Luật khoa học công nghệ: Miễn trách nhiệm hình sự nếu đúng quy trình

Luật mới khuyến khích nghiên cứu phát triển để tạo đột phá, chấp nhận rủi ro, cho phép miễn trách nhiệm khi gây thiệt hại cho Nhà nước nếu thực hiện nghiên cứu đúng quy trình.

Các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua dự án luật tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Ảnh: TTXVN.

Sáng 27/6, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với tỷ lệ tán thành 91%.

Phạm vi điều chỉnh của Luật là việc triển khai thực hiện, biện pháp bảo đảm phát triển và quản lý nhà nước khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Luật áp dụng đối với tổ chức, cá nhân hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam nhưng có quyền và nghĩa vụ theo pháp luật Việt Nam, có hiệu lực từ ngày 1/10/2025.

Một điểm mới của Luật khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nguyên tắc chấp nhận rủi ro trong hoạt động khoa học công nghệ. Các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ, nếu đã tuân thủ đầy đủ quy trình quy định và không sử dụng kinh phí sai mục tiêu, thì được miễn trách nhiệm hành chính, dân sự khi gây ra thiệt hại cho Nhà nước. Người phê duyệt và quản lý nhiệm vụ sử dụng ngân sách nhà nước cũng được loại trừ trách nhiệm nếu đã làm đúng quy trình.

Luật quy định loại trừ trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự với những rủi ro xảy ra trong quá trình nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ.

Chính phủ quy định tiêu chí xác định rủi ro được chấp nhận, quy trình đánh giá việc tuân thủ quy trình, quy định.

Kết quả biểu quyết Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Ảnh: Vietnam+.

Về tổng thể, Luật quy định định hướng gắn hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với phát triển kinh tế xã hội, tăng năng suất lao động, tăng trưởng bền vững. Nhà nước đóng vai trò kiến tạo, phát triển hạ tầng khoa học công nghệ, hỗ trợ nghiên cứu cơ bản, nghiên cứu ứng dụng và chuyển giao công nghệ.

Doanh nghiệp được xác định là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo. Nhà nước thực hiện chính sách hỗ trợ, đầu tư, hợp tác và giao nhiệm vụ để phát triển công nghệ chiến lược.

Các tổ chức chủ trì nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước được quyền sở hữu kết quả nghiên cứu, phát triển của nhiệm vụ, trừ một số trường hợp đặc biệt như quốc phòng an ninh hoặc kết quả cần được phổ biến rộng rãi nhằm mục đích công cộng.

Tổ chức sở hữu có quyền công bố, đăng ký bảo hộ với các kết quả và có nhiệm vụ triển khai ứng dụng, thương mại hoá. Lợi nhuận thu được từ chuyển giao, chuyển nhượng, góp vốn bằng kết quả từ nhiệm vụ khoa học và công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước có thể được dùng để chia thưởng cho các nhân tham gia nghiên cứu, phát triển, các cá nhân tham gia thương mại hóa kết quả nghiên cứu, phát triển hoặc tái đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển.