Hướng chuyển mình thông minh của Việt Nam trong giáo dục

Với thế hệ trẻ am hiểu công nghệ, tốc độ tiếp cận số hóa mạnh mẽ và văn hóa coi trọng tri thức, đất nước đang đứng trước “cơ hội tuyệt vời để tái định hình cách chúng ta học tập cũng như cách công nghệ có thể mở rộng và nâng cao trải nghiệm học”.

Đó là nhận định của bà Sasha Stubbs, trưởng phòng Thiết kế học tập tại Đại học RMIT Việt Nam, về việc Việt Nam nổi lên là ngôi sao mới trong đổi mới giáo dục.

Xây dựng hạ tầng giáo dục đáp ứng yêu cầu tương lai 

Dù vẫn ở những bước đầu trên hành trình đổi mới giáo dục, Việt Nam đang tạo ra sức bật rõ rệt. Theo thông tin của Viện Khoa học giáo dục Việt Nam năm 2023, các nền tảng quản lý học tập (LMS) đã được triển khai rộng rãi tại các trường đại học ở Việt Nam, như một phần trong chiến lược chuyển đổi số quốc gia trong lĩnh vực giáo dục đại học.

"Việt Nam là tân binh trong lĩnh vực đổi mới giáo dục, với tiềm năng trong thiết kế mô hình, hoạt động học tập kết hợp và trực tuyến vô cùng to lớn nhưng chưa được khai thác", bà Stubbs nhận định. 

Sự phát triển của các công ty công nghệ giáo dục trong nước như OOOLab, việc hình thành cộng đồng thiết kế học tập toàn quốc, cùng các chương trình đào tạo như Cử nhân Công nghệ giáo dục của Đại học Bách khoa Hà Nội… đang góp phần củng cố uy tín ngày càng tăng của lĩnh vực này.

Thiết kế cho học tập suốt đời

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam chuyển mình mạnh mẽ sang sản xuất công nghệ cao, tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI), bản thân việc học cần được tái định hình. 

"Tư duy rằng chỉ cần có một tấm bằng là yên tâm sẽ có việc làm cả đời đã lỗi thời", bà Sasha Stubbs nói. "Học tập suốt đời sẽ trở thành một phần tất yếu và bình thường trong cuộc sống của chúng ta". 

Điều này có nghĩa các trường đại học cần cung cấp các hình thức đào tạo theo mô đun linh hoạt như các khóa học ngắn hạn theo hình thức chứng chỉ vi mô, và bằng cấp tích lũy.

Bà Stubbs tin rằng các cơ sở giáo dục tại Việt Nam sẽ sớm bắt nhịp xu hướng, tiếp bước các đại học quốc tế hàng đầu vốn đã tiên phong triển khai những mô hình này. Mô hình học tập đa hình thức, kết hợp giữa sự linh hoạt trực tuyến với tương tác trực tiếp, đang nhanh chóng thu hút sự quan tâm.

Bà Stubbs nhìn nhận AI là nhân tố thúc đẩy thay đổi mang tính toàn diện, không chỉ với người học mà còn với đội ngũ làm công tác giáo dục. "AI có thể hỗ trợ các chuyên gia thiết kế học tập bằng cách tự động hóa các tác vụ lặp lại, tạo bản thảo đầu tiên, xây dựng mô phỏng tương tác và cá nhân hóa trải nghiệm học tập trên quy mô lớn". 

Tạo ảnh hưởng toàn cầu 

Bà Stubbs cũng chỉ ra sự phát triển nhanh chóng của các nghề nghiệp thuộc "không gian thứ ba", như thiết kế học tập, chuyên gia công nghệ và sáng tạo nội dung số, đang mở ra một biên độ nghề nghiệp mới. 

"Việt Nam, với lực lượng lao động trẻ, tận tâm, giỏi tiếng Anh và thông thạo chuyên môn, có thể trở thành trung tâm cung cấp nguồn nhân lực cho cả thị trường trong nước và quốc tế", bà Stubbs cho biết. 

Thị trường quản lý chương trình học trực tuyến toàn cầu (OPM) dự báo đạt 7,7 tỉ đô la Mỹ vào năm nay, theo HolonIQ. Bà Stubbs nhìn nhận đây là cơ hội lớn, cho rằng Việt Nam có tiềm năng phát triển các công ty công nghệ giáo dục và studio thiết kế học tập cung cấp dịch vụ thuê ngoài với chi phí cạnh tranh nhưng vẫn đảm bảo chất lượng cao.

Để hiện thực hóa tiềm năng này, cần có sự hỗ trợ mang tính hệ thống. Bà Stubbs kêu gọi chính phủ có chính sách khuyến khích dành cho công ty khởi nghiệp về công nghệ giáo dục, công nhận các vai trò thiết kế học tập, cũng như đầu tư hơn nữa vào các trung tâm đào tạo ở các trường đại học. 

"Người làm công tác giáo dục đang rất cần được hỗ trợ để chuyển từ phương pháp giảng dạy truyền thống sang hướng tiếp cận hiện đại, chủ động và theo nhiều hình thức khác nhau".

Điều khiến bà Stubbs hào hứng nhất chính là triển vọng xây dựng một ngành nghề mới tại Việt Nam kết hợp giữa sáng tạo, phương pháp sư phạm và công nghệ. 

"Tôi đặc biệt lạc quan về tiềm năng của Việt Nam trong việc trở thành trung tâm chuyên môn về thiết kế học tập, không chỉ phục vụ cho bản thân các trường đại học mà còn tạo ra các cơ hội kinh tế thông qua việc cung cấp dịch vụ cho thị trường quốc tế".