách "Khám phá văn hóa Việt Nam: Từ tiếp cận lịch sử đến tầm nhìn thời đại". Ảnh: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật.

Đáng chú ý, công trình còn mở rộng phân tích sang lĩnh vực đối thoại liên văn hóa, từ giao lưu giữa các thế hệ trong xã hội hiện đại cho đến những cuộc đối thoại ẩn chứa trong Truyện Kiều của Nguyễn Du hay thơ Nôm của Hồ Xuân Hương. Qua đó, tác giả không chỉ làm rõ sức sống của văn hóa Việt Nam trong quá khứ mà còn khẳng định khả năng thích ứng, đổi mới của văn hóa dân tộc trong thế giới hiện đại.

Cuốn sách cũng là một trong những sản phẩm khoa học đầu tiên của Chương trình Khoa học và Công nghệ QGCT.25.01 của Đại học Quốc gia Hà Nội, về nghiên cứu và phát triển công nghiệp văn hóa ở Hà Nội và một số địa phương. Cuốn sách là lời mời gọi đối thoại, suy ngẫm về con đường phát triển văn hóa dân tộc trong bối cảnh toàn cầu hóa.