Lẽ công bằng của camera AI phạt nguội vượt đèn đỏ, leo lề

Nhà tôi ở phố Thành Công (phường Hà Đông, TP Hà Nội), cơ quan tôi ở đường Trần Phú, Hà Đông, cách chừng 3 km. Mỗi sáng, khi đi làm, đến gần trường, tôi thường phải đi vòng lên tận gần chợ Phùng Khoang rồi quay đầu lại mới sang được cổng cơ quan.

Quãng đường ấy xa hơn, tốn xăng hơn, mất thời gian hơn nhưng suốt hơn 7 năm, tôi chưa một lần đi ngược chiều dù chỉ vài chục mét.

Tôi vẫn nhớ có những buổi sáng mưa tầm tã, áo mưa dính bết, xe cộ nườm nượp, còn đèn đỏ thì kéo dài cả phút. Nhưng tôi vẫn dừng lại, kiên nhẫn chờ. Tôi tin, tuân thủ luật không phải là sự ràng buộc, mà là lựa chọn của những người có trách nhiệm với bản thân, với gia đình, và với xã hội.

Bởi thế, khi nghe nói Hà Nội chuẩn bị mở rộng hệ thống camera AI "phạt nguội", tôi không hề thấy lo sợ.

Nhiều người chọn đi ngược chiều cho nhanh, còn tôi chọn đường vòng vì tôi biết, an toàn và đúng luật luôn đáng giá hơn vài phút tiết kiệm. Và tôi tin rằng, khi camera AI được lắp khắp các tuyến phố, những người "đi vòng" như tôi sẽ thấy mình được công bằng hơn.

Nếu có camera AI ở khúc đường ấy, chắc hẳn nhiều người sẽ thôi đi tắt, mọi hành vi đều được ghi nhận rõ ràng. Tôi tin, khi camera AI được nhân rộng, ý thức tự giác của nhiều người sẽ tăng lên rõ rệt. Người ta sẽ không chỉ sợ bị phạt, mà dần ngại vi phạm, rồi không muốn vi phạm. Khi đó, việc dừng đèn đỏ đúng vạch, đi đúng chiều, nhường đường cho người đi bộ... sẽ không còn là điều hiếm thấy.

Một thành phố văn minh không được tạo nên từ những khẩu hiệu, mà từ những thói quen nhỏ được lặp đi lặp lại mỗi ngày. Và nếu camera AI có thể khiến người ta "ngẩng đầu nhìn đèn đỏ" thay vì cúi đầu phóng qua, thì đó chính là thành công lớn nhất - thành công trong việc thay đổi nhận thức, không chỉ hành vi.

Điều khiến camera AI khác biệt với các hình thức giám sát truyền thống không chỉ nằm ở khả năng "ghi lỗi", mà còn ở năng lực phân tích dữ liệu và hỗ trợ hoạch định chính sách giao thông.

Hệ thống camera AI không chỉ lưu trữ hình ảnh vi phạm, mà còn ghi nhận lưu lượng phương tiện, mật độ giao thông, hướng di chuyển, thời điểm ùn tắc, thậm chí phân tích được "điểm nóng" vi phạm trên bản đồ đô thị. Từ đó, cơ quan chức năng có thể xây dựng bản đồ giao thông số - biết chính xác đâu là khu vực thường xuyên có tình trạng vượt đèn đỏ, đâu là tuyến phố dễ ùn ứ, hay khung giờ nào tai nạn xảy ra nhiều nhất.

Những dữ liệu ấy là "vàng thô" để cơ quan chức năng khai phá và sử dụng thông minh. Khi hiểu rõ hành vi người tham gia giao thông, thành phố có thể linh hoạt điều chỉnh đèn tín hiệu, biển báo, làn đường, hoặc thời gian mở đèn xanh - đỏ cho phù hợp với thực tế. Thay vì chỉ xử phạt người dân, AI còn giúp nhà quản lý sửa chính mình từ quy hoạch, tổ chức giao thông đến truyền thông an toàn.

Vũ Thị Minh Huyền